آتشکده‌ای که اردشیر شیفته آن بود

آتشکده کاریان یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین آتشکده‌های زمان ساسانیان بوده و یکی از مهم‌ترین آتش‌های سه گانه زردشتی که مختص موبدان بوده، در آن جا می‌سوخته‌است. این آتشکده کاریان در زمان اردشیر بابکان بنا شده و بعد از حمله تازی ها، بنا به آیین زردشتی ها که نباید هیچ آتشی در آتشکده ها خاموش شود، آتش کاریان به عقداى یزد متقل شد  و تا 700 سال در آنجا از آن نگهدارى می‌شد. بعد از آن هم سر از اردکان یزد درآورد و در سال 1318 شمسی به آتشکده شهر یزد برده شود که هنوز هم در آنجا شعله ور است.

با این حال، دیدن بنای نیمه ویران آتشکده کاریان می تواند شما را به معماری قدیم ایرانی ببرد. این آتشکده به نام آذرفرنبغ یا آذر خورداد هم معروف است که سراغ آن را باید در روستای کاریان از توابع بخش جویم بگیرید. آذرفرنبغ در معنی یعنی آتش فره ایزدی و به آتش مخصوص روحانیون زردشتی گفته می شود. گفته می شود این مکان از زیارتگاه های بزرگ مردمان فلات ایران بوده است.

نقشه اصلی این آتشکده به شکل ذوزنقه بوده که اضلاع جلویی آن در حدود 5 متر عرض و 7 متر ارتفاع دارند. در جلو این ضلع سکویی به ارتفاع 5/1 متر از سطح زمین قرار دارد. بالای این سکو، یعنی جایی در ارتفاع 3متری روی دیوار، حفره‌ای مثلثی شکل وجود دارد. روی صفهء آتشکده هم آثاری از راهرو و اتاق خواهید دید که حالا فرو ریخته اند و دیگر چیزی از آنها باقی نمانده است.

می گویند ساسان جد اردشیر بابکان رهبری این آتشکده را به عهده داشت و ساسانیان برای این زیارتگاه خیلی ارزش قائل بودند. به همین دلیل هم اردشیر نام شهر را ارتخشر خوره «ارت خشتر» گذاشت که به معنی شهر شکوه و جلال اردشیر است. در معنی کلی اش می شود «شهر شکوه و جلال اردشیر». بعدها نام این شهر تبدیل شد به شهر گور و بعد هم فیروز آباد. بر کتیبه‌ای به زبان پهلوی نوشته اند و در این آتشکده قرار داشته آمده است که سی هزار دینار هزینه ساختمان آن شده‌است.

در شرق بنای این آتشکده یك چهارطاقی می بینید که آن هم در گذشته آتشكده بوده است. این محوطه باستانی در مزرعه قرار دارد و در سمت دیگر، یعنی قسمت شمالی آتشکده یک گورستان خواهید دید. اهالی قدیمی کاریان معتقد بودند این منطقه است و به همین دلیل اموات خود را در نزدیکی آتشکده دفن می کردند.

رستم زاد

بخش گردشگری تبیان