حیات طیبه

جلسات درس خارج ایشان مملوّ از طلّاب سطوح عالی بود كه برای انجام وظیفه به تهران آمده بودند و از فضای علمی قم فاصله داشتند.

این جلسات آن‌قدر مفید و كم‌نظیر بود كه بسیاری از فضلا را به خود جذب كرد و حسرت دوری از فضای علمی قم را به رضایت و شكرگزاری شركت در این جلسات علمی تبدیل نمود.

آیت الله مجتبی تهرانی در سال 1316 ه.ش در خانواده‏ای از اهل علم، معرفت و شهادت در تهران به دنیا آمد. پدر ایشان مرحوم آیت‏الله میرزا عبدالعلی تهرانی،از شاگردان مرحوم حاج‌شیخ عبدالكریم حائری یزدی، فقیهی مجاهد و عارفی سترگ بود كه در زمان تاریك حكومت پهلوی اوّل، با همراهی و رفاقت مرحوم آیت‌الله شاه‌آبادی بزرگ، به اقامة جماعت در مسجد جامع بازار تهران مشغول بود و در امر تربیت نفوس مستعدّ و راهنمایی سالكان الی‏الله‏تعالی اهتمام ویژه داشت.

وی طبق رسم تمامی خاندان‌های علم و معرفت، تحصیل در علوم دینی و اشتغال به علوم حوزوی را از دوران كودكی آغاز نمود و در امر تحصیل علوم، جدّیت فوق‌العاده‌ای داشت.

ایشان با هدایت و ارشاد والد بزرگوار خود، برای مدّت چهار سال به مشهد مقدّس مهاجرت كرد و در سایه الطاف حضرت علی‌بن‏موسی الرّضا(ع)مشغول به گذراندن سطح گردید و از محضر اساتید برجسته‌ای چون ادیب نیشابوری بهره برد. سپس به قم مهاجرت كرد تا در حوزه نوپای آن دