تبیان، دستیار زندگی
راه حفظ دین و سلوک در راه مستقیم ، با شناخت دین از طریق علمای دین و دین شناسان متخصص و پیروی از نظرات آن ها و نزدیک شدن به آن ها و تخلف نکردن از دستورات عملی و دینی آنان میسر است ، در غیر این صورت ، دزدان عقیده و راهزنان دینی ، متدینین را از دین منحرف می
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

جایگاه علما در بیان رهبر

رهبری

راه حفظ دین و سلوک در راه مستقیم ، با شناخت دین از طریق علمای دین و دین شناسان متخصص و پیروی از نظرات آن ها و نزدیک شدن به آن ها و تخلف نکردن از دستورات عملی و دینی آنان میسر است ، در غیر این صورت ، دزدان عقیده و راهزنان دینی ، متدینین را از دین منحرف می سازند .

نهاد روحانیت در جامعه تشیع، از متن اسلام برخاسته و ادامه دهنده رسالت رسولان الهی، در امر هدایت خلق به سوی الله است.

تلاش دقیق و ژرف علمی عالمانِ دین در طی اعصار گذشته، غنای فرهنگی تشیع را بارور ساخته و زهد و پارسائی و قناعت آنان الگوهای عملی فضیلت را در اذهان و دیدگان ترسیم نموده و جهاد ایشان با ستمگران، مستبدان و استعمارگران،  حوزه های علمیه را در جبین مبارزات اجتماعی، سیاسی قرار داده است.

در حقیقت، راه حفظ دین و سلوک در راه مستقیم ، با شناخت دین از طریق علمای دین و دین شناسان متخصص و پیروی از نظرات آن ها و نزدیک شدن به آن ها و تخلف نکردن از دستورات عملی و دینی آنان میسر است ، در غیر این صورت ، دزدان عقیده و راهزنان دینی ، متدینین را از دین منحرف می سازند .

امام هادی (ع) فرمود :« لولا من یبقی بعد غیبة قآئمکم (ع) عن العمآء الداعین إلیه و الدالین علیه و الذابین عن دینه لحجة الله و المنقذین لضعفاء عباد الله من شباک إبلیس و مردته و من فخاخ النواصب لما بقی أحد إلا ارتد عن دین الله و لکنهم الذین یمسکون ازمة قلوب ضعفآء الشیعة کما یمسک صاحب السفینة سکانها ، اولئک هم الأفضلون عند الله عزو جل ؛  اگر دوران غیبت قائم آل محمد (ص) دانشمندانی نبودند که مردم را به سوی او هدایت و راهنمایی کنند وبا حجت های الهی از دینش دفاع نمایند و شیعیان ضعیف را از دام های شیطانی و پیروانش رهایی دهند و از دام های ناصبی ها ( دشمنان اهل بیت (ع)) نجات بخشند .

کسی در دین خدا پا برجا نمی ماند و همه مرتد می شدند ، .ولی آنان رهبری دل های شیعیان ضعیف را با قدرت در دست می گیرند و حفظ می کنند ، چنان که ناخدای کشتی ، سکان و فرمان کشتی را نگاه می دارد ؛ بنابراین آنان نزد خدا والاترین انسان ها هستند »(1)

نقش علمای بزرگ دین و فقهای عظام در طول تاریخ تشیع، در موضوعات اجتماعی، چون تعیین حکم و پاسخ به سئوال شرعی بر اساس نیاز روز مخاطب و راهنمایی وموعظه اخلاقی و دعوت به تقوا و التزام عملی بوده است. در این مجال، تلاش می شود با بررسی دیدگاه مقام معظم رهبری (حفظه الله) دركی روشن از جایگاه علما و حوزه های علمیه در هدایت جامعه به سمت صلاح و سعادت، ارائه گردد.

ایشان با ضروری دانستن نهاد روحانیت برای جامعه معتقدند« آن كس كه می گوید، اسلام منهای روحانیت، او اسلام را نمی خواهد؛ او چیزی را می خواهد كه تلفیقی از افكار سلایق و عقائد شخصی خودش، با پشتوانه ای از كتاب و سنّت باشد.»(2)

مقام عظمای ولایت با تاكید بر اسلام شناسی عالمان دین می فرمایند « اگر كسی خیال كند كه به غیر از جامعه علمی روحانیت تشیع، كسی خواهد توانست قرآن و اسلام را عَلَم كند و تبیین و تفهیم نماید در دنیا، ایمان و اعتقاد در دلها به وجود بیاورد،... تصور غلط و اشتباهی است.»(3)

ایشان پیشینه جامعه علما شیعه را به قدمت اسلام دانسته و اقدامات آنها را موجب هدایت جامعه به سمت بندگی خدا می دانند « بیش از هزار سال است كه جامعه ی علمی شیعه و روحانیت شیعه به طور رسمی در دنیای اسلام مشغول كار است، یعنی از دوران آغاز فقاهت تا امروز ـ حدود یازده قرن ـ علما و فقهای ما و شاگردان آنها و مبلّغان دین ـ در مراتب و درجات مختلف ـ تلاش و كار كردند و زحمت كشیدند و محصول زحمت آنها، هزاران هزاران جلد كتاب و مطلب و فقه و تفسیر و حدیث و معارف و فلسفه است كه در اختیار ما می باشد.

