تبیان، دستیار زندگی
تبلیغ یكی از اساسی‌ترین ابزار نشر دین اسلام بوده و امری است كه خداوند پیامبران خود را به آن مأمور كرده است و در آیات قرآنی آنها را به عنوان مبلغ معرفی كرده است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

پیام‌آوران هدایت

تبلیغ

تبلیغ یكی از اساسی‌ترین ابزار نشر دین اسلام بوده و امری است كه خداوند پیامبران خود را به آن مأمور كرده است و در آیات قرآنی آنها را به عنوان مبلغ معرفی كرده است.

پـیـامـبـر اسـلام (ص )، خـاتـم الانـبـیـاسـت ؛ گـرچـه وحـى آسـمـانـى بـا ارتحال آن بزرگوار پایان یافته است امّا آیین او باید هدایتگر انسان تا روز قیامت باشد.

از سـوى دیـگـر رسـانـدن پـیـام جـهانى اسلام به گوش همه مردم در همه زمانها، تنها بر عهده پـیـامـبـر و امـامان دوازده گانه نیست ، بلكه همّت و همكارى همه مسلمانان دلسوز و فداكار را مى طـلبـد تـا در طـول تـاریـخ دست به دست هم دهند و پیام الهى را به جهانیان برسانند.

 

پیامبر اكرم ، خود نخستین مبلّغ اسلامى بود،

آن حضرت علاوه بر تبلیغ همه جانبه احكام و معارف اسلام ، مبلّغان دلسوزى چون امام على (ع )، مُصْعَب بن عـُمـَیـْر، مـَعـاذ بـن جـَبـَل ، اصـحـاب بـئرمـعونه و... ـ را به شهرهاى اطراف فرستاد تا با تبلیغ دین اسلام شعاع پرفروغ آن را به آنجا نیز برسانند.

تـبـلیـغ از بـلاغ  گـرفـتـه شده و بلاغ و بلوغ یعنى رسیدن به انتهاى مقصود، خواه مقصود زمانى یا مكانى یا امرى از امور معین دیگر باشد و معناى كفایت و بسندگى نیز در بلاغ نهفته است.(1)

بنابراین تبلیغ رساندن پیام به طور كامل به مخاطب است، به طوری كه در جریان روند این روش یك نوع فرهنگ در مخاطب و در جامعه مورد خطاب و موردنظر پیام تبلیغی پدیدار شود و مبلّغ به معنای كسی است كه امر تبلیغ به عهده او گذاشته شده و مأمور است به رساندن آن پیام به فرد یا اجتماع مورد نظر.

تبلیغ یكی از اساسی‌ترین ابزار نشر دین اسلام بوده و امری است كه خداوند پیامبران خود را به آن مأمور كرده است و در آیات قرآنی آنها را به عنوان مبلغ معرفی كرده است. «...الذین یبلغون رسالات الله و یخشونه...»( احزاب/ 39)  «یا ایها الرسول بلغ ما اُنزل الیك من ربك...»( مائده/ 67)

بر اساس بسیاری از آیات قرآن كریم انبیای الهی به عنوان مبلغ دین الهی معرفی شده‌اند و لذا تبلیغ یك امر الهی و دارای ارزش بسیار والایی است و امروزه نیز یكی از مۆثرترین شیوه‌های القاء فرهنگها و پیامها محسوب می‌شود.

رسول خدا (ص) در آغاز كار خویش، دین اسلام را شخصاً و با سختی و در اطراف شهر مكه در دره‌های كوه‌های اطراف مكه تبلیغ می‌نمود و چون تبلیغ مخفیانه بود، محل تبلیغ را عوض می‌كرد، مدتی در مكه از منزل، ارقم، به عنوان دار التبلیغ استفاده می‌كرد.(2)

ارزش تبلیغ را پیامبر اكرم (ص)  وقتی علی (ع) را به یمن اعزام می‌فرمود چنین تبیین می‌فرماید:

