کارتون قدیمی ها

درباره انیمیشن كرتیك

كرتیك یك مجموعه انیمیشنی فانتزی و خانوادگی است كه اولین بار سال 1957 به روی آنتن تلویزیون كشور چكسلواكی رفت.

این مجموعه در یك فصل 61 اپیزودی تهیه و تولید شد، پخش این مجموعه تا سال 2000 ادامه داشت، به دنبال موفقیت بالای مجموعه در كشور چك، بقیه كشورهای اروپای شرقی و اتحاد جماهیر شوروی سابق هم، اقدام به پخش آن كردند.

پس از آن، نوبت به اروپای غربی رسید كه تحت تاثیر موفقیت كلان كرتیك (و سر و صدایی كه به پا كرده بود)‌ اقدام به پخش آن كردند.

زدنك میلر انیماتور سرشناس چك، كارگردان كرتیك است، او فیلمنامه اپیزودهای مختلف مجموعه خود را با همكاری ایوان كلیما و جی‌آ نووتنی نوشت.

موفقیت اپیزودهای این اكشن فانتزی به قدری بالا بود كه حتی قسمت‌هایی از آن به صورت مستقل روی پرده سینماها (قبل از نمایش فیلم اصلی)‌ به نمایش درآمدند. این كار كه اولین بار در كشور چك انجام شد ـ و بلافاصله توسط كشورهای دیگر هم مورد استفاده قرار گرفت ـ‌ استقبال بالای تماشاگران سینما را به همراه داشت.

به همین دلیل، اهدای جوایز ویژه جشنواره‌های سینمایی ونیز ایتالیا و زلین ـ كه اختصاص به فیلم‌های قشر كودك و نوجوان داشت ـ‌ به كرتیك را نمی‌توان یك اقدام غلط و غیرفنی ارزیابی كرد.

جشنواره ونیز در سال 1966 از كرتیك تقدیر كرد و زلین در سال 2001، مسئولان جشنواره ونیز در آن سال برنامه مرور بر آثار زدنك میلر را برپا كرد و جایزه شیر طلایی ویژه خود را به این هنرمند داد. تماشاگران سینما هم در سال 2001 جایزه مخصوص خود را در جشنواره زلین به كرتیك و زدنك میلر دادند.

منتقدان سینمایی از كرتیك به‌عنوان یك افسانه شاه پریان اسم می‌‌برند كه در فضایی سوررئالیستی، قصه‌اش را تعریف می‌كند.

دختر زدنك میلر به عنوان صداپیشه در این كار با پدر خود همكاری كرد. كرتیك در زمان نمایش و پخش در كشورهای مختلف تغییر نام داد و نام آن تا حد زیادی، شبیه اسامی آشنا و ملموس برای تماشاگران این كشورها شد.

محبوبیت موش كور این مجموعه به كشورهایی مثل آلمان، اتریش و روسیه محدود نمی‌شود و تماشاگران ژاپنی، هندی و چینی هم او را خیلی دوست دارند و منتقدان هنری این كشورها هم از این شخصیت، به‌عنوان یك پدیده فرهنگی یاد می‌كنند.

زدنك میلر اولین‌بار سال 1955 به فكر خلق یك شخصیت كارتونی به نام موش كور در یك مجموعه تلویزیونی افتاد و آن زمانی بود كه خیلی اتفاقی، یكی از آنها را در منطقه‌ای روستایی در جنوب كشور دید.

در آن دوران، وی در فكر خلق و تولید یك مجموعه فیلم كوتاه انیمیشنی جذاب و سرگرم‌كننده برای بچه‌ها بود. او می‌خواست سیر پیشرفت شخصیتی یك موجود دوست‌داشتنی را در دل یكسری قصه جذاب، به نمایش بگذارد.

میلر در آن زمان بخوبی از تاثیر كارتون‌های كمپانی والت دیزنی بر روی كودكان و نوجوانان آگاه بود و به همین دلیل، می‌خواست انیمیشنی اروپایی خلق كند كه حال و هوایی شبیه آنها داشته باشد.

