ما خودمان مشتری پر و پا قرص عذاب جهنمیم
خداوند متعال می فرماید : برخى از مردم كسانىاند كه سخن بیهوده را خریدارند تا [مردم را] بى [هیچ] دانشى از راه خدا گمراه كنند، و [راه خدا] را به ریشخند گیرند براى آنان عذابى خواركننده خواهد بود.
سرگرمی هاى ناسالم
مسأله سرگرمی و وسیله آن یکی از مسائل بسیار مهم در زندگی هر فردی می باشد، همه ما در کنار مشغله های فراوان باید زمانی را به تفریح خود اختصاص دهیم در غیر این صورت دچار دلمردگی و بیماری های روحی و روانی خواهیم شد،اما اینکه با چه وسیله ای و چگونه خود را سرگرم کنیم مسأله ایست که توجه جدی می طلبد .
بسیاری از ما خود را با فیلم های مورد علاقه و یا کتاب هایی با موضوع خاص سرگرم می کنیم، و عده ای دیگر سراغ ورزش و گردش با دوستانمان می رویم و یا از همه این ها در کنار هم استفاده می کنیم .
اما یادمان باشد کتاب ها و فیلم هایی که انتخاب می کنیم تأثیرات عمیقی بر روی ما می گذارند ،و شایسته نیست که وقت تفریح خود را صرف هر گونه کتاب و با هر موضوعی کنیم ،این خطرناک است ،ممکن است باعث گمراهی ما شود .
« وَمِنَ النَّاسِ مَن یَشْتَرِی لَهْوَ الْحَدِیثِ لِیُضِلَّ عَن سَبِیلِ اللَّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَیَتَّخِذَهَا هُزُوًا أُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِینٌ »(سوره لقمانآیه 6) ؛و برخى از مردم كسانىاند كه سخن بیهوده را خریدارند تا [مردم را] بى [هیچ] دانشى از راه خدا گمراه كنند، و [راه خدا] را به ریشخند گیرند براى آنان عذابى خواركننده خواهد بود.
لهو الحدیث در عصر ما
قرآن مجید در این آیه، روى كلمه لهو الحدیث تكیه كرده و سخن مىگوید. چه بهتر معناى این كلمه را به خوبى فراگیریم.
لهو در لغت عرب به معناى باز داشتن و مشغول كردن است.
هر نوع سخن و كلامى و یا كار و كردارى كه انسان را از حق و حقیقت باز دارد، به آن لهو مىگویند. چیزى كه هست، باز دارنده، گاهى مضمون كلام است، و سخن، به آن لهو الحدیث مىگویند و گاهى چیز دیگر است، مانند جمع ثروت و افراط در شهوت كه به آنها لهو مىگویند، كه ما را از حق باز مىدارد.
قرآن مجید مىفرماید: الهكم التكاثر؛ (تكاثر (102) آیه 1.)
گردآورى ثروت شما را از گرایش به حقیقت باز داشت.
بنابراین هر نوع سرگرمى كه مانع از توجه به حق و حقیقت گردد، در لغت قرآن به آن لهو مىگویند. هرگاه یك چنین سرگرمى و بازدارنده، كلام و داستان باشد، لفظ حدیث به آخر آن ضمیمه مىگردد، مىگویند: لهو الحدیث و در غیر این صورت بدون ضمیمه به كار مىبرند و مىگویند: لهو.
الان در جامعه کنونی ما بازار این وسایل داغ داغ است ،از انواع و اقسام مجلات زرد و کتاب هایی با محتوای غیر اخلاقی و یا مملو از ادعاهای پوچ و بی اساس که عقاید و ارزش های مخاطبان را نشانه رفته اند .
دیگر نیازی به توضیح نیست که صنعت فیلم سازی بخش وسیعی از آن در راستای اهداف سیاسی بسیاری از ارزش ها را زیر سرال می برد و در راستای خاصی مخاطب را هدایت می کنند .