 نتیجه مهمتر كار آنها، میلیونها مسلمان معتقد به اهل بیت علیهم السلام و مكتب آنهاست كه در طول این سنین متمادیه بوده اند و زندگی و كار و تلاش كرده اند  و عبادت خدا نموده اند و رفته اند. امروز ما قطعه ای دیگر از همین نوار تاریخی هستیم.»(4)

حوزه های علمیه با نقش تاثیرگذار خود در حفظ دین و تبیین معارف الهی از پایه های اصلی تقویت روحیه دینی در میان مردم بشمار رفته و می روند«‌ این حوزه ها در طول زمان اولاً توانستند دین را حفظ و تبیین كنند.

اگر زحمات حوزه های علمی از آغاز تا امروز نبود، یقیناً از دین و حقایق دینی چیزی باقی نمی ماند و بقاء دین مدیون تلاش علمی حوزه هاست.

ثانیاً؛ اگر توانستند روحیه دینی مردم را تقویت كنند، از این حوزه ها بوده است كه علماء و مبلغّین برخاستند و در میان مردم دین را تبلیغ كردند و روحیه دینی را در بین مردم تقویت كردند و همچنین توانستند فكر جامعه را هدایت كنند.»(5)

مقام معظم رهبری از جامعه روحانیت و علما انتظار دارند كه پیشاپیش جامعه حركت نموده و چراغ راه مردم در همه ابعاد زندگی  فردی و اجتماعی باشند ‌« حوزه ی علمیه، باید در صف اوّلِ حركت عظیم جامعه قرار داشته باشد.

همان طور كه شما ملاحظه كرده اید، مراجع بزرگ ما، چه در زمان امام (رضوان الله تعالی علیه) و چه بعد از زمان امام تا امروز مثل مرحوم آیه الله العظمی گلپایگانی مرحوم آیه الله العظمی نجفی و امروز هم آیه العظمی اراكی (حفظه الله و ادام الله بقائه الشریف و رحمهم الله) در صف اوّل قرار داشتند. هر حادثه مهمی در جامعه بود اینها مقدّم بر دیگران بودند.»(6)

و در پایان با ملجا دانستن علما برای مردم بیان می كنند «  من، هر چه كه در تاریخ روحانیت نگاه می كنم ـ جز در موارد استثنائی ـ ملجأ و پناهی جز اهل علم نمی بینم كه برای ضعفاء و فقرا وجود داشته  باشد.(7)...

علمای ما همیشه برای مردم كار و تلاش می كردند، زحمت می كشیدند، فقراء را پاسداری می كردند و به آنها رسیدگی می نمودند.(8)....ما روحانیون در طول تاریخ، ملجأ و پناه فقرا بوده ایم؛ نباید ملجأ و پناه اغنیاء بشویم و فقراء را از دست بدهیم... روحانیت باید ملجأ مظلومان باشد.»(9)

با توجه به آنچه بیان گردید، بر اساس دیدگاه مقام معظم رهبری(حفظه الله)، نقش و جایگاه علما در هدایت جامعه به سمت خیر و صلاح و محافظت از منافع مردم در برابر زورگویان و سلطه گران غیر قابل انكار بوده و جامعه علم می بایست با درك دقیق شرایط و شجاعت برخورد با حوادث وارد میدان شده و در پیشاپیش اجتماع خود، مسیر قرب الی الله را بپیمایند.


پی نوشت‏ها:

1.    محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، بیروت ، مۆسسه الوفاء، ج 6، ص 52.

2.    سخنرانی در جمع روحانیون عراقی مقیم قم،8/1/61

3.    سخنرانی در جمع روحانیون آزاده،5/8/69

4.    سخنرانی در جمع علماء چهار محال و بختیاری ـ 15/7/71.

5.    آغاز درس خارج فقه ـ مهر 1370.

6.    آغاز درس خارج فقه ـ 21/6/73.

7.    سمینار ائمه جمع در تهران ـ 2/3/63.

8.    در جمع علماء بوشهر ـ 11/10/70.

9.    در دیدار روحانیت قاین ـ 3/1/66.

10.

منابع:

بحارالانوار

تهیه و فراوری: فربود، گروه حوزه علمیه تبیان