علل پرکاری تیروئید چیست؟
تیروتوکسیکوزیس یا تیروئید سمی، یک بیماری خطرناک است که ناشی از افزایش هورمون تیروئید می‌باشد. این بیماری سمی می‌تواند در اثر افزایش مصرف هورمون تیروئید و یا افزایش تولید هورمون تیروئید توسط غده تیروئید بوجود آید.
هورمون‌های تیروئید چه هستند؟
هورمون‌های تیروئید، باعث سوخت و ساز سلول ها می‌شوند.
این هورمون‌ها توسط غده تیروئید به وجود می‌یند.
غده تیروئید در قسمت جلوی گردن (نای) واقع شده است.
غده تیروئید از عنصر ید موجود در خون برای تولید هورمون‌های تیروئید استفاده می‌کند.
تنظیم هورمون تیروئید
غده تیروئید توسط غده دیگری که در مغز قرار دارد، تنظیم می‌شود. نام این غده تنظیم کننده تیروئید، غده هیپوفیز می‌باشد.
میزان تولید هورمون‌های تیروئید توسط غده هیپوفیز کنترل می‌شود
هیپوفیز تنظیم کننده قسمتی از هورمون‌های تیروئید است و تنظیم کننده دیگر این هورمون‌ها، غده هیپوتالاموس می‌باشد.
اگر هر کدام از این سه غده بیش از حد فعالیت داشته باشند، باعث افزایش تولید هورمون‌های تیروئید می‌شوند و در نتیجه پرکاری تیروئید عارض می‌شود.
اگر مقدار هورمون تیروئید در خون کافی نباشد، بوسیله غده هیپوفیز هورمون TSH (هورمون تحریک کننده تیروئید) زیادی آزاد شده و غده تیروئید را برای ساخت بیشتر هورمون تحریک می‌کند.
برعکس، اگر مقدار هورن تیروئید در خون زیاد باشد، بوسیله غده هیپوفیز، TSH کمی آزاد می‌شود و باعث کاهش تولید هورمون تیروئید می‌گردد.
علل پرکاری تیروئید
- بیماری گریوز
- عملکرد آدنوم (ندول گرم) و گواتر سمی
- مصرف بیش از حد هورمون‌های تیروئید
- ترشح غیرطبیعی هورمون TSH (هورمون تحریک کننده تیروئید)
- تیروئیدیت (التهاب غده تیروئید)
- مصرف بیش از اندازه ید
بیماری گریوز
گریوز یکی از شایع‌ترین علل پرکاری تیروئید می‌باشد. این بیماری ارثی است.
در این بیماری، کنترل طبیعی غده تیروئید توسط هورمون TSH غده هیپوفیز وجود ندارد.
عوامل تشدیدکننده این بیماری عبارتند از: استرس، سیگار، پرتودرمانی گردن، داروها و عفونت‌ها مثل ویروس‌ها.
تشخیص این بیماری توسط پزشکی هسته‌ای، اسکن تیروئید و آزمایش خون صورت می‌گیرد.
بیماری گریوز ممکن است همراه با بیماری چشمی (افتالموپاتی گریوز) و ضایعت پوستی (درموپاتی) باشد.
عملکرد آدنوم (ندول گرم) و گواتر سمی
غده تیروئید همانند دیگر قسمت‌های بدن در اثر گذشت زمان، دارای برآمدگی‌هایی می‌شود.
در بیشتر موارد این برآمدگی‌ها، هورمون‌های تیروئید را تولید نمی‌کنند و در نتیجه نیازی به درمان آنها نیست.
برخی مواقع، یک ندول یا گره ممکن است به طور مستقل عمل کند، به این معنا که آن گره نیازی به تحریک غده هیپوفیز ندارد و به طور مستقل هورمون‌های تیروئید را تولید می‌کند.
اگر گره‌ها بزرگ‌تر از سه سانتیمتر باشند، این اتفاق رخ می‌دهد و به نام عملکرد ندول‌ها خوانده می‌شود.
اگر بیشتر از یک عملکرد ندول وجود داشته باشد، گواتر سمی بوجود می‌آید.
عملکرد ندول‌ها توسط اسکن تیروئید قابل تشخیص می‌باشند.
مصرف بیش از اندازه هورمون‌های تیروئید
مصرف بیش از اندازه داروهای حاوی هورمون‌های تیروئید نیز از علل شایع پرکاری تیروئید است.
هنگامی که بیمارانی که از داروهای تیروئیدی استفاده می‌کنند، اگر به طور مرتب توسط پزشک معاینه نشوند، مقادیر بیش از حد هورمون‌های تیروئید را در بدن انباشته می‌کنند.
دیگر افراد ممکن است برای افزایش وزن، از این داروها استفاده کنند.
در اسکن تیروئید با برداشت کم ید رادیواکتیو، این بیماران شناسایی می‌شوند.
ترشح غیرطبیعی TSH
وجود تومور در غده هیپوفیز باعث ترشح غیرطبیعی TSH (هورمون محرکه تیروئید) و تولید بیش از حد هورمون‌های تیروئید می‌شود.
این وضعیت به ندرت رخ می‌دهد و می‌تواند با دیگر اختلالات غده هیپوفیز همراه باشد.
براش تشخیص این اختلال، پزشک متخصص غدد با انجام آزمایشاتی، آزادشدن TSH را بررسی می‌کند.
غده تیروئید برای ساخت هورمون‌های تیروئید به ید نیاز دارد. افزایش مقدار ید باعث پرکاری تیروئید خواهد شد
تیروئیدیت (التهاب غده تیروئید)
این عارضه ممکن است بعد از یک بیماری ویروسی رخ دهد. این عارضه با تب و گلودرد و درد در هنگام بلع غذا همراه است. در این بیماری، غده تیروئید به لمس حساس است.گردن درد نیز ممکن است وجود داشته باشد.
التهاب غده تیروئید با تجمع گلبول‌های سفید (لنفوسیت ها) نیز ممکن است رخ دهد که به نام تیروئیدیت لنفوسیتیک خوانده می‌شود.
در هر دوی این التهابات، میزان هورمون‌های تیروئید خون زیاد می‌شوند.
بعد از بارداری و زایمان، تیروئیدیت لنفوسیتیک شایع است.
در این موارد، مرجله پرکاری تیروئید برای 4 تا 12 هفته طول می‌کشد و به دنبال آن مرحله کم کاری تیروئید تا شش ماه طول می‌کشد.
در بیشتر زنان مبتلا، عملکرد تیروئید مجددا طبیعی خواهد شد.
تیروئیدیت توسط اسکن تیروئید قابل شناسایی است.
مصرف بیش از اندازه ید
غده تیروئید برای ساخت هورمون‌های تیروئید به عنصر ید نیاز دارد. افزایش مقدار ید باعث پرکاری تیروئید خواهد شد.
معمولا در بیمارانی که دارای غده تیروئید غیرطبیعی می‌باشند، پرکاری تیروئید ناشی از ید دیده می‌شود.
دارویی از قبیل آمیودارون (Cordarone) که برای درمان مشکلات قلبی تجویز می‌شود، دارای مقدار زیادی ید است و می‌تواند عملکرد طبیعی غده تیروئید را مختل کند.
علائم پرکاری تیروئید
- عدم تحمل گرما
- افزایش حرکات روده
- لرزش
- عصبی بودن و آشفته بودن
- تپش قلب
- کاهش وزن
- خستگی
- کاهش تمرکز
- خونریزی کم در عادت ماهیانه
معمولا علائم وابسته به افزایش میزان سوخت و ساز بدن می‌باشند.
در افراد مسن، بی‌نظمی ضربان قلب و نابسامانی قلب رخ می‌دهد.
در موارد شدیدتر، پرکاری تیروئید درمان نشده ممکن است موجب طوفان تیروئیدی شود.
طوفان تیروئیدی دارای علائم: افزایش فشار خون، تب و نابسامانی قلب می‌باشد و تغییرات روحی از قبیل: گیجی و هذیان گویی نیز ممکن است رخ دهد.
مطالب مرتبط:
اثر بیماری تیرویید بر پوست و مو
علایم کم‌کاری و پرکاری تیروئید
تاثیر بیماری تیروئید بر پوست‌ومو
پرکاری تیروئید باعث سندرم گریوز می‌شود
کلیپ های مرتبط:
