نیلوفر آبی؛ الهام بخش پاکیزگی ساختمان

معمولا اصطلاح " اثر نیلوفر آبی" که یادآور به هم پیوستن قطرات کوچک آب چکیده شده بر روی برگ گل نیلوفر آبی است، با اثر آسان تمیزشوندگی که در آن، سطوح به وسیله ی فتوکاتالیز تمیز می شوند، اشتباه گرفته می شود. چرا که هر دو ساز و کار، از انواع سطوح خودتمیزشونده هستند.

منبع الهام سطوح خودتمیزشونده مانند شیشه های نوین ساختمان، به گیاه نیلوفر آبی باز می گردد. گیاهی زیبا و بادوام که نقش پررنگی در باورهای مذهبی و فرهنگی مردمان مشرق زمین مثل هند، میانمار، چین و ژاپن داشته است. این گیاه آبی، به این علت مورد تکریم و احترام قرار می گرفته که از پاکی و تمیزی استثنایی برخوردار بوده است.

معمولا اصطلاح " اثر نیلوفر آبی" که یادآور به هم پیوستن قطرات کوچک آب چکیده شده بر روی برگ گل نیلوفر آبی است، با اثر آسان تمیزشوندگی که در آن، سطوح به وسیله ی فتوکاتالیز تمیز می شوند، اشتباه گرفته می شود، چرا که هر دو ساز و کار، از انواع سطوح خود تمیز شونده هستند.

پیشینه ی سطوح خود تمیز شونده، به دهه 1970 میلادی و مطالعات یک گیاه شناس به نام بارتلوت، در دانشگاه هایدلبرگ باز می گردد. او آزمایش هایی در زمینه ی سطوح خود تمیزشونده، بر روی برگ های گیاه نیلوفر آبی آسیایی، لادن اروپایی، کلم آمریکایی و گیاه میرتل آفریقای جنوبی انجام داد. نتیجه ای که برای همه ی گیاهان یاد شده، یکسان بود، خاصیت موم سانی و وجود ناصافی های میکروسکوپی (به اندازه ی چند میکرون) بود که سبب می شد سطوح زبری بر روی برگها پدید آید که دارای خاصیت آب گریزی باشند.

سطح برگ ها دارای برآمدگی ها و زایده هایی هستند که سبب می شوند سطح تماس آب با برگ کمتر شده و قطرات آب نتوانن بر روی آن باقی بمانند.

این زبری های میکروسکوپی، زاویه ی تماس سطح را به بیش از 130 درجه افزایش می دهند. نشستن قطرات آب بر روی این زبری ها، شبیه به دراز کشیدن انسان بر روی بستری از میخ است. به این ترتیب، چسبندگی سطح با آب و دیگر ذرات کم می شود. بر این اساس، نیروهای کشش سطحی موجب می شوند تا آب به محض تماس با این سطوح، به شکل قطره درآمده و ذرات آلاینده ی موجود بر روی سطح، به قطرات آب چسبیده و با غلطیدن قطرات آب، آلودگی ها نیز از سطح زدوده می شود. در نتیجه ی وجود این ریزساختارها، سطوح آب گریزی که امروزه تولید شده اند، حتی از امکان خیس شدگی کمتری برخورداررند. این نوع اثر سطوح زبر، بوسیله ی افزودن ترکیباتی از واکس( که خود نوعی ماده ی آب گریز است)، بر روی نوک زایده ها افزایش می یابد. با این وصف، ساز و کار خود تمیزشوندگی الهام شده از برگ نیلوفر آبی، کامل تر شده و به این ترتیب، سطوح "فوق آب گریز" پدید آمده اند.

گفتن این نکته ضروری است که در تمامی وضعیت هایی که در معرض استهلاک مکانیکی نباشند، اثر نیلوفر آبی، به شکل قابل توجهی نیاز به تمیز کردن سطوح را کاهش داده و اگر سطح مورد نظر به شکل دائمی در معرض عبور آب باشد، تمیز باقی خواهد ماند. مزایای آشکار استفاده از این مواد جدید، ظاهر تمیزتر و کاهش قابل توجه نیاز به نگهداری است.

منبع:نانو در مهندسی عمران و ساختمان-م گلابچی، absolutechinatours.com