برای همین منظور، او هم مثل تولیدات كمپانی والت دیزنی از یك حیوان كوچولو، برای نقش اصلی مجموعه كارتونی خود بهره گرفت.

میلر چند حیوان مختلف را به‌عنوان الگو مورد استفاده قرار داد و طراحی‌های زیادی از آنها كشید، ولی هیچ یك از این طراحی‌ها او را راضی نكرد. وی به دنبال حیوانی بود كه بتواند تاثیر ویژه‌ای روی تماشاگران كوچولوی تلویزیونی كشور چك بگذارد و بالاخره این شانس، نصیب موش كور شد.

اولین اپیزود كرتیك سال 1956 تولید شد، اما چند سال بین تولید اپیزودهای بعدی مجموعه وقفه و فاصله افتاد و زدنك میلر، دنباله‌های بعدی آن را در سال 1963 ساخت.

از آن زمان به بعد، وی با پشتكار خاصی بقیه اپیزودهای آن را در دستور كار قرار داد و بی‌وقفه، بیش از 50 اپیزود آن را تولید كرد و به روی آنتن تلویزیون فرستاد.

میلر در اولین اپیزود كرتیك از یك راوی كمك گرفت كه قصه را به زبانی ساده روایت می‌كرد، اما هدف میلر، فقط تماشاگران داخلی نبود.

او به دنبال مخاطبان بیشتری بود و می‌خواست كارتون او توسط تماشاگران بسیار بیشتری در سراسر جهان تماشا و درك شود.

همین نكته باعث شد تا از همكاری دختر جوان خود بهره بگیرد و او به عنوان صدای بازیگر و شخصیت اصلی قصه، شروع به حرف زدن كند، این كار به میلر كمك می‌كرد تا وقت بیشتری برای بیان احساسات و حالات درونی موش كور قصه خود بگذارد. در این حالت، مخاطبان او در كشورهای دیگر هم می‌توانستند با این موجود همراهی و همذات‌پنداری كنند.

با انجام این كار، میلر متوجه شد پیام‌های اخلاقی اپیزودهای كرتیك هم به شكل بهتر و راحت‌تری به مخاطبان كوچك آن منتقل می‌شود.

برای او كه هدفش فقط سرگرم كردن تماشاچی نبود، این نكته اهمیت خیلی زیادی داشت. میلر در آن دوران در گفت‌وگویی اعلام كرد: «مدت زمان زیادی طول كشید تا متوجه این نكته شوم كه وقتی كرتیك را طراحی كرده و می‌كشم در حال طراحی درونیات خودم هستم و دارم خودم را كشیده و تكرار می‌كنم. این شخصیت كوچولو برایم اهمیت خیلی زیادی دارد و آن را بشدت دوست دارم. چند سال از بهترین و پربارترین سال‌های عمرم را با این شخصیت بازی كردم و موش كور، به شكلی غیرمستقیم به صورت زندگی و فعالیت‌هایم درآمده بود.»

شهرت كرتیك در سطح عمومی به قدری زیاد بوده كه اواسط می 2011، یك اسباب‌بازی موش كور همراه سفینه فضایی اندیور به فضا رفت. آندرو فوستل فضانورد آمریكایی كه همسرش اصلیتی اروپایی (و كشور چك) دارد، در جریان ماموریت و سفر فضایی خود، این اسباب‌بازی را به عنوان همسفر با خود برد. شركت نرم‌افزاری اپل هم مدتی قبل اعلام كرد قصد دارد اسباب‌بازی كرتیك را وارد بازار اسباب‌بازی آمریكا كند. این اقدام، برای اولین بار است كه در این كشور صورت می‌گیرد و این در حالی است كه قبل از این، اسباب‌بازی‌های كرتیك موفقیت زیادی در بازار اسباب‌بازی اروپا كسب كرده‌ است.

مجموعه كرتیك ازجمله مجموعه‌های انیمیشنی است كه در كنار تام و جری و پلنگ صورتی، هرچند وقت یك بار مهمان شبكه‌های تلویزیونی كشورهای مختلف جهان می‌شود.

منبع: جام جم به نقل از IMDB

مترجم: كیكاووس زیاری