سرزمین آب و سوسن و زیتون

این روستای زیبا و منحصر به فرد که در سال 1387 به عنوان روستای نمونه گردشگری به ثبت رسید، در دامنه رشته کوه‌های البرز میهمان ماندگار ارتفاعات و بلندی‌هاست و نزد اهالی به عنوان سرزمین چشمه‌های گوارا و سر سبز محسوب می‌شود. داماش از روستاهای بسیار مرتفع استان گیلان است، به طوریکه حدود 1800 متر از سطح دریا بلندتر است. این روستا با طبیعت زیبا و منحصر به فرد خود و همچنین با گونه‌های گیاهی متنوع و کمیاب مثل گل نادر سوسن چلچراغ از اهمیت خاصی در بین گردشگران برخوردار است.

گل سوسن سفید نخستین بار توسط محققی به نام (لدربوری) کشف شد و در سال 1354 از طرف اداره محیط زیست استان گیلان زیستگاه این گل کمیاب به عنوان اثر ملی به ثبت رسید. از اواسط خردادماه تا اواخر تیرماه، سوسن چلچراغ، نگین نادر گل‌های ایران جشن منحصر به فرد خود را در دامنه‌های شرقی کوهستان درفک به نمایش می‌گذارد. این گیاه تنها گلی است که در فهرست آثار طبیعی کشور به ثبت رسیده و فقط در دو منطقه از جهان می‌روید. یکی در منطقه عصار لوی روستای داماش در محدوده شهرستان رودبار و دیگری در لنکران جمهوری آذربایجان. محوطه اطراف زیستگاه کوچک این گیاه در داماش گیلان، فنس کشی و حصاربندی شده و مانند یک گوهر گرانبها از آن حفاظت می‌شود.

تابستان در این منطقه بسیاردل انگیز و زیبا و مطبوع است. داماش دارای آب و هوای خنک با بارش باران و مه در اکثر زمانها است. این ویژگی جلوه‌ای خاص و چشم اندازی خاطره انگیز برای گردشگران به همراه دارد.

در زمان شکوفایی گل سوسن چلجراغ، جشنواره باشکوهی در اطراف داماش برگزار می‏‌شود؛ اهالی منطقه عمارلو با لباس‏‌های محلی زیبا در آن شرکت می‏‌کنند و با شادی و نشاط مراسم ویژه‌ای را بر پا می‌کنند. کشتی گیله مردی، طناب‏کشی، خرپشتک، چوب بازی (رقص چوب)، تیش بازی (نوعی بازی محلی) چرخ و فلک، هلولک، گلفا و دور بچرخان، از جمله بازی‌هایی است که در این ایام بیشتر رواج دارد

داماش یعنی چه؟

کلمه داماش از دو واژه دا و ماش تشکیل شده و در گویش کرمانجی به معنی (به کسی ماش داده) است. آب و هوای روستای داماش در بهار و تابستان، معتدل و خنک و در فصل‌های پاییز و زمستان به سردی می‌گراید. این روستا در قدیم ییلاق مردم جیرنده و امروزه به سکونت‌گاه دائمی تبدیل شده است.

مردم این روستا به گویش دیلمی سخن می‌گویند. درآمد اکثر مردم روستا از فعالیت‌های باغداری، دامداری و پرورش طیور تامین و گروهی از مردم در امور خدمات و صنایع دستی فعالیت دارند.

این روستا در یک منطقه کوهستانی استقرار یافته و فاقد اراضی هموار برای کشت محصولات کشاورزی است. مصارف مردم این روستا محصولاتی از قبیل حبوبات، سیب زمینی و پیاز و درختانی هم چون فندق و گردو می‌باشد. پیرامون روستا را ارتفاعات و بیشه زارهای سلسله جبال البرز فراگرفته و چشم اندازهای بسیار زیبایی را پدید آورده است.

جشن سوسن و رقص چوب

در زمان شکوفایی گل سوسن چلجراغ، جشنواره باشکوهی در اطراف داماش برگزار می‏‌شود؛ اهالی منطقه عمارلو با لباس‏‌های محلی زیبا در آن شرکت می‏‌کنند و با شادی و نشاط مراسم ویژه‌ای را بر پا می‌کنند. کشتی گیله مردی، طناب‏کشی، خرپشتک، چوب بازی (رقص چوب)، تیش بازی (نوعی بازی محلی) چرخ و فلک، هلولک، گلفا و دور بچرخان، از جمله بازی‌هایی است که در این ایام بیشتر رواج دارد.

در این روزها، بازارچه‌‏های محلی برپا می‏‌شوند و نغمه‏‌های شورانگیز و ترانه‏‌های دلنشین روستایی با همراهی سازهای نی، تنبک، تنبور، کمانچه و سنتور به گرمی جشنواره سوسن چلچراغ می‏‌افزایند. مردم روستای داماش باورها و اعتقادات مشترک فراوانی با سایر مردم استان گیلان دارند. آن‏ها اعیاد ملی و مذهبی نوروز، فطر، قربان و غدیر را به جشن و سرور و ایام محرم و وفات و شهادت ائمه را به عزاداری می‏‌پردازند.

پوشاک غالب مردم روستای داماش همان لباس محلی است؛ پوشیدن لباس محلی به خصوص در مراسم و جشن‏‌های روستا مانند مراسم عروسی و جشنواره گل سوسن چلچراغ عمومیت بیشتری یافته است. صنایع دستی روستای داماش مشتمل بر بافت جوراب و گلیم است.

غذاهای محلی روستای داماش نیز شامل سیاه قاتق یا فسنجان (ترکیبی از گردوی کوبیده، گوشت مرغابی یا انواع دیگر مرغ‏‌ها و گاهی گوشت قرمز، رب انار و غیره)، قیمه پلو و انواع کباب مانند کباب ششلیک، کباب کوبیده، کباب برگ و کباب چنجه می‌‏باشد که در خانه‏‌ها و رستوران‏‌های روستا تهیه و به مشتریان عرضه می‏‌شوند.

طبیعت گردی در داماش

داماش تنها در سوسن‌هایش خلاصه نمی‌شود. جنگل پیمایی هم از جمله لذت‌هایی است که نباید از دست بدهیم. اگر با آژانس‌های تخصصی همراه شوید اطلاعات بسیار زیادی درباره پوشش گیاهی و حیوانی منطقه به شما می‌دهند با آن‌ها هم‌سفر شوید خیلی راحت ردپای پلنگ و گونه‌های دیگر حیوان را به شما نشان می‌دهند. اگر هم اهل خوابیدن تا وسط‌های ظهر نباشید و صبح قبل از طلوع آفتاب به جنگل بزنید از نزدیک گونه‌های حیوانی منطقه را خواهید دید سرو کهنسال هرزویل را هم از دست ندهید. قدمت دارد برای خودش قدمت این سرو 1000 سال تخمین زده شده چون ناصرخسرو 900سال پیش، از این سرو در سفرنامه خود نام برده است.

فراوری: الهام مرادی

بخش گردشگری تبیان

برگرفته از همشهری، ایران