چیزی که انسان را در زمین نورانی می کند

آثار انس با قرآن از نگاه آیت الله جوادی آملی

بر تو باد به تلاوت قرآن و کثرت یاد خدا؛ زیرا تلاوت قرآن، عامل یاد تو در ملکوت و مایه نورانى شدن تو در زمین است.مراد از تلاوت نیکو، تنها آهنگ خوب نیست. فهم درست قرآن و عمل به آن نیز از مدارج تلاوت نیکوست...

ابوذر رضوان الله علیه از رسول اکرم صلى الله علیه و آله درخواست نصیحت کرد. آن حضرت فرمودند: تو را به تقواى الهى که سرآمد همه امور است سفارش مى کنم. ابوذر گفت: بیش از این مرا نصیحت کنید. آن حضرت فرمودند: بر تو باد به تلاوت قرآن و کثرت یاد خدا؛ زیرا تلاوت قرآن، عامل یاد تو در ملکوت و مایه نورانى شدن تو در زمین است .

مطلوبیت تلاوت قرآن محدود به پنجاه آیه در روز نیست و آنچه در برخى روایات آمده که در هر روز پنجاه آیه تلاوت کنید بیان حد نهایى نیست؛ زیرا دست کم، قرائت پنجاه آیه پس از نماز صبح مطلوب است؛ چنانکه حضرت امام رضا علیه السلام مى فرماید: ینبغى للرجل اذا اءصبح اءن یقراء بعد التعقیب خمسین آیة.«سزاوار است که هر مردی هنگامی که صبح می‌کند بعد از تعقیب 50 آیه قرآن بخواند».

قرآن؛ مایه خرمى دلهاست

امیر المومنین علیه السلام مى فرماید: قرآن را فرا گیرید که آن نیکوترین سخن است و به فهم عمیق آن دست یابید که آن مایه خرمى دلهاست و از نور آن شفا بجویید که آن شفاى بیماریهاى روحى است و آن را نیکو تلاوت کنید که سودمندترین قصه هاست و کسى که به علم خویش عمل نکند، همانند نادان سرگردانى است که به هوش نمى گراید و چون عالم است ، حجت بر او گرانتر و حسرت او افزونتر و ملامت او در پیشگاه خداى سبحان بیشتر است .

همان گونه که واژه حکمت در قرآن و روایات، حکمت مصطلح، یعنى فلسفه نیست، بلکه بر فراگیرى معارف اصول دین و معارف عقلى نیز فقه اطلاق مى گردد و فهمیدن احکام حرام و حلال الهى نیز حکمت نامیده مى شود. پس فقه که عبارت از فراگیرى عمیق است به معناى مطلق آگاهى به معارف دین است و به معناى اصطلاحى آن نیست و گرنه لازم مى آید که تنها یک سیزدهم قرآن که آیات الاءحکام و مربوط به فروع فقه مصطلح است؛ داراى فقه باشد و مراد از تفقه در قرآن، معرفت ‍ همان مقدار اندک باشد؛ در حالى که تمامى قرآن فقه است. البته اگر مسائل حقوقى، سیاسى، اجتماعى و مدنى را جزو فقه بدانیم، آیات فقهى رقم بیشترى پیدا مى کند.

مراد از تلاوت نیکو، تنها آهنگ خوب نیست

جهل به قرآن نیز مانند به کار نبستن آن، بیمارى است؛ جهل مانند رذایل اخلاقى دیگر، از بیماریهاى قلبى است و قرآن کریم شفاى این دردهاست «و ننزل من القران ما هو شفاء.

مراد از قلب در قرآن را، همان لطیفه الهى یعنى روح است نه عضو گرداننده خون در بدن. سلامت و بیمارى قلب جسمانى انسان، در محدوده دانش ‍ پزشکى است و ارتباطى با سلامت و بیمارى قلب روحانى ندارد؛ ممکن است انسانى از سلامت کامل قلب جسمانى برخوردار باشد، اما نتواند نگاه خود را در برابر نامحرم مهار کند و در نتیجه قلب روحانى او بیمار باشد همچنین کسى که گرایشهاى نارواى سیاسى دارد، «بیمار دل» است، گرچه از نظر طب مادى، قلبى سالم داشته باشد.

قرآن کریم در کلام حضرت امیرالمۆ منین علیه السلام به عنوان «احسن الحدیث» و «انفع القصص» معرفى و به نیکو تلاوت کردن آن ، سفارش ‍ شده است. مراد از تلاوت نیکو، تنها آهنگ خوب نیست. فهم درست قرآن و عمل به آن نیز از مدارج تلاوت نیکوست؛ زیرا امیرالمۆمنین علیه السلام در ادامه سخن خود مى فرماید: عالم بى عمل همانند جاهل سرگردانى است که از جهل خود به هوش نمى گراید و علم حجتى علیه عالم بى عمل و مایه حسرت و ملامت او نزد خداى سبحان خواهد بود. البته ترتیل و شمرده و با تانى تلاوت کردن و حدود تجوید را رعایت کردن، فیض خاص تلاوت نیکو را به همراه دارد.

تنها کتاب نجات بخش بشر

معاذبن جبل مى گوید: در سفرى ملازم پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم بودیم به آن حضرت عرض کردم براى ما سخن سودمندى بگویید. آن حضرت فرمود: اگر زندگى سعادتمندانه، مرگ شهیدانه، نجات روز حشر، سایه روز سوزندگى و هدایت روز گمراهى مى طلبید، به درس قرآن بپردازید که آن، سخن خداى رحمان و سپرى در برابر شیطان و مایه سنگینى کفه عمل در میزان عدل است.

منبع:خبر گزاری شبستان ، برگرفته از  تفسیر تسنیم/ جلد اول