آیا جاى گفتگوست كه یكى از عوامل انحطاط اخلاقى، همین صفحات و تصنیفهاست و آیا نواهاى فریبنده و تحریكآمیز موسیقى به شیوع فساد و اعمال دور از عفت دامن نمىزند، و آواز گرم زنان و دختران توام با آهنگهاى شهوتانگیز موسیقى روح عشقبازى را در جوانان ایجاد نمىكند؟
رمانهاى عشقى و جنایى
رمانهاى عشقى و افسانههاى جنایى كه رموز بى عفتى و آدمكشى را تعلیم جوانان و دختران ما مىدهد، مصداق واقعى لهو الحدیث است. زیانهاى بى حد و حصرى كه از این ناحیه بر پیكر اجتماع وارد مىگردد، به مراتب بالاتر از ضررهاى افسانههاى ایرانى نضر بن حارث بود، كه زاییده خیال بود و از تحریكات جنسى و تعلیمات جنایى، دور و پیراسته بود.
فیلمهاى گمراه كننده، پردههاى شهوتانگیز، صحنههاى بى عفتى كه در سینما و تلویزیون نشان داده مىشود، حكم لهو الحدیث دارد، بالاخص هنگامى كه گوینده در پشت پرده، رموز و اسرار فیلم را تشریح كند.
دانشمندان روان شناس معتقدند كه فیلمهاى جنایى و جنسى در گسترش فحشا و افزایش حجم جنایات، كاملا موثرند، و بسیارى از مجرمها در برابر هیات هاى داورى صریحا اعتراف مىكنند كه كارهاى زشت و ناپسند آنها عكس العمل تماشاى فیلمهاى سینماهاست كه درس جنایت و خیانت در آنها تعلیم مىدهد. اسلام هرگز با فیلمهاى علمى و اخلاقى و بهداشتى مخالف نیست. امروز فیلم یكى از وسایل بزرگ آموزش و پرورش است و در جامعههاى متمدن از آن به طرز صحیح استفاده مىكنند و یك مادر مىتواند طرز تغذیه و تربیت فرزندان خود را با دیدن یك یا دو فیلم بیاموزد، ولى متاسفانه چنین سینمایى وجود خارجى ندارد و اگر به ندرت بخواهند یك فیلم علمى و اخلاقى نشان بدهند، به قدرى به آن پیرایه مىبندند كه حتماً با یك رشته كارهاى خلاف و نامشروع توام مىگردد.
گسترش لهو در زندگى ماشینى
درست است كه قرآن مجید در آیه مورد بحث، یك قسم از لهو را كه همان لهو الحدیث است تحریم نموده و مرتكبان را با عذاب خوار كننده تهدید كرده است، ولى باید توجه نمود كه داستانهاى باطل و سرگرم كننده و باز دارنده از شنیدن سخنان خدا و پیمودن راه حق، از آن جهت حرام است كه لهو و سرگرم كننده است، نه از این نظر حرام است كه داستان مىباشد، زیرا به گواه این كه شنیدن داستانهاى آموزنده و سازنده نه تنها حرام نیست، بلكه یكى از وسایل و طرق تربیت مىباشد.
و به عبارت دیگر، در موضوع بحث ما چیزى كه مایه تحریم لهو الحدیث است، همان جنبه لهو بودن و باز دارندگى آن از شنیدن حقایق است، نه جنبه داستان و قصه گویى آن، بلكه داستان، محل و ظرف لهو مىباشد؛ بنابراین هرگاه لهوى در غیر مورد داستان محقق گردید، حتما حرام خواهد بود.
از این جهت، دانشمندان اسلامى با آیه مورد بحث بر تحریم غنا استدلال نموده و مىگویند: هر نوع آهنگ و آوازى كه مناسب مجالس عیاشى و آواز خوانى باشد، به حكم این كه لهوى است كه انسان را از حق و حقیقت باز مىدارد، حرام است.
اگر فرض كنیم قرآن و یا حدیث و یا شعر بس آموزندهاى را با این آهنگ بخواند، باز حرام خواهد بود. درست است قرآن و یا شعر آموزندهاى كه با آهنگ غنا خوانده مىشود، از قبیل لهو الحدیث نیست، یعنى خود سخن و مضمون كلام لهو و باز دارنده نیست، زیرا با قرآن است و یا شعر آموزنده، ولى كیفیت و نحوه سخن گفتن لهوى است كه مایه بازداشتن انسان از حق و حقیقت مىباشد.
