آیت‌الله مجتبی تهرانی را می‌شناختی؟
چه عواملی استاد مجتبی تهرانی را این همه عزیز و محبوب مردم کرده است؟ شناخت رمز و راز این نکته برای حوزه‌های علمیه، روحانیت، نخبگان، مدیران و روشنفکران، یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است.
از سال 1359 که توفیق تشرف به محضر درس آن عزیز سفر کرده را پیدا کردم، این سعادت یار من بود که تا پایان عمر پربرکت این استاد و مربی اخلاق، در زمره کم‌ترین شاگردان، پای مواعظ و درس‌های او زانوی ادب بزنم و اکنون با ارتحال ملکوتی ایشان چون گم‌کرده‌ای به دنبال کیمیای گمشده‌ای هستم که امید وصل آن هر چند ناممکن نیست، اما بسیار دشوار است.
در یک نگاه کلی، اهم ویژگی‌های مکتب اخلاقی آیت‌الله تهرانی را باید در موارد زیر مورد توجه قرار داد:
مردمی بودن
بسیاری از روحانیون و علما در زمره مردم هستند، اما آنچه که در زندگی ایشان و در مراسم تشییع جنازه عظیم و مجالس نکوداشت این عالم وارسته مشاهده کردیم، پیوند عمیق ایشان با مردم بود.
زندگی زاهدانه، شهرت گریزی، حضور در متن مردم و پرهیز از مسائل حاشیه‌ای که برخی بیوت را در بر می‌گیرد را باید از بارزترین جلوه‌های مردمی بودن استاد برشمرد.
کادر سازی
استاد از آغاز پیروزی انقلاب به رغم مسئولیت‌های مختلفی که به ایشان ارجاع می‌گردید، با اشراف به مسئله تربیت نسلی از جوانان که مدیران کشور خواهند بود، تربیت دینی جوانان و کادر سازی برای اداره نظام اسلامی را بر همه امور ترجیح دادند. بسیاری از مدیران شایسته، خدوم، پاک‌دامن و کارآمد نظام در کشور، در حلقه شاگردان و وامدار این رویکرد استاد هستند. حلقه درس اخلاق چهارشنبه‌های استاد یک کارگاه بزرگ آموزشی - اخلاقی بود که نظیری نداشت.
پرچم‌دار مبارزه با التقاط
استاد پرچم‌دار روشنگری و مبارزه با التقاط بود. التقاط فکری و سیاسی که در ادوار مختلف دولت‌ها و آمد و شد جریانات سیاسی با آن مواجه بوده و هستیم. برای استاد فرقی نداشت که در رأس دولت وقت، فردی در کسوت روحانیت باشد یا غیر آن. آنچه که غیرت دینی و حمیت مثال‌زدنی استاد را به رخ می‌کشید، استقلال و عدم توجه به فراز و فرود جریانات سیاسی بود. هرگاه التقاط، انحراف، تجدیدنظر طلبی، تأویل و تفسیرهای انحرافی در دین، رخنه و نفوذ فرصت‌طلبان در ارکان انقلاب را می‌دید، در مناسب‌ترین و حساس‌ترین مناسبت‌ها و ایامی چون تاسوعا و عاشورا یا شب‌های احیای ماه مبارک رمضان، هشدار می‌داد و افکار عمومی را به سمت صلاح معطوف می‌نمود.
پیوند میان سیاست و دین
اگرچه بارزترین وجه شخصیتی استاد، عالم ربانی و معلم اخلاق بودن ایشان در نزد افکار عمومی است و نیز اگر برخی را بر این باور است که هنگام مواعظ اخلاقی و نصایح و برای نفوذ در افکار عمومی و تأثیرگذاری بر مخاطبان، باید از دایره سیاست تا می‌توان فاصله گرفت، اما واقعیت آن است که در حلقه درس استاد همه گرایشات و جریانات سیاسی را به خوبی مشاهده می‌کردیم.
الگوی اخلاق عملی
استاد در کرسی درس و منبر موعظه و اخلاق به مثابه یک حکیم و طبیب برای درمان بیماری‌های اخلاقی توصیه‌های علمی و عملی تجویز می‌کرد. راه‌های درمان و غلبه بر شهرت، شهوت، نفس، تکبر، غرور، خودپرستی، مقام‌پرستی و دنیاپرستی را یک به یک در برابر چشمان بیمار، بیان و نسخه‌های شفابخشی برای علاج آن ارائه می‌نمود.
او خود معلم و اسوه اخلاق عملی بود. به آنچه از معارف قرآن و اهل‌بیت (علیهم‌السلام) بیان می‌کرد، اعتقاد و باور داشت و خود را اولین مخاطب آن می‌دانست. اگر از مال شبهه‌ناک سخن می‌گفت، اگر از شهرت گریزی و ساده‌زیستی و حب به دنیا و جاه نداشتن سخن می‌گفت، خود پیش از همه، عامل به آن شده بود. این میزان مراقبت، محاسبه و مراقبه همان گام‌های اخلاق عملی است که از آیت‌الله مجتبی تهرانی، اسوه اخلاق، زهد و پارسایی ساخت. کشور و به طور مشخص پایتخت، چند روز است در جای جای خود عزادار است و مجالس یکی پررونق‌تر از دیگری و گویا تمام نشدنی، در حال برگزاری است.
همه فانی‌اند و باقی فقط ذات وجود مقدس خداوند است. ببینیم چه عواملی استاد مجتبی تهرانی را این همه عزیز و محبوب مردم کرده است؟ شناخت رمز و راز این نکته برای حوزه‌های علمیه، روحانیت، نخبگان، مدیران و روشنفکران یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است.
به راستی بعد از استاد دعاهای شب قدرمان را کجا آمین بگوییم و امید اجابت داشته باشیم؟ روحش شاد و راهش پر رهرو باد.
جام جم
دکتر علی دارابی - معاون سیما
باشگاه کاربران تبیان - ارسالی از: golabi45
مطالب مرتبط:
خوب شدن درد چشم آیت‌الله بروجردی(ره)
باشگاه کاربران در شبکه اجتماعی
