سقط‌های پنهانی و بی‌مسئولیتی دولت

بر اساس یافته‌های پژوهش‌های اخیر، سالانه 80 هزار سقط جنین غیر قانونی در کشور انجام می‌شود این در حالی است که آمار دیگری تعدد وقوع این رخداد را 120 هزار مورد در سال اعلام کرده است. در این میان اما هیچ یک از نهادهای مسئول گزارش دقیقی از آمار مرگ و میر مادران ناشی از سقط‌های ناایمن و غیربهداشتی اعلام نکرده‌اند و انگار نه انگار که سالیانه تعداد زیادی از زنانی که ناخواسته باردار شدند به دلیل غیرقانونی بودن سقط جنین در کشور، در کام مرگ فرو می‌روند.

از آخرین آمار رسمی سقط جنین 14 سال گذشته است!

سونامی وقوع سقط جنین‌های غیرقانونی در حالی رخ می‌دهد که تنها آمار رسمی وزارت بهداشت در این زمینه مربوط به 14 سال پیش است. آخرین آماری كه از سقط‌جنین در كشور منتشر شده، به سال 77 باز می‌گردد و بر اساس نتایج به دست آمده از این بررسی، هر سال حدود 90 هزار جنین در كشور به صورت قانونی و غیرقانونی سقط می‌شدند؛ یعنی به طور متوسط هر روز 221 جنین و هر ساعت 9 جنین.

دكتر حسین ملك‌افضلی، استاد آمار حیاتی و رییس پژوهشکده سلامت خانواده دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینكه 10 تا 15 درصد بارداری‌ها به سقط منجر می‌شود، می‌گوید: «بررسی‌ها نشان می‌دهد، از 90 هزار سقط در سال،80 هزار سقط، غیر‌قانونی انجام شده است و به طور تخمینی، می‌توان گفت در حال حاضر سالانه 120 هزار سقط غیرقانونی در كشور انجام می‌شود.».

قوانین سقط جنین، قواعدی برای مرگ.

بر اساس قاعده حرمت دم در حقوق اسلام مورد پذیرش قرار گرفته است و بالاترین ارزش همانا جان انسان‌هاست، زن و مردى كه عامل ایجاد طفلى هستند، نباید آزادانه نسبت به سلب حیات از طفل اقدام كنند. پیش از انقلاب اسلامى ماده 17 نظام نامه پزشكى شرایط سقط جنین را كه با مجوز قانون صورت می‌گیرد روشن كرده بود و سقط جنین كه به صورت غیرمجاز صورت می‌گرفت، داراى مجازات حبس بود. پس از انقلاب اسلامى، شوراى نگهبان ماده 17 نظام نامه پزشكى را خلاف شرع اعلام كرد و تنها وقتى سقط جنین، مجاز شناخته شد كه قبل از حلول روح در جنین باشد و ادامه باردارى خطر مرگ را براى مادر داشته باشد.

بر این اساس قانون تعزیرات مصوب 1362 در سه ماده به جرم انگارى سقط جنین پرداخت. جالب توجه اینكه برای مباشر در سقط جنین وقتى روح در جنین دمیده شد، قصاص تعیین شده بود یعنى حیات جنین كه حیاتى وابسته به غیرمستقل است مانند حیات یك انسان متولدشده كه حیاتى مستقل و غیر وابسته است مساوى و محترم شناخته شده بود.

در تمام موارد فوق طبق ماده 487 قانون مجازات اسلامى مباشر جرم، محكوم به پرداخت دیه جنین به اولیاى دم است. دیه جنین قبل از حلول روح، به حسب مرحله‌ای كه در آن به سرمى برد از 20 دینار تا صد دینار است كه با توجه به نرخ دیه در سال است و دیه جنینى كه روح در آن دمیده شده باشد، دیه فرد كامل است كه بر اساس جنسیت جنین پرداخته می‌شود.

چه کسانی حق سقط دارند؟

مجوز قانونی سقط جنین‌های معلول قبل از چهارماهگی صادر می‌شود و اگر تا قبل از چهارماهگی بارداری تشخیص داده شود که جنین مشکل ژنتیکی یا معلولیت دارد، با رضایت مادر مجوز قانونی ختم حاملگی صادر می‌شود. بر اساس قانون سقط درمانی با تشخیص قطعی 3 پزشک متخصص و تایید پزشکی قانونی مبنی بر بیماری جنین که به علت عقب‌افتادگی یا ناقص‌الخلقه بودن باعث حرج مادر است یا بیماری مادر که با تهدید جانی مادر توأم باشد، قبل از ولوج روح (4 ماه) با رضایت زن، مجاز است و مجازات و مسوولیتی متوجه پزشک مباشر نخواهد بود، متخلفان از اجرای مفاد این قانون به مجازات‌های مقرر در قانون مجازات اسلامی محکوم خواهند شد.

دلایل سقط جنین

پژوهش‌های انجام شده در زمینه دلایلی که به واسطه آن مادر اقدام به سقط جنین می‌کنند به ترتیب «بارداری ناخواسته»، «نقص جنین»، «بیماری مادر»، «تزریق واکسن سرخجه» را مهم‌ترین عوامل بارداری ناخواسته‌ای که منجر به سقط جنین می‌شود، معرفی کرده است. اینکه چرا مادر از بارداری خود ناراضی است، دلایل متفاوت دارد.

یکی از مهم‌ترین دلایل نارضایتی مادر مشکلات اقتصادی و مالی است. زمانی که زن شرایط اقتصادی خود و همسرش را به گونه‌ای نمی‌بیند که بتواند از پس هزینه سرسام آور پرورش یک کودک بر بیابد تصمیم می‌گیرد عطای داشتن فرزند را به لقایش ببخشد و از آنجا که از لحاظ قانونی نمی‌تواند سقط جنین انجام بدهد، دست به دامن مراکز زیرزمینی و غیرقانونی می‌شود.

بارداری در دوران عقد یا سال‌های ابتدایی ازدواج از دیگر عوامل سقط جنین است. زن جوانی که پیش از برگزاری مراسم عروسی و در دوران عقد از همسرش باردار می‌شود برای اینکه این مسئله را نشانه بی آبرویی می‌داند، تن به سقط جنین می‌سپارد. زمانی که زن و شوهر آمادگی پذیرش مسئولیت تولد فرزند را ندارند و می‌خواهند پس از گذشت چند سال و تأمین منابع مالی لازم برای پرورش فرزند، بچه دار شوند، زمانی که ناخواسته درگیر مسئله بارداری می‌شوند، ترجیح می‌دهند خود را از دردسرهای این فرزند ناخواسته رها کنند و به همین دلیل به سقط جنین روی می‌آورند.

شاغل بودن مادر، اختلاف با شوهر، اعتیاد شوهر، تعداد فرزندان زیاد در خانواده، جنسیت جنین و بارداری نامشروع از دیگر عواملی هستند که باعث بارداری ناخواسته می‌شود.

دشواری مراحل اخذ مجوز قانونی برای مجوز سقط غیرقانونی

از آنجا که اخذ مجوز سقط جنین قانونی از لحاظ دشواری به هفت خوان رستم شباهت دارد، بسیاری از مادران که به دلیل بیماری خود نمی‌خواهند فرزندشان را به دنیا بیاورند، به جای اینکه به دنبال گرفتن مجوز سقط قانونی باشند ترجیح می‌دهند که راه مراکز غیرمجاز سقط جنین را در پیش گیرند تا در این میان زمان خود را در پله‌های دادگستری از دست ندهند و کار از کار نگذرد.

هیچ کس به فکر مرگ و میر ناشی از سقط جنین غیرقانونی نیست

اتفاقی که متأسفانه در دهه‌های گذشته رخ داده این است که مراکزی به صورت غیرقانونی اقدام به سقط جنین می‌کنند و به همین دلیل آمارهای سقط جنین اعلام شده هیچ ربطی به رقم واقعی این رخداد ندارد. از طرف دیگر از آنجا که سقط جنین‌های غیرمجاز غالباً به صورت غیربهداشتی انجام می‌شوند، خطر مرگ مادر یا ناباروری دائمی را برای او در پی دارند. اما در این میان وزارت بهداشت سال‌های سال است که سکوت را پیشه خود کرده است و هیچ عکس‌العملی در مقابل مرگ مادرانی که خواستار سقط جنین هستند، نشان نمی‌دهد.

در این میان مسئولان وزارت بهداشت باید خواب خرگوشی را کنار بگذارد و برای قتل عام مادران در مراکز غیرمجاز سقط جنین تمهیدی بیاندیشد. از طرف دیگر مجلس شورای اسلامی هم با تصویب قانونی جدید باید نظارت بیشتری بر روند کار مراکزی داشته باشد که در زمینه سقط فعالیت میکنند. اگر مجازات های کافی و مناسب برای سقط‌های زیرزمینی در نظر گرفته شود مطمئنا فعالیت این مراکز محدود تر می‌شود. زمانی که زنی تصمیم به سقط جنین می‌گیرد به هر قیمتی که شده به دنبال تحقق هدفش است و در این میان این مدیران وزارت بهداشت و نمایندگان مجلس هستند که باید فکری به حال جان این زنان بکنند.