رژیم غذایی مناسب در بیماری ام اس
متأسفانه این بیماری یک نوع بیماری مزمن و پیش‌رونده است که دستگاه عصبی مرکزی را درگیر می‌کند.
بیماری ام اس معمولاً در بین جوانان 20 تا 40 ساله رواج بیشتری دارد و زن‌ها بیشتر قربانی این بیماری می‌شوند.
اگر خودتان یا اطرافیانتان این مشکل را دارد موارد اشاره شده در این مطلب به دردتان می‌خورد. با ما همراه باشید.
تغذیه‌ی سالمی در پیش بگیرید
بررسی‌های زیادی انجام شده تا مشخص شود چه ارتباطی بین رژیم غذایی و پیشرفت بیماری ام اس وجود دارد. اما تاکنون محققان دلیل قانع کننده ای مبنی بر وجود ارتباطی بین تغذیه و تشدید یا سرعت پیشرفت بیماری پیدا نکرده‌اند. یعنی این که نمی‌توان ادعا کرد مصرف یک ماده‌ی غذایی خاص باعث پیشرفت بیشتر بیماری می‌شود و یا بر عکس. اما با این حال نتایج برخی از پژوهش‌ها نشان می‌دهد که این بیماران به دو گروه غذایی نیاز بیشتری دارند: اسیدهای چرب ضروری و آنتی اکسیدان ها.
اسیدهای چرب ضروری
اسیدهای چرب ضروری چربی‌هایی هستند که بدن به تنهایی قادر به تولید آن‌ها نیست اما برای سالم ماندن به آن‌ها نیاز دارد. این اسیدهای چرب جزو چربی‌های اشباع نشده و برای بدن مفید هستند.
یکی از پر مصرف‌ترین اسیدهای چرب موجود اسیدهای چرب اسید لینولئیک می‌باشد. به این اسیدهای چرب امگا 6 گفته می‌شود. یک گروه دیگر از این اسیدهای چرب ضروری متعلق به امگا 3 می‌باشد که در روغن ماهی و روغن دانه‌ی کتان وجود دارد. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که این اسیدهای چرب خواص ضدالتهابی دارند و به بهبود وضعیت بیماران مبتلا به ام اس کمک می‌کنند. برای همین لازم است مواد غذایی سرشار از امگا 3 مانند ماهی ساردین، ماهی آزاد، روغن کانولا، گردو، جوانه‌ی گندم، روغن دانه‌ی کتان، روغن کبد ماهی و همچنین مواد غذایی سرشار از امگا 6 ها مانند روغن سویا، روغن بادام زمینی، روغن ذرت و روغن آفتابگردان در برنامه‌ی غذایی مبتلایان به ام اس گنجانده شود.
آنتی اکسیدان ها
فرایندهای شیمیایی که در بدن انرژی تولید می‌کنند برای انجام وظیفه‌ی خود دست به دامان اسیدهای چرب ضروری می‌شوند. این فرایندها در عین حال باعث تولید عناصری می‌شود که رادیکال‌های آزاد نامیده می‌شوند. رادیکال‌های آزاد همچنین بر اثر قرار گرفتن در معرض اشعه های ماورای بنفش و آلودگی شهرها نیز تولید می‌شوند. این مولکول‌های مضر به بافت‌های سلولی آسیب می‌رساند و در این بین میلین نیز از این آسیب‌ها در امان نمی‌ماند.
رژیم غذایی مناسب برای بیماران ام اسی که در دوره‌ی عود کننده و بهبود یابنده
قرار داند همانی است که به بقیه‌ی افراد توصیه می‌شود. این افراد باید میزان
مصرف اسیدهای چرب ضروری، آنتی اکسیدان ها، اسیدفولیک و ویتامین B12
را بالا ببرند و در عین حال به سلامت مزاج خود اهمیت زیادی بدهند
رژیم غذایی ما معمولاً حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی مهمی است که آنتی اکسیدان ها نامیده می‌شوند و وظیفه‌شان مقابله با این مولکول‌های آسیب رسان می‌باشد. برای همین لازم است از مواد غذایی سرشار از آنتی اکسیدان ها بیشتر استفاده کنید:
ویتامین E
این ویتامین یکی از آنتی اکسیدان های قوی محسوب می‌شود که در مارگارین، کره و میوه های خشک وجود دارد.
ویتامین C
ویتامین C یکی از ویتامین‌های محلول در آب بوده و در میوه های تازه و سبزیجات به میزان قابل توجهی یافت می‌شود.
ویتامین A
این ویتامین مانند بتاکاروتن در جگر، میوه های تازه و سبزیجات به خصوص سبزیجات نارنجی رنگ وجود دارد.
سلنیوم
یکی از مواد معدنی ضروری که در ماهی، پنیر، گوشت و غلات وجود دارد.
