قرآن کریم و سبک زندگی(٧)

در مطالب گذشته، دستور قرآن کریم درباره آداب و احکام ورود به محل اختصاصی پدر و مادر و اتاق استراحت آن ها مطرح شد. بر اساس آیه شریفه 58 سوره نور، خدمتکاران و کودکان نابالغ نمی توانند سرزده و بی اجازه به محل خلوت آن ها وارد شوند و باید در سه موقع که معمولاً زمان خلوت است، برای ورود اجازه بگیرند:

1-قبل از نماز صبح

2-هنگام ظهر که لباس های معمولی را از تن بیرون می آورند

3-بعد از نماز عشا.

اما به جز این ایام در سایر اوقات که هنگام کار و خدمت است، نیازی به اذن ندارند و می توانند آزادانه در محیط خانه رفت و آمد کنند.

خداوند در آیه 59 حکم رفت و آمد فرزندان بالغ خانواده را بیان می کند و می فرماید:

"وَ اذِا بَلَغَ الاَطفالُ مِنکُم الحُلُمَ فَلیَستَأذِنُوا کَمَا استَاذَنَ الَّذینَ مِن قَبلهِم کَذلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُم آیاتِهِ وَاللَّهُ عَلیُم حَکیمٌ "؛ و هنگامی که اطفال شما به سن بلوغ رسند، باید اجازه بگیرند، همان گونه که اشخاصی که پیش از آن ها بودند، اجازه می گرفتند. این چنین خداوند آیاتش را برای شما تبیین می کند و خدا عالم و حکیم است.» در این آیه خداوند تصریح می کند که فرزندان بالغ، باید همیشه هنگام ورود اجازه بگیرند، همان گونه که قبلاً  در آیه 27 بیان شد که همه افراد باید برای ورود به خانه اجازه بگیرند. «حُلُم» (بر وزن کتب) به معنای عقل است اما به طور کنایه در معنای بلوغ به کار می رود زیرا که معمولاً با یک جهش عقلی و فکری همراه است. همچنین گفته شده، «حلم» به معنای رویا و خواب دیدن است. علامه طباطبایی در تفسیر این آیه شریفه؛ آن را غایت برای حکم مطرح شده در آیه قبل می داند و می نویسد:«اذا بلغ الاطفال»بیانگر این حقیقت است که حکم استیذان در سه نوبت برای اطفال، تا مدت معینی معتبر است و آن رسیدن به مرحله بلوغ است و بعد از آن فرزندان باید مانند سایر افرادی که در آیه 27 ذکر شد، یعنی زنان و مردان بالغ و آزاد، اجازه بگیرند. در حقیقت این آیه افرادی را که تازه به مرحله بلوغ رسیده اند، همردیف بزرگسالان قرار می دهد که برای ورود به حریم خصوصی پدر و مادر موظف به کسب اجازه هستند.

علت تفاوت حکم فرزندان بالغ و نابالغ

ممکن است این سوال مطرح شود که چرا قرآن کریم در موضوع ارتباط و معاشرت فرزندان با والدین، بین کودکان با نوجوانان بالغ تفاوت قائل شده است؟ در پاسخ به این سوال می توان گفت: این تفاوت از آن جا ناشی شده است که زندگی کودکان نابالغ آن قدر با زندگی پدر و مادر آمیخته شده است که اگر بخواهند در همه اوقات اجازه بگیرند، مشکل پیش می آید. علاوه بر این، علت اجازه، ایجاد فضای امن برای همسران و پیشگیری از انحراف و آلودگی فرزندان است و چون احساسات جنسی کودکان نابالغ هنوز به طور کامل بیدار نشده است، برای ورود به محل استراحت پدر ومادر تنها در اوقات خاص باید اجازه بگیرند اما فرزندان نوجوانی که به بلوغ رسیده اند، برای اجتناب از هر گونه مسئله ای باید در همه اوقات اجازه بگیرند.

یک نکته

نکته ای که باید یادآوری شود این است که وجوب اجازه برای ورود به مکانی است که والدین در آن جا استراحت می کنند وگرنه برای وارد شدن به اتاق عمومی به ویژه هنگامی که دیگران هم در آن جا حاضرند، اجازه گرفتن لزومی ندارد.

ادامه دارد...

نویسنده: محمدعلی‌ندائی