انقلاب بعد از سی و چهار سال
حجت الاسلام و المسلمین سید احمد خاتمی امام جمعه موقت تهران معتقد است که جمهوری اسلامی در طول سالهای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به سه آرمان اصلی خود یعنی «استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی» دست پیدا کرده است.
وی همچنین می افزاید که تشكیل این نظام با دشمنی‌ها و كارشكنی‌هایی از بیرون هم همراه بوده است اگرچه برخی مشکلات هم معلول سوء تدبیر‌های داخلی است.
مشروح گفت و گوی تبیان با سید احمدخاتمی را در زیر می خوانید:
-جمهوری اسلامی ایران در طول سالهای مبارزه و انقلاب چه اهداف و آرمانهایی را دنبال می کرد؟
اصلی‌ترین شعار مردم در طول دوران مبارزه، شعار استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی بود یعنی از تولد دوم انقلاب در نوزده دی سال 56 تا 22 بهمن سال 57 در كمتر تظاهراتی بود كه این شعار سه كلمه‌ای تكرار نشود.
این سه كلمه هم خلاصه آرمان‌های ملت در عرصه مبارزات بود. اینك باید ارزیابی كنیم كه در طول این 34 سال این هدف و این سه آرمان تحقق پیدا كرده یا نه.
-به نظر شما چقدر جمهوری اسلامی در 34 سال گذشته در دستیابی به این اهداف موفق بوده است؟
سخن این است استقلالی كه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، ایران اسلامی به آن رسید تحقیقا در تاریخ ایران بی‌سابقه است. حاكمان ایران در طول حاكمیت‌شان بر ایران متاسفانه آنچنان ضعیف برخورد كردند كه هر ابرقدرت و غیرابرقدرتی در كشورمان طمع می‌كرد البته برخی را نیز همان ابرقدرت‌ها سر كار آورده بودند. این از بدیهات تاریخ است كه رضاخان را انگلیسی‌ها سر كار آوردند و محمدرضا پهلوی را هم همان‌ها به حكومت رساندند و از كودتای 28 مرداد 32 تحویل آمریكایی‌ها دادند.
ایران در طول حداقل 57 سال حكومت سیاه پهلوی، یك روز هم روی استقلال را به خود ندید اما به یاری خداوند امروز بعد از 34 سال از انقلاب سربلندیم كه بگوییم ایران كشور مستقل حقیقی در دنیاست و هیچ ابرقدرتی توانایی دخالت در امور كشورمان را ندارد در حالی كه در گذشته بیگانگان در این كشور همه كاره بودند.
اصلی‌ترین شعار مردم در طول دوران مبارزه، شعار استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی بود یعنی از تولد دوم انقلاب در نوزده دی سال 56 تا 22 بهمن سال 57 در كمتر تظاهراتی بود كه این شعار سه كلمه‌ای تكرار نشود
-به نظر شما آرمان آزادی در طول سالهای بعد از پیروزی انقلاب چقدر عملیاتی شده است؟
اما در مورد آرمان آزادی باید ببینیم كه معنای آزادی چیست، تفسیر آزادی به ولنگاری ظلم به واژه آزادی است. این آزادی یعنی آزادی ولنگاری و ابتذال در حكومت سیاه پهلوی به همان شكلی كه امروز در غرب است وجود داشت ولی مردم در حقیقت با این آزادی و تفسیر از آزادی در ستیز قرار گرفتند زیرا آن ابتذل و هرزگی را نمی‌پسندند. آزادی به معنای واقعی این است كه انسان در عرصه فكر و اندیشه و بیان و كار، شغل و مسكن و مواضع سیاسی آزاد باشد و هیچ كس او را اجبار نكند. ما با كمال افتخار می‌كنیم این آزادی به نحو بسیار ستودنی‌اش در ایران اسلامی است. البته همه نظام‌ها با براندازان برخورد می‌كنند و در مقابل براندازان دست روی دست نمی‌گذارند. بدیهی است كه آنها كه در این موضع قرار گرفتند بلافاصله جرم‌شان راسیاسی تلقی بكنند و بگویند زندان سیاسی در حالی كه این نیست، واقعیت آن است كه نظام اسلامی تفسیر درست آزادی را به نمایش گذاشته و البته این نظام حاصل تلاش‌های فراوان، خون‌های شهیدان و رنج‌های فراوان است. نظام اسلامی باید در برابر آنان كه با اساس این نظام در ستیزند به جهت پاسداشت حق و انتظار این مردم مقابله كنند و این نامش تقابل با آزادی نیست بنابراین دومین آرمان انقلاب هم به صراحت تحقق یافته است.
-جمهوریت و اسلامیت از دیگر آرمان ها و اهداف انقلابیون پیش از پیروزی به شمارمی رفته، آیا نظام جمهوری اسلامی در حال حاضر توانسته خواسته انقلابیون را در این مسیر دنبال کند؟
سومین آرمان، آرمان جمهوری اسلامی بود. جمهوری اسلامی به معنی مردم‌سالاری دینی یعنی عرضه كردن مدل جدید حاكمیت در دنیا. پیش از آن دو مدل مطرح بود؛ یكی مدل لیبرال دموكراسی غرب و دیگری مدل سوسیال دموكراسی شرق. نظام اسلامی در برابر اینها مدل دموكراسی دینی را مطرح كرد. البته دموكراسی یك واژه غربی است و جمهوری اسلامی واژه مردم‌سالاری دینی را مطرح كرد. مردم‌سالاری یعنی همان جمهوریت و دینی بودن آن یعنی اسلامیت. جمهوری اسلامی و تركیب جمهوریت با اسلام یك تركیب اتحادی است. نه می‌شود جمهوریت را از اسلام جدا كرد و نه اسلام را از جمهوریت. مثل ریختن شكر در چای كه شكر هضم در چای است و نمی‌شود این دو را جدای از هم دید. جمهوریت و اسلامیت در نظام ما هم این‌چنین است. نمی‌شود جمهوریت یعنی حكومت مردم را منهای اسلامیت و اسلامیت را منهای جمهوریت دید. بحمدالله این آرمان هم محقق شده و نماد آن حضور بیش از 30 باره مردم پای صندوق‌های رای است. سالیان طولانی مردم كه صاحبخانه اصلی كشورند هیچ كاره بودند و بیگانگان همه كاره، اما اینك این مردم هستند كه تعیین‌كننده سرنوشت خویش در چارچوب اسلام هستند بنابراین این آرمان هم تحقق یافته است.
سومین آرمان، آرمان جمهوری اسلامی بود. جمهوری اسلامی به معنی مردم‌سالاری دینی یعنی عرضه كردن مدل جدید حاكمیت در دنیا. پیش از آن دو مدل مطرح بود؛ یكی مدل لیبرال دموكراسی غرب و دیگری مدل سوسیال دموكراسی شرق. نظام اسلامی در برابر اینها مدل دموكراسی دینی را مطرح كرد. البته دموكراسی یك واژه غربی است و جمهوری اسلامی واژه مردم‌سالاری دینی را مطرح كرد. مردم‌سالاری یعنی همان جمهوریت و دینی بودن آن یعنی اسلامیت
-چه آسیب ها و تهدیداتی در سالهای گذشته نظام را تهدید کرده است؟
نكته‌ای كه در این میان باید متذكر شد این است كه نمی‌شود انتظار تشكیل نظام این‌چنینی را داشت اما دشمنی‌ها و كارشكنی‌ها را ندید. ما مشكلاتی داریم كه برخی معلول كارشكنی‌ها و توطئه‌های بیرونی است و برخی چه بسا در اثر سوء تدبیر‌ها و برنامه‌ریزی‌های نادرست بروز پیدا كرده است. البته انصاف این است كه باید بگوییم بسیاری از اینها از روی غرض نیست و چه بسا ناشی از تحلیل‌های نادرستی است كه به عملكرد و تدبیر نادرست می‌انجامد و در واقع قصد خیرخواهانه پشت سر آن است اما چه بسا در واقع نادرست صورت می‌گیرد.
سارا کیان بخش سیاست تبیان
