نامه محرمانه ایران به مرسی

این ملاقات‌ها در حالی صورت گرفته است كه برخی از رسانه‌های عربی به حواشی پیرامون این سفر دامن زدند. انتشار اخباری با ادعای پیغام محرمانه ایران به مصر درباره سوریه وهمچنین فضاسازی رسانه‌های عربی درباره دیدار صالحی با شیخ الازهر و ادعاهای مطرح شده توسط این مقام مصری كه با پاسخ صالحی روبه‌رو شد، ‌از جمله حاشیه‌های این سفر بود.

دیدار با مرسی

صالحی در دیدار با رئیس‌جمهور مصر با اشاره به امکانات و ظرفیت‌های فراوان در کلیه زمینه‌ها در جمهوری اسلامی ایران تاکید کرد: ایران و مصر می‌توانند مکمل یکدیگر باشند. وزیر خارجه کشورمان در ادامه با اشاره به مسئله سوریه، گروه تماس چهارجانبه را مکانیسم مناسبی برای کمک به حل این مسئله خواند و ابراز امیدواری کرد: در این چارچوب اقدامات سازنده‌ای انجام شود. وی تاکید کرد: حل مسئله سوریه تنها از طریق گفت‌وگو ممکن است و در غیر این صورت کل منطقه تحت تاثیرات منفی آن قرار خواهد گرفت. صالحی افزود: برای ما توقف خشونت و برقراری رفاه، آسایش و امنیت مردم سوریه مهم است. رئیس‌جمهور مصر نیز در این دیدار در ارتباط با سوریه تصریح کرد: ما به عنوان کشورهای اسلامی باید برای توقف خشونت در سوریه تلاش کنیم. وی تاکید کرد: ما قویا مخالف دخالت نظامی در سوریه هستیم. وی با اشاره به اینکه همواره از دیدار ایرانی‌ها خرسند می‌شود، گفت: همکاری دوجانبه با کشور ایران و نیز همکاری در چارچوب جهان اسلام را مهم می‌دانیم. مرسی در ادامه افزود: ایران کشور بزرگی در منطقه است و نقش مهمی در ایجاد الفت و دوستی بین ملت‌ها دارد و ما از تلاشهای ایران برای کاهش آلام مردم سوریه تقدیر می‌كنیم. اما وزیر امور خارجه كشورمان كه حامل پیغامی از سوی احمدی‌نژاد برای دعوت از مرسی برای سفری دوجانبه به ایران بود اظهار امیدواری كرد كه بتواند در فرصتی مناسب به ایران سفر كند. وی همچنین در مقابل این دعوت از احمدی نژاد برای سفر به قاهره جهت شرکت در اجلاس سران سازمان همکاری اسلامی دعوت کرد.

نامه محرمانه ایران

درهمین راستا روزنامه عراقی الزمان ادعا کرده كه علی‌اکبر صالحی در سفر اخیر خود به مصر، حامل نامه‌ای محرمانه مقامات عالی رتبه ایرانی به محمد مرسی، رئیس‌جمهوری مصر بوده است. این روزنامه ادعا کرده که در این نامه از دولت مصر خواسته شده تا مواضع خود در سوریه را تعدیل کرده و رویکردی شفاف‌تر در برابر نقش ایران در این کشور اتخاذ کند. گفته می شود در این نامه خواسته شده که قاهره تضمین دهد در صورت سقوط دولت سوریه، دولت جایگزین متحد اسرائیل و دشمن مقاومت و جمهوری اسلامی ایران نباشد. همچنین در این نامه آمده است که ایران آمادگی دارد مصر را به عنوان هم پیمان خود بپذیرد و هرگونه کمکی را در این راستا به آن انجام دهد. ادعای این رسانه عربی هنوز با واكنشی از سوی مقامات ایران و مصر مواجه نشده است.

هرچند صالحی از زمان سقوط حسنی مبارک تاکنون، دو بار دیگر نیز به مصر سفر کرده، آنچه سفر جاری را از موارد پیشین متمایز می‌کند، این است که سفرهای پیشین به طور کلی در چهارچوب‌های چندجانبه بوده و این نخستین بار است که وی برای مذاکراتی دوجانبه به مصر می‌رود.

بنا بر این گزارش، سفر پیشین صالحی به مصر در شهریور ماه گذشته و به منظور شرکت در نشست گروه تماس سوریه بود که به ابتکار محمد مرسی و با شرکت وزرای خارجه مصر، ایران، ترکیه و عربستان تشکیل شد.

اما افزون بر این، نکته مهم دیگری که در سفر جاری صالحی بسیار جلوه پیدا کرده، وقوع رخدادهایی است که می‌تواند به نوعی بیانگر آماده‌سازی فضا برای برقراری روابط نزدیک‌تر میان ایران مصر باشد.

در این باره، نزدیک یک هفته پیش خبری در برخی رسانه‌های مصری منتشر شد، مبنی بر اینکه سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران با یکی از مشاوران مرسی و از سران اخوان المسلمین دیدار و گفت‌و‌گو داشته باشد. بر پایه این گزارش‌ها، هدف از این دیدار، استفاده نیروهای امنیتی و نظامی مصر از تجربیات ایران بوده است.

هرچند این خبر به زودی از سوی «یاسر علی»، سخنگوی ریاست جمهوری مصر تکذیب شد، روز گذشته گزارش جدیدی منتشر شده که بر احتمال جدی بودن چنین گمانه‌هایی صحه می‌گذاشت.

در این گزارش که از سوی شبکه خبری «العربیه» انتشار یافته، ادعا شده دلیل برکناری «احمد جمال الدین»، وزیر کشور سابق مصر ـ که هفته گذشته از سوی مرسی با فرد جدیدی جایگزین شد ـ مخالفت وی با دیدار مشاور مرسی با سردار سلیمانی بوده است.

«مکتب الارشاد»، از شخصیت‌های برجسته اخوان المسلمین در این باره گفته: «دولت درخواست دیدار با مقامات بلندپایه ایرانی را مطرح کرد و ایران نیز سردار سلیمانی را به مصر فرستاد».

بنابراین، در صورتی که این گزارش‌ها درست باشد، می‌تواند بیانگر جدیت مرسی و سران اخوان در گسترش روابط با جمهوری اسلامی ایران باشد.

نکته مهم دیگر درباره سفر صالحی آن که این سفر تنها به مقامات دولتی مصر محدود نشده و برخی چهره‌های سر‌شناس اما غیردولتی مصر را نیز دربر می‌گیرد. مهم‌ترین این شخصیت‌ها، «شیخ احمد الطیب»، شیخ اعظم «الازهر» است .

به این ترتیب، می‌توان یکی از اهداف سفر صالحی به مصر را تلاش برای فعال کردن دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران در این کشور از راه ارتباط گیری با نهادهای غیررسمی، به ویژه تشکیلات مذهبی مصر ارزیابی کرد. این تلاش‌ها، در صورت موفقیت آمیز بودن، می‌تواند در زمینه‌سازی برای برقراری روابط رسمی با مصر کارآمد باشد.

در این باره، یادآوری این نکته نیز اهمیت دارد که به گفته سخنگوی ریاست جمهوری مصر، صالحی حامل پیام محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهوری ایران به مرسی نیز هست.

بنابراین، در مجموع و با توجه به همه این تحولات، می‌توان گفت هدف اصلی از سفر صالحی به مصر، فراهم کردن زمینه‌های لازم برای برای گسترش روابط با مصر و گنجاندن آن در قالبی رسمی است.

با این حال، تقریباً همه تحلیلگران بر این نکته اتفاق نظر دارند که تفاوت مواضع ایران و مصر درباره بحران سوریه، یکی از چالش‌هایی است که هم‌اکنون می‌تواند در روند عادی سازی روابط دو کشور مانع ایجاد کند؛ اما در صورتی که دو کشور بتوانند آغاز این روند عادی سازی را بر منافع مشترک دوجانبه قرار دهند، این اختلافات می‌تواند کم و بیش در فرایندی گسترده‌تر به حاشیه رانده شود.

منابع:تابناک، تهران امروز