احساسات در دوران نوجوانی

نوجوانان برخی اشتباههای فکری دارند که در روابط آنها با دیگران تنش ایجاد می کند. از جمله:  من دیگر بزرگ شده ام  و نباید به حرفهای دیگران گوش کنم، من باید خودم را از خانه و خانواده دور کنم تا آنها مرا باور کنند؛ هیچکس حق دخالت در کارهای مرا ندارد خودم بهتر از هر کسی می دانم که چه کار کنم با چه کسانی رفت و آمد کنم و چه تیپی بزنم؛ پدر و مادر و مربیانم قدیمی شده اند و اصلا دوره مرا درک نمی کنند.

بلوغ مرحله ای از رشد انسان است که در اثر بیداری غده های غریزی و فعال شدن آن دگرگونی های ویژه ای در شخص پدید می آید که بایک سری علایم و ویژگی های جسمانی و روانی همراه است.

الف: انواع بلوغ

بلوغ بدنی: شامل نهایت رشد بدنی می باشد که اوج و کمال رشد اندام حدود 23-25 سالگی است.

بلوغ جنسی: رسیدن فرد به مرحله ای که قادر به ایفای نقش جنسی و تولید مثل باشد.

بلوغ اجتماعی: مرحله ای که شخص قدرت تدبیر امور خانواده را پیدا کرده و در برابر قانون پاسخگو است.

بلوغ اقتصادی: شخص قدرت برنامه ریزی و تدبیر امور اقتصادی و کسب درآمد را پیدا می کند و می تواند در اموال خود تصرف کندو خرج خانواده اش را بپردازد.

بلوغ عاطفی: خروج کودک از انگیزه های کودکانه و نشان دادن عواطف خود به شکل بزرگترها مخصوصا در محبت و دوستی با دیگران.

بلوغ شرعی: مرحله ای از رشد که شخص بالغ و مکلف می شود و انجام واجبات مثل نماز و روزه و رعایت تکالیف دینی بر او واجب می شود.

ب. خصوصیات این دوره از دیدگاه روان شناسان

دوره انتقال: به دلیل این که از مرحله کودکی و وابستگی به مرحله استقلال و دنیای بزرگترها وارد می شود.

دوره اضطراب: به دلیل شرایط خاص دنیای بلوغ و بیداری غده های جنسی و مواجهه با تکلیف و مسئولیت ها .

دوره عصیانی و نافرمانی: چون احساس بزرگی و استقلال می کند و در جستجوی خویشتن سازی است و می خواهد به تنهایی برای خود شخصیت والا  و برتر بسازد.

ج. توصیه ها

** این حق مسلم نوجوان و جوان است که استقلال طلب و آزادی خواه باشد. چرا که استقلال طلبی تمایل طبیعی آماده شدن برای زندگی مستقل بزرگسالی است. درست است که والدین و بزرگترها هم باید روحیات یک نوجوان را درک کنند ولی آن به این معنی نیست که لجام کج خلقی و خونسردی را به دست گرفته و با آنها به نافرمانی و بی احترامی رفتار کنند

** نوجوان و جوان چون شیفته مهر و محبت است و تمایل به مشارکت در اجتماع به صورت انتخاب دوست و عضویت در گروهی دارد و باتوجه به این که دوستان خوب در کنار خانواده نقشی مهمی در زندگی او ایفا می کنند. به همین دلیل دقت در انتخاب دوست بسیار مهم است و نباید این گرایش فطری به هم زیستی مفرط با گروه همسالان منجر شود که گاهی باعث افتادن در دام گروههای انحرافی می شود .

**چون این دوره دوره تخیل و فرورفتن در رویاها است و امکان دارد که به دلیل تغییرهای محسوس در جسم و بلوغ جنسی گاه این تخیلات کانال های خاصی پیدا کنند به همین دلیل کوشش کنند، وقت های بیکاری و تنهایی خود را با فعالیت های متنوع ورزشی وهنری و فرهنگی و مانند آن پر کنند و نگذارند افسردگی و گوشه نشینی گریبان گیر شما شود.

** در صورتیکه در درون خود احساس بی ثباتی کردید و یا با یک مشکل هیجانی یا اختلال رفتاری یا یک مساله شرعی روبرو شدید. اعتماد به نفس خود را حفظ کرده و تلاش کنید با والدین و فردی مورد اطمینان و آگاه مشاوره داشته باشید.

د. بلوغ و گرایشهای فطری و الهی

به طور کلی پایه گذاریهای مهم در حیات، سعا دت و شقاوت افراد اغلب مربوط به این دوره است دوران بلوغ و جوانی دوران بروز احساسات مذهبی و تمایلات ایمانی و اخلاقی است و فرد دوست دارد خدا را بشناسد و عاشقانه پرستش کند.

روانشناسان دوران بلوغ را دوران ماوراء الطبیعه یا متافیزیک می نامند و این امر حتی در مورد افرادی که در خانواده های مذهبی نبوده و در چنان محیطی رشد نیافته اند صادق است. آرنولد گزل روانشناس معروف امریکایی می  گوید بلوغ سن شکوفایی هاست و نوجوان متوجه امور عقلانی مذهبی و هنری می گردد.

در این دوره فطرت او همچنان بیدار و ذهن و عاطفه و روانش متوجه خداوند است اما شرایط خاص زیستی و بیداری غدد او سبب می شود که او در اندیشه دیگری باشد و بین خیر و سعادت و انحراف دست و پا بزند که برخی در فرجام این تلاش برنده و برخی بازنده هستند. کسی که دارای تربیت صحیح و ایمانی پایدار باشد می تواند این دوره را به راحتی پشت سر گذاشته و پیروز باشد.

منبع: کتاب راه و روان1(پاسخ به پرسش های نوجوانان). نوشته محمد مهدی عباسی آغوی