چرا برای امامزاده ها بارگاه ساخته شده است؟

انبیاء و اولیای الهی از بزرگ ترین نشانه های دین الهی هستند و یكی از راه های بزگداشت آن ها، حفظ آثار و قبور آنان و صیانت از فرسودگی و نابودی است.

خداوند در آیه دیگر قرآن مجید می فرماید: این نور الهی در خانه هایی است كه خدا اذن داده است كه رفعت یابد.( نور، 36) مقصود از رفعت، رفعت ظاهری و معنوی را شامل می شود و مراد از رفعت ظاهری، تعمیر و آبادی خانه انبیاء و اولیای الهی است.

چرا برای امامزاده ها بارگاه ساخته شده است؟

در پاسخ به این سوال توجه به چند امر ضروری است:

یكم: ساختن بارگاه برای امامان و امامزادگان عظیم الشأن به این جهت است كه مسلمانان با این كار می خواهند به بزرگان خود احترام بگذارند و مقام و منزلت آن بزرگان را در انظار عمومی به رخ جهانیان بكشانند.

از طرف دیگر این عشق و علاقه شیعیان و طرفداران اهل بیت است كه آن‎ها را وادار می‎كند تا گنبد و بارگاه برای بزرگان خود بسازند.

قرآن مجید تعظیم شعائر الهی را نشانه تقوای قلوب می داند و می فرماید: تعظیم شعائر الهی ، نشانه تقوای دل ها است.( حج ، 32)

بدیهی است كه منظور از شعائر، نشانه های وجود خدا نیست، زیرا همة عالم نشانة وجود او است، بلكه مقصود، نشانه های دین او است. از این رو مفسران آن را به نشانه های دین خدا تفسیر كرده اند.( مجمع البیان، ج 4، ص 83)

در این صورت انبیاء و اولیای الهی از بزرگ ترین نشانه های دین الهی هستند و یكی از راه های بزگداشت آن ها، حفظ آثار و قبور آنان و صیانت از فرسودگی و نابودی است.

خداوند در آیة دیگر قرآن مجید می فرماید: این نور الهی در خانه هایی است كه خدا اذن داده است كه رفعت یابد.( نور، 36)

مقصود از رفعت، رفعت ظاهری و معنوی را شامل می شود و مراد از رفعت ظاهری، تعمیر و آبادی خانة انبیا و اولیای الهی است.

قرآن مجید می فرماید: رفعنا لك ذكرك؛آوازة تو را در جهان بلند كردیم.( انشراح ، 4) مسلمانان به پیروی از قرآن با ساخت بارگاه برای بزرگان خود در صدد بالا بردن نام و نشان و آوازة ایشان هستند و از این طریق عشق و علاقة خود را نشان می دهند. از این رو در طول تاریخ هیچ عالمی با این كار نه تنها مخالفتی نكرده، بلكه به طور مستقیم و غیر مستقیم از آن حمایت كرده اند.

این امر اختصاص به دین شیعیان ندارد بلكه اهل سنت نیز بزرگان خود را با ساخت مساجد بزرگ و گنبد و بارگاه و ضریح تعظیم می كنند. نیز در دنیا اگر كلیساها را ملاحظه كنید، در می یابید كه در بهترین نقطة شهر و با بهترین شكل ساخته شده است.

همچنین بزرگداشت مقام بزرگان دین از طریق آبادانى و زیباسازى قبور آنان و به وجود آوردن امكانات رفاهى براى زائران و ارائه خدمات فرهنگى و مادى مى‏تواند نقش ارزنده‏اى در گسترش و ترویج فرهنگ و ارزش‏هاى اسلامى و اسوه قراردادن ائمه اطهار (علیه السلام) و تمسّك به سیرة آن بزرگواران براى عموم مردم داشته باشد.

این خود، نتایج مهم و ارزشمندى در حوزه فردى و اجتماعى به دنبال دارد و در نهادینه كردن ارزش‏هاى الهى و انسانى مۆثر است.

بسیارى از امور عام‏المنفعه(مانند خیرات، نذورات، اوقاف، مدرسه‏سازى، سرپرستى ایتام، پرداخت وجوهات شرعى، كمك به نیازمندان و) از تأثیرات و نتایج بسیار ارزندة ساخت و ساز صحن و بارگاه امامان و امامزاده‏ها است زیرا شكوه این مكان‏هاى مقدس، در جذب مردم براى زیارت و انجام دادن خیرات مۆثر است.