هرگاه تصنیف مبتذل عشقى كه احساسات خفته جنسى را به شدت بیدار مىسازد، با چنین آهنگ خوانده شود، در این صورت علاوه بر این كه مضمون كلام لهو و سر گرم كننده و بازدارنده است، كیفیت كلام نیز كه به صورت غناست، لهو خواهد بود.
نواختن دستگاههاى موسیقى هر چند توام با تصنیف و آواز نباشد، اگر چه لهو الحدیث نیست، اما روشنترین مصداق براى لهو است، زیرا نواختن و استماع این آهنگها آن چنان مایه سرگرمى است كه انسان را از شنیدن آیات الهى و توجه به مبدأ و معاد و دیگر وظایف انسانى باز مىدارد.
موسیقى بلاى عصر
یكى از بلاهاى عصر ما گسترش موسیقى است كه به صورتهاى مختلفى در هر خانه و لانه وارد شده است. چون بسیارى از خوانندگان عزیز، علاقه دارند كه از مضرات آن گاه گردند، به گوشهاى از مضرات آن اشاره مىنماییم:
گرچه رواج فوق العاده انواع موسیقى مانع از آن است كه بسیارى از افراد در این باره درست فكر كنند و بیندیشند و مطابق طرز تفكر نادرستى كه متداول شدن هر چیز را دلیل بر بى عیب بودن آن مىگیرند، حاضر به مطالعه در اطراف آثار شوم و زیانبار موسیقى نیستند.
الان در جامعه کنونی ما بازار این وسایل داغ داغ است ،از انواع و اقسام مجلات زرد و کتاب هایی با محتوای غیر اخلاقی و یا مملو از ادعاهای پوچ و بی اساس که عقاید و ارزش های مخاطبان را نشانه رفته اند . دیگر نیازی به توضیح نیست که صنعت فیلم سازی بخش وسیعی از آن در راستای اهداف سیاسی بسیاری از ارزش ها را زیر سرال می برد و در راستای خاصی مخاطب را هدایت می کنند
ضررهاى اخلاقى موسیقى
آیا جاى گفتگوست كه یكى از عوامل انحطاط اخلاقى، همین صفحات و تصنیفهاست و آیا نواهاى فریبنده و تحریكآمیز موسیقى به شیوع فساد و اعمال دور از عفت دامن نمىزند، و آواز گرم زنان و دختران توام با آهنگهاى شهوتانگیز موسیقى روح عشقبازى را در جوانان ایجاد نمىكند؟
وانگهى، آیا قلبى كه مملو از نغمههاى شهوتانگیز و تصنیفهاى عاشقانه گردید، در آن جایگاهى براى یاد خدا باقى مىماند؟ آیا دلى كه در آوازهاى عاشقانه و ارتعاش امواج موسیقى غرق گردید، مىتواند به فكر بى نوایان و درماندگان باشد؟
اصولا باید دید كه لوازم و مناسبات مجالس موسیقى چیست و زیر و بمهاى موسیقى و ارتعاشات مختلف آن چه تقاضایى دارد؟
جز این است كه دانش و رقص و اختلاط زنان و مردان و دختران و پسران شراب و الكل را به دنبال دارد؟
چیزى كه آفریننده این عوامل سوء اخلاقى باشد، مىتواند در یك شریعت آسمانى حلال گردد؟
نتیجه این كه آهنگ هاى موسیقى، هم آثار زیان بخش تخدیر اعصاب را دارد، و هم از نظر اخلاقى یك سلسله شهوت را در انسان زنده مىكند.خداوند متعال در آیه ای که ذکر کردیم به خوبی خطر این ابزار و وسایل را گوشزد می کند و ما را از آنها بر حذر می دارد که اگر نخواهیم به سخن خداوند متعال توجه کنیم معنایش این است که ما مشتریان پر و پا قرص اسباب لهو از هر نوع و مدلی هستیم. و افتادن در عذاب خوار کننده و استخوان سوز را هم خودمان مشتری بوده ایم ، می توانیم تصمیم بگیریم ...
فرآوری : محمدی
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منبع : کتاب مربى نمونه ، تفسیر سوره لقمان ، آیت الله العظمی جعفر سبحانى