ای علی قسم به خدا، ای علی هر كس را خداوند به بركت تبلیغ تو هدایت فرماید و به دست تو به اسلام گرایش پیدا كند، بهتر است برای تو از هر چیزی كه خورشید بر آن طلوع و غروب می‌كند، اگر یك نفر در این راه ایمان بیاورد پاداش و اجر آن برای تو در آخرت بسیار ارزشمندتر از تمامی موجوداتی كه خورشید به آنها می‌تابد تا قیامت ولایت تو بر اوست.(3)

با توجه به جایگاه تبلیغ در اندیشه اسلامی،  شهید مطهرى مى نویسد:

«... بـدبـختانه این كلمه در عرف امروز، سرنوشت شوم یعنى معنى منحوس و منفورى پیدا كرده به طورى كه امروز در عرف ما فارسى زبانها تبلیغ یعنى راست و دروغ جور كردن و در واقع فـریـبـكـارى و اغـفال براى به خورد مردم دادن یك كالا...

ما نباید به جرم اینكه معنى ، تحریف پـیـدا كـرده اسـت آن كـلمـه را مـجـازات بـكـنـیـم ، بلكه باید معنى صحیحش را به مردم بگوییم .)(4)

مقام معظم رهبرى ، حضرت آیْالله العظمى خامنه اى نیز مى فرماید: « تبلیغى كه ما دنبال آن هستیم غیر از تبلیغ مصطلح در دنیاست »(5)

علیرغم نگاه نادرستی كه بعضا به مقوله تبلیغ وجود دارد، تبلیغ شیعه دارای امتیازات بسیار برجسته و ویژه است كه از جمله این ویژگی‌های برجسته استفاده از سیره معصومان (ع) در امر تبلیغ است، چون متون شیعه به بركت آثار امام معصوم علیهم السلام از لحاظ محتوا و الگو دهی غنی است،

از دیگر امتیازات مهم تبلیغ شیعه، وجود اسوه‌هایی نظیر نهضت عاشوراست.

 نهضت عاشورا یكی از اساسی‌ترین عناصری است كه مایه پویایی تبلیغ شیعه شده است، و اصولاً تمسك به اهل بیت (ع) از امتیازات منحصر به فرد تبلیغ شیعه بشمار می رود.

به هر حال باید پذیرفت كه امروزه بزرگترین توطئه علیه اسلام و مسلمانان در میدانهاى جنگ تبلیغاتى و روانى طرّاحى مى شود تا از یك سو ملّتهاى دنیا را نسبت به پیام الهى بد بین كنند و افكار و اندیشه ها را از تمایل و تحلیل آن منحرف سازند و از سوى دیگر ملّتهاى مسلمان را با توطئه و تـفـرقـه بـه جـان هـم بـیـنـدازنـد و از سـرمـایـه عـظـیـم و مـنـحـصـر بـه فـرد خـود غـافـل كـنـنـد و در نـتـیـجـه از مـجـد و عـظمت و ترقّى و پیشرفت مادى و معنوى بازدارند و همانند قرنهاى گذشته آنان را نیازمند و وابسته به استكبار جهانى نگه دارند و لذا تنها راه مقابله موثر با این اقدامات، بهره گیری از روش های صحیح و نوین در رساندن پیام الهی به گوش مشتاقان است.


پی نوشت‏ها:

1.    راغب اصفهانى، مفردات ، قم، دفتر نشر نوید اسلام ، واژه بلغ .

2.    محمد ابراهیم آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، تهران، انتشارات دانشگاه تهران ، ص 78 ـ 79.

3.    محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، تهران، دار الكتب الاسلامیه، ج 21، ص 3ـ360.

4.    مرتضی مطهری، حماسه حسینى ،قم، انتشارات صدرا، ج 1 ، ص 189 ـ 190 .

5.    احمد رزاقى ، اهمیت و ضرورت تبلیغات ، تهران، سازمان تبلیغات اسلامى ، ص 16

منابع:

قرآن کریم

بحارلانوار

تهیه و فراوری: حق دوست، گروه حوزه علمیه تبیان