به عبارت دیگر، صرف هزینه‏هاى مالى به وسیلة افراد نیكوكار، براى زیباسازى و تجلیل بارگاه بزرگان دین، سبب یادآورى مقام و عظمت والاى آن بزرگان وتعظیم شعائر الهى است و مردم بسیار زیادى را به سوى خود جلب مى‏كند و در گسترش فرهنگ و ارزش‏هاى الهى و سیره و منش فردى و اجتماعى آن بزرگواران مۆثر است.

دوم: از دیدگاه عرفانی هر جایی كه مردم متوجه خداوند و مقربان درگاه او شوند محل نزول فرشتگان و ارواح مقدس و مقرب خداوند است و خداوند از باب رحمت خود - حتی جایی كه آن امامزاده و ... اصلاً وجود خارجی نداشته باشد یا چنین كسی بوده باشد ولی جای دیگری مدفون باشد یا آن امامزاده و ... از مقربان درگاه الهی نباشد - ملائكه و ارواح مقدس را مأمور می كند كه برای مردمی كه با عشق و امید به آنجا آمده اند دعا كنند.

در واقع هر جا كه نام خدا و مقربان درگاه او برده می شود محل نزول و توجه و عنایت خداوند است و او ارواح مقدس را مأمور می كند كه برای مردم دعا و طلب رحمت كنند .

این گونه مكان ها از مصادیق آیه 36 از سوره « نور » است كه می فرماید: « فِی بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَن تُرْفَعَ وَیُذْكَرَ فِیهَا اسْمُهُ یُسَبِّحُ لَهُ فِیهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ» است . یعنی خانه هایی كه خداوند اذن داده و خواسته است كه نام او(اسمای الهی) بلند شود و آنجا یاد او شود.

ارواح مقدس و مقرب الهی كه مقید و محدود به مكان خاصی نیستند و ما می توانیم هرجا كه باشیم دعا كنیم و به آنها متوسل شویم .پس رفتن به این مكانها چه فایده ای دارد؟

پاسخ :

1- رفتن بر سر این زیارتگاه ها از جهتی ابراز عشق به بندگان مقرب الهی است و این ابراز عشق و صرف كردن وقت و مال و ... ارزشمند است و خداوند اجر نیكوكاران را ضایع نمی كند حتی اگر اجابت دعای فرد به صلاح او نباشد، خداوند خیر دیگری به او عنایت می كند.

2- خداوند اراده كرده است كه نام او و مقربان درگاهش در این مكان ها بلند شود.

3- این مكان ها سبب نزدیكی اهل ایمان به هم و سبب همدلی آنها می شود.

4- این مكان ها به سبب اینكه در آنجا بسیار یاد خدا و مقربانش می شود مورد رحمت و عنایت خاص خداوند است و دعا در این مكان ها به استجابت نزدیكتر است .

سوم: همه سادات امام زاده هستند ، چه فرزندان بلافصل و چه نواده هایشان تا به امروز، اما آنانكه دارای كمالات معنوی فراوان بودند مورد احترام بیشتری بوده اند.

به عنوان مثال اگر سیدی مانند حضرت امام خمینی قدس سره باشد احترام بیشتری خواهد داشت و اگر سیدی باشد كه نسبت به اسلام هیچ گونه كاری نتوانسته انجام بدهد احترام كمتری دارد.

بنابراین همه امام زاده ها از نظر مقام یكسان نیستند و آنانی كه با واسطه كمتری به امامان می رسند نیز از مقام بالاتری برخوردارند.

احترام و اكرام همه امامزادگان و سادات از بنی هاشم مطابق آیات و روایات معتبر اسلامی بر هر مسلمانی واجب می باشد.

با بررسی آیات قرآن تمامی پیامبران كه در زمینه اجر و مزد رسالت و زحمات در این راه را سخن گفته اند این تعبیر را دارند كه ما از هیچ كس اجر و مزدی نمی طلبیم بلكه اجر ما تنها بر خداوند بزرگ است, (سوره ی شعراء, آیات : 109, 127, 145, 164 و 180 - سوره هود آیات 29 و 51 و ... ), ولی درباره ی پیامبر اكرم در قرآن آمده است : بگو از شما اجری نمی طلبیم مگر رعایت و محبت كردن شما نسبت به خویشان و اقربایم را. (سوره سبا, آیه 47)

پیامبر اكرم به دستور خود خداوند اجر و مزد رسالتش را دوستی و احترام و محبت به خویشان و ذریه اش قرار داده است و از آنجایی كه برای پیامبر (صلی الله علیه وآله) تنها از فرزندش فاطمه زهرا سلام الله علیها نسلی مانده است و سادات تنها از وی باقی مانده و تنها خویشان و اقربای پیامبر آنان می باشند لذا آنان مورد احترام هستند.

منبع: سایت پرسمان