بگو ببخشید و خلاص!
روش صحیح عذرخواهی كردن
استغفار و عذرخواهی در دین و فرهنگ ما شأن و جایگاه والایی دارد بهطوری که حضرت محمد(ص) میفرمودند روزی 70بار استغفرالله میگویم.
پس وقتی رسول گرامی اسلام(ص) از کوتاهی خودش در برابر خدا عذر میخواهد پیداست که این یک امر مهمی است.
عذرخواهی در آیات قرآن و روایات، نقش پررنگی دارد و بارها به مسلمانان تأکید شده است که درصورت بروز رفتار نادرست، معذرت خواهی شود. عذرخواهی افزون بر آنکه موجب حفظ حرمتها میشود، میتواند از ارزشهای انسانی هم پاسداری کند. حال این عذرخواهی میتواند بین دو نفر، چندین نفر، اعضای خانواده، میان زوجین و یا حتی بین همسایه ها و ... باشد.
به نظر می رسد فرهنگ عذرخواهی یک امر فطری و وجدانی است و در بین همه اقوام و ملل پذیرفته شده است، عذرخواهی نکردن باعث سلب اعتماد مردم به آن فرد میشود و این سلب اعتماد کم کم میان افراد خانواده، دوستان و همسایه ها و .. فراگیر می شود.
بعضیها فکر میکنند اگر به اشتباهشان اقرار کنند، چیزی از شان و منزلت شان کم میشود و کوچک میشوند. برای همین همهی سعیشان را میکنند که اشتباهشان را توجیه کنند، به این امید که اشتباهشان دیده نشود. اما اینکار تنها موجب میشود که کار غلطشان بیشتر به چشم بیاید و اشتباهشان را «اشتباه»تر میکند. بهجای همهی اینها یککلام بگو «ببخشید» و خلاص!
حال با این مقدمه کوتاه، خود شما آیا تاكنون كار اشتباهی كردهاید كه بعدا پشیمان شده باشید؟
تاكنون به خاطر اشتباهی كه كرده اید از كسی عذرخواهی نمودهاید؟ یادتان هست كه این كار (عذرخواهی ) چقدر كار سخت و دشواری است؟ چطور مطمئن میشوید كه طرف مقابل عذرخواهیتان را پذیرفته است؟ یك عذرخواهی صادقانه میتواند در بهبود جراحات یك مشاجره یا اختلاف معجزه كند و شما را به دوران خوش قبل از مشاجره برگرداند.
به كمك مراحل زیر روش صحیح عذرخواهی را یاد میگیرید:
** درباره آنچه بابت آن قصد عذرخواهی دارید، دقیق و ریزبین باشید. به این طریق میتوانید از سوء تفاهمهای احتمالی كه از عذرخواهیتان میتواند به وجود آید جلوگیری كنید.
** عذرخواهیتان از روی صداقت و خالصانه باشد. مطمئن شوید كه دیگران میتوانند این موضوع را دریابند.
** پشیمانیتان را نشان دهید. سعی كنید هنگام عذرخواهی كردن فقط از عباراتی مانند متاسفم یا عذر میخواهم استفاده نكنید. نشان دهید كه واقعا خواهان انجام كاری برای آنچه اتفاق افتاده هستید. داشتن یك برنامه محكم و استوار نشان میدهد كه اولا چقدر در عذرخواهیتان صادق هستید و ثانیا چقدر متاسف و پشیمان هستید.
و بالاخره،اطمینان حاصل کنید كه طرف مقابل متوجه نیت شما شده است و عذرخواهیتان را پذیرفته است. اگر نمیتوانید به روش درستی عذرخواهی كنید به طرف مقابل فشار نیاورید، این كار بهتر است. سعی كنید با برنامهریزی روشهای درست را زودتر یاد بگیرید.
** ضمنا توصیه می شود که به طور خصوصی و شخصا از طرف مقابل عذرخواهی كنید. وقتی كه شما عذرخواهیتان را شخصا و به طور خصوصی ابراز میكنید آن فرد میتواند حالات چهره شما را نیز ببیند و از عمق صداقت و پشیمانی شما مطلع شود. در صورت امكان از عذرخواهی غیرحضوری مانند تلفنی یا از طریق ایمیل خودداری كنید.
ضمنا توجه داشته باشید که هدف از عذرخواهی كردن برنده شدن در مشاجره نیست، بلكه ایجاد و احیای مجدد دوستیهاست. از هرگونه استدلال كه به منظور توجیه رفتار خودتان باشد خودداری كنید.
**برای شنیدن صحبت های طرف مقابل بعد از اتمام عذرخواهیتان وقت بگذارید. اگر دوستتان میخواهد در این باره بیشتر بحث كند بدون اینكه قضاوت خاصی بكنید كه شرایط را بدتر كند، فقط گوش دهید.
** هنگام بیان عذرخواهیتان، تماس چشمیتان را با طرف مقابل قطع نكنید. چشمهایتان را به زمین ندوزید، دستهایتان را به هم قفل نكنید (دست به سینه). از هر كاری كه بیانگر عدم صداقت در گفتار و یا بیتفاوتی باشد پرهیز كنید.
** آمادگی شنیدن سرزنش را داشته باشید. تنها یك عذرخواهی جزیی كه خودش را به شكل رفتاری ریاكارانه نشان دهد كافی نیست بلكه سعی كنید نقش خودتان را در سوء تفاهم پیدا شده به خوبی فهم و درك كنید.
**برای بعد از عذرخواهی برنامهریزی داشته باشید. مثلا میتوانید همسر، دوست یا فامیل یا حتی همسایه دلگیر را به نهار دعوت كنید، یك نوشیدنی با هم بخورید، به سینما بروید و ... تا بدین طریق دوستیها و خاطرات گذشته زنده شود.
** اگر طرف مقابل تان در همان لحظه حاضر به پذیرفتن عذرخواهیتان نشد، كمی به او وقت بدهید. او را مجبور نكنید و تحت فشار قرار ندهید. بگذارید كمی درباره حرفهایتان فكر كند و تصمیم بگیرد.
مریم عطاریان
بخش خانواده ایرانی تبیان