تبیان، دستیار زندگی

مشکلات تنفسی و بلع غذا در بیماری ام‌‌اس

مولتیپل اسکلروزیس (Multiple Sclerosis) یا بیماری ام اس (MS)، یک بیماری خودایمنی است که طی آن سیستم دفاعی بدن به سیستم عصبی مرکزی حمله می‌کند و غلاف میلین (پوشش محافظ سلول عصبی) را از بین می‌برد.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

بیماری ام‌‌اس، غلاف میلین، سیستم عصبی مرکزی، سلول عصبی،

مشکلات تنفسی در بیماران مبتلا به MS

- تنگی نفس

- به سختی تنفس عمیق را انجام دادن

- سکسکه

- سرفه

- مکرر آه کشیدن

- به اندازه کافی هوا نداشتن

- احساس سنگینی بر روی قفسه سینه

- اضطراب و دلشوره داشتن

 

علل مشکلات تنفسی در بیماران مبتلا به MS

برای مدت طولانی تصور می شد که مشکلات تنفسی در اواخر بیماری رخ می‌دهد. مطالعات جدید این موضوع را رد کرد.

مشکلات تنفسی به علل زیر در این بیماران ایجاد می‌شود:

- ضعف عضلات: بسیاری از افراد مبتلا به MS، دارای عضلات ضعیف تنفسی می‌باشند.

- عوارض جانبی داروها: برخی از داروهای تجویز شده باعث تنفس آهسته تر و کم عمق تر می‌شوند. این داروها شامل شل کننده عضلات، داروهای آرام بخش و داروهای ضد درد می‌باشند.

- پنومونی آسپیراسیون: به علت ناتوانی در رفع مخاط گلو و یا بینی، ذرات غذا، مایعات و یا مخاط وارد ریه‌ها می‌شوند و موجب مشکل تنفسی می‌گردند.

 

شدت مشکلات تنفسی

مشکلات تنفسی در بیمارن مبتلا به MS آنقدر شدید نیست که نیاز به لوله‌های تنفسی و یا مکمل اکسیژن داشته باشند و زندگی را تهدید نمی‌کند. با این حال، مشکلات تنفسی نسبتا خفیف می‌تواند باعث خستگی شدید، حملات وحشت و اضطراب شدید گردد.

خستگی باعث مشکلات بلع می‌شود. در آب و هوای گرم، بیرون غذا نخورید، زیرا گرما باعث شدت علائم MS می‌گردد

 

نکات لازم

- نفس نفس زدن: بیماران تمایل دارند که تند تند و عمیق تر از افراد عادی نفس بکشند.

- فشار دهان: اندازه‌گیری فشار دهان برای ارزیابی عملکرد و قدرت عضلات تنفسی می‌باشد. این آزمایش بر مبنای حداکثر فشار دم و حداکثر فشار بازدم می‌باشد.

- تنفس درمانی: تمرینات تنفسی برای جلوگیری از عوارض تنفسی و همچنین بهبود عملکرد تنفسی مفید می‌باشد.

 

مشکلات بلع در بیماران مبتلا به MS

بلع غذا، یک فرایند پیچیده و ناخودآگاه است که با هماهنگی انواع عضلات و از مسیرهای عصبی خاصی از مغز انجام می‌شود. بیماری MS می‌تواند باعث تخریب این اعصاب شود و همینطور به منطقه ای از مغز که مسئول هماهنگی بلع است (ساقه مغز) آسیب بزند.

در نتیجه باعث بروز مشکل بلع غذا یا دیسفاژی می‌شود.

 

مشکلات بلع در بیماران مبتلا به MS عبارتند از:

- مشکل در جویدن غذا

- بیمار هنگام غذاخوردن، سرفه می‌کند و یا بلافاصله بعد از غذاخوردن، سرفه می‌کند.

- بزاق بیش از حد و سرازیر شدن آب دهان

- خفگی

- چسبیدن غذا در گلو

- صدای نرم و ضعیف

- احساس سخت بلعیدن و یا سخت حرکت کردن غذا به طرف گلو

- آسپیراسیون (ورود غذا به داخل ریه ها)

- استفراغ کردن غذا

 

علل مشکلات بلع در بیماران مبتلا به MS

عوامل مختلفی باعث بروز این مشکلات می‌شوند، اما مهمترین علت دیسفاژی عبارت است از: آسیب قسمتی از مغز که بلع غذا را کنترل می‌کند و یا آسیب اعصابی که بازخورد مغز را فراهم می‌کنند.

دیسفاژی می‌تواند موجب کاهش بزاق و خشکی دهان گردد.

برخی داروهای MS موجب خشکی دهان می‌شوند، از جمله: داروهای لازم برای مشکلات مثانه و یا روده، ضدافسردگی ها، بازدارنده های جذب سروتونین و نوراپی نفرین.

 

شدت مشکلات بلع

دیسفاژی می‌تواند آنقدر شدید شود که موجب از دست دادن آب بدن و یا سوء تغذیه گردد.

غذا را به طور کامل بجوید و نوشیدنی‌های خود را غلیظ کنید تا مشکلات بلع را برطرف کنید، اما اگر با این راهکارها این مشکلات از بین نرفت، ممکن است نیاز به لوله برای غذاخوردن داشته باشید.

غذا و یا مایعات را اگر از حلق وارد بدنتان کنید، ممکن است باعث پنومونی آسپیراسیون گردد.

پنومونی آسپیراسیون در افرادی که حرکت نمی کنند باعث عفونت ریه و حتی مرگ می‌گردد.

بین هر لقمه غذا، جرعه‌های کوچک مایعات بنوشید. این کار باعث می‌شود که غذا مرطوب شود و به سمت مری حرکت کند

 

نکات لازم

- علائم می آیند و می روند. همانند دیگر علائم بیماری MS، دیسفاژی می‌تواند در زمان عود بیماری، بیاید و بعد کاملا ناپدید شود و یا بهبود یابد.

- آسپیراسیون خاموش: این اتفاق می‌تواند موقعی که متوجه نیستید رخ دهد و باعث عفونت دستگاه تنفسی و ریه‌ها گردد. اگر شما دارای عفونت های ریوی هستید، مراقب جویدن و بلعیدن خود باشید و به آرامی این اعمال را انجام دهید.

- پزشک متخصص اعصاب و یا پزشکی که شما را درمان می‌کند، می‌تواند شما را هنگام غذاخوردن ببیند و به شما بگوید چه مشکلاتی در حین غذاخوردن دارید که از آنها باید جلوگیری کنید.

- متخصص تغذیه نیز غذاهای مناسب را برای شما توصیه می‌کند تا مواد مغذی کافی به بدنتان برسد.

 

مقابله با مشکلات بلع

- صاف بنشینید: در هنگام غذاخوردن و 30 دقیقه بعد از غذاخوردن، صاف بنشینید.

- در هنگام غذاخوردن فکر کنید. غذا را با چنگال درون دهانتان بگذارید و بعد چنگال را پایین بیاورید و به طور کامل غذا را بجوید و سپس ببلعید. تا زمانی که غذا در دهانتان وجود دارد، چنگال را پر نکنید.

- وقتی غذا در دهانتان است، حرف نزنید.

- نوشیدنی را غلیظ کنید. در برخی افراد، مایعات رقیق، اشتباها به نای می‌رود و باعث خفگی می‌شود.

- غذاها را درست مصرف کنید. غذاهای خشک، سفت، خرده و ترد ممکن است تشدیدکننده دیسفاژی باشند. سس به این غذاها اضافه کنید و از خوردن این غذاها با هم خودداری کنید. باید غذاهای نرم و پوره را مصرف کنید.

- حجم غذا را کم کنید. این کار باعث می‌شود کندتر غذا بخورید و تمرکز بر روی هر وعده غذایی داشته باشید.

- علائم را ببینید. خستگی باعث مشکلات بلع می‌شود. در آب و هوای گرم، بیرون غذا نخورید، زیرا گرما باعث شدت علائم MS می‌گردد.

- بین هر لقمه غذا، جرعه‌های کوچک مایعات بنوشید. این کار باعث می‌شود که غذا مرطوب شود و به سمت مری حرکت کند. در آخر وعده غذایی نیز مقداری مایعات بنوشید.

- در حال بلع غذا، چانه خود را به سمت قفسه سینه ببرید. این حرکت باعث بسته شدن راه هوایی (نای) می‌شود و از ورود آب و یا غذا به راه هوایی جلوگیری می‌کند.


مطالب مرتبط:

بیماری ‌های خودایمنی را بهتر بشناسیم

علائم و علل بیماری MS

کنترل و سرکوب بیماری MS

زنان دو برابر مردان ام‌ اس می ‌گیرند

9 روش برای طول عمر بیشتر در MS

ام اس خبر نمی‌کند؟

4 عاملی که بیماری ام اس را بدتر می‌کنند

بارداری در زنان مبتلا به ام‌اس

روزه گرفتن عوارض بیماری ام. اس را کاهش می‌دهد

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.