توصیه های غذایی برای بیمارانی که در مرحله‌ی عودکننده و بهبود یابنده هستند
رژیم غذایی مناسب برای بیماران ام اسی که در دوره‌ی عود کننده و بهبود یابنده قرار داند همانی است که به بقیه‌ی افراد توصیه می‌شود. این افراد باید میزان مصرف اسیدهای چرب ضروری، آنتی اکسیدان ها، اسیدفولیک و ویتامین B12 را بالا ببرند و در عین حال به سلامت مزاج خود اهمیت زیادی بدهند.
چند توصیه
* از مارگارین و روغن‌های اشباع نشده ی پُلی مانند روغن آفتابگردان استفاده کنید.
* به طور مرتب ماهی میل کنید. بهترین روش این است که هر هفته دو مرتبه ماهی میل کنید.
* از محصولات لبنی کم چرب یا نیم چرب استفاده کنید.
* مرغ و گوشت‌های کم چرب را در الویت قرار دهید.
* روزانه 5 واحد میوه و سبزیجات تازه میل کنید. از مصرف سبزیجات دارای برگ سبز غافل نشوید.
* از مصرف انواع سس‌های چرب و سایر مواد غذایی حاوی چربی‌های حیوانی اشباع شده بپرهیزید.
* از مصرف بیسکوییت، شکلات و خامه به خاطر وجود چربی و قند زیاد بپرهیزید.
* مصرف قهوه و کولا و همچنین مواد غذایی حساسیت زا مانند بادمجان، مخمر و غیره توصیه نمی‌شود.
* با روغن زیتون آشپزی کنید. از روش بخارپز یا آب پز کردن برای پخت غذاهایتان استفاده کنید. این شیوه ها برای سلامتی بهتر هستند.
* برای صبحانه به جای مصرف غلات صبحانه از نان استفاده کنید.
* روزانه یک و نیم تا دو لیتر آب بنوشید.
* از مصرف دزهای بالای مکمل‌های غذایی بپرهیزید. قبل از مصرف هر نوع مکملی با پزشکتان مشورت کنید.
رژیم غذایی برای افرادی که در مرحله‌ی مزمن و پیشرفته قرار دارند
بیمارانی که در مرحله‌ی مزمن و پیشرفته هستند باید رژیم غذایی‌شان را متناسب با نیازهای شخصیشان تنظیم کنند. در این مرحله امکان دارد اضافه وزن مشکلاتی را به وجود بیاورد به خاطر این که تحرک این بیماران کم می‌شود و بیشتر احساس خستگی و گاهی افسردگی می‌کنند. متأسفانه اضافه وزن زیاد گاهی وقت‌ها زمینه ساز مشکلات بیشتری مانند افزایش خطر ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی می‌شود. مصرف محصولات لبنی کم چرب، نوشیدنی‌های کم کالری و پرهیز از مصرف الکل به این بیماران کمک می‌کند.
البته بیشتر بیماران مبتلا به ام اس در مرحله‌ی مزمن و پیشرفته از کاهش وزن رنج می‌برند. این وضعیت می‌تواند از سستی عضلات، اسپاسم، خستگی، ضعف عملکرد ذهنی، ضعف سیستم ایمنی بدن، عفونت یا کم خونی ناشی شود.
متأسفانه کاهش تحرک، ضعف قوه‌ی بینایی و خستگی، کارهای روزمره مانند خرید و آشپزی را برای این افراد دشوار می‌کند. برخی از مشکلات جسمی در زمان خوردن غذا مانند لرزش یا خستگی ناگهانی مدت زمان صرف غذا را کوتاه می‌کند. بی اشتهایی در بین این بیماران شایع است. از این گذشته برخی از مشکلت روحی روانی می‌تواند عامل کاهش وزن و لاغری این افراد شود. لازم است که این بیماران تحت نظر یک متخصص تغذیه باشند.
چند توصیه
* تعداد وعده ها را بیشتر و حجم غذا را کم کنید.
* روی نان یا سیب زمینی مارگارین آفتابگردان بزنید.
* از پودر شیر بدون چربی استفاده کنید تا برنامه‌ی غذایی‌تان سرشار از انرژی باشد.
* از روغن‌های گیاهی، آجیل، کره‌ی بادام زمینی استفاده کنید.
مشکل بلعیدن و جویدن در بیماران ام اسی
اختلالات گفتاری معمولاً با مشکل بلعیدن یا جویدن همراه می‌شود. سرفه، خطر خفگی در حین صرف غذا و التهاب‌های متعدد در ناحیه‌ی سینه نیز از علائم دیگر مشکل بلعیدن و جویدن می‌باشند. در این صورت باید یک برنامه‌ی غذایی با مواد غذایی آسیاب شده یا پوره در پیش گرفته شود؛ و از آنجایی که این جور غذاها معمولاً اشتها آور نیست امکان دارد بیمار دچار کاهش وزن شود.
فاطمه مهدی پور
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
مطالب مرتبط:
