تبیان، دستیار زندگی
جنبش کوبیسم را شاید بتوان یکی از تاثیرگذارترین جنبش های اول قرن بیستم به شمار آورد. یکی از جنبش های متاثر از هنر کوبیسم جنبش پوریسم یا ناب گرایی است که ایده اش را از هنر کوبیسم ماشینی فرنان لژه گرفت. در این مقاله به بسط این مطلب پرداخته خواهد شد.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

کوبیسم ماشینی و پوریسم


جنبش کوبیسم را شاید بتوان یکی از تاثیرگذارترین جنبش های اول قرن بیستم به شمار آورد. یکی از جنبش های متاثر از هنر کوبیسم جنبش پوریسم یا ناب گرایی است که ایده اش را از هنر کوبیسم ماشینی فرنان لژه گرفت. در این مقاله به بسط این مطلب پرداخته خواهد شد.

کوبیسم ماشینی و پوریسم

در میان هنرمندان کوبیسم فرانسه ، " فرنان لژه " بیش از همه از اشکال هندسی کوبیسم، شکل ماشینی اش متاثر بود. شالوده هندسی سبک کوبیسم برخاسته از زیباشناختی دنیای صنعتی نوین اروپا بود و با شکلهای ماشینی و زندگی صنعتی آغاز قرن بیستم ارتباط نزدیک داشت. فرنان لژه با به کار گرفتن سطوح و حجمهای هندسی ای چون استوانه و مخروط کوشید به اشکالی ماشینی و مکانیزه شده دست یابد؛ همان اشکالی که سزان بر نحوه نگاه و دید آن تاکید داشت. لژه در ابتدا این حجمهای هندسی را با رنگ های ملایم رنگ آمیزی می کرد ، به گونه ای که تشابهی به سبک فوتوریستهای ایتالیا داشت اما پس از مدت کوتاهی با به کارگیری رنگهای متنوع تر با تضادهای تیره و روشن دست به نوآوری زد.

نکته قابل توجه در آثار فرنان لژه، اشتیاق و تمایل او به موضوعیت اثر است که عموما با نمادگرایی زندگی صنعتی و ماشینی ، و ارزشهای نوین اجتماعی همراه است. البته آثاری نیز از لژه به جا مانده است که تاثیراتی کاملا انتزاعی بر آن ها حاکم می باشد و به سبک آبستراکسیون نزدیک است.

در تصویر شماره 1، فرنان لژه پیکره هایی را به تصویر کشیده است که بیانی کاملا هندسی دارند و از زندگی خشک و بی روح ماشینی با ما سخن می گویند. این اثر که در قطع بزرگی کار شده زندگی معاصر را با همه خشونت ، بی عاطفه گی و بی مهری اش در حالی که اسیر ماشین و احجامی یکنواخت است به نمایش در می آورد. در این تابلوی فیگورگرایی با سطوحی تخت و تجریدی با هم درآمیخته و رنگها نیز مسطح و پوکنتراسست است.

فرنان لژه تا اواخر عمر خود به کامل کردن این شیوه پرداخت و البته با تاثیراتی که از هنر بدوی گرفت در برخی از آثارش به خیال پردازیهای سورئالیستی نزدیک شد.

در میان هنرمندان کوبیسم، فرنان لژه از نادر هنرمندانی بود که تا پایان زندگی هنری اش از کوبیسم دست برنداشت و در هر مرحله به پربار کردن و کمال بخشیدن به آن پرداخت و به خوبی توانست جایگاه انسان قرن بیستم را دنیای ماشین و عصر صنعت به نمایش در آورد.

نکته قابل توجه در آثار فرنان لژه، اشتیاق و تمایل او به موضوعیت اثر است که عموما با نمادگرایی زندگی صنعتی و ماشینی ، و ارزشهای نوین اجنماعی همراه است. البته آثاری نیز از لژه به جا مانده است که تاثیراتی کاملا انتزاعی بر آن ها حاکم می باشد و به سبک آبستراکسیون نزدیک است

پوریسم یا نابگرایی

پوریسم یا نابگرایی یکی از حرکت های هنری کوبیسم است که با شیوه ماشینی لژه ارتباط محدودی پیدا می کند. در سال 1918م. "لوکوربوزیه" و "آمده اُزُنفان" در نقاش کوبیست ، کتابی را به نام " پس از کوبیسم" منتشر کردند و در آن به ساختمان کوبیسم به عنوان هنری فروپاشیده و تبدیل شده به شکلی از تزیین حمله کردند. این دو هنرمند در نقاشی و هنر به دنبال ساختار ناب سادگی هندسی ساختمانها و رسیدن به اشکال افقی و عمودی بودند و هر گونه تزیین گرایی و افزودن را در آن زاید تلقی می کردند.

در نظر هنرمندان پوریسم ، ماشین نماد کامل و ناب قرن بیستم و از این رو لوکوربوزیه در معماری خود نیز نظریه " خانه ، ماشینی برای زندگی" را ارائه می داشت.

هنرمندان پوریسم در بازنمایی بر عینیت و بیان صریح تاکید می ورزیدند و در آثار نقاشی خود نیز با به کار گیری رنگهای ملایم و تجسم سه بعدی ، اشیا را در فضایی که القای عمق می کرد قرار می دادند.

حرکتهای نوین پوریسم بعدها در نقاشی دیواری کاربردی فراگیرتر یافت و لوکوربوزیه نیز به عنوان یکی از بزرگ ترین معماران قرن بیستم این نظریه را در معماری تعمیم داد و آثار نابی از خود باقی گذاشت، البته او هرگز نقاشی را رها نکرد و تحلیل گرانه بدان پرداخت.

سمیه رمضان ماهی

بخش هنری تبیان


منبع:

هنر در گذر زمان / هلن گاردنر

تاریخ هنر / جنسن

مروری بر تاریخ نقاشی معاصر غرب/ پریسا شاد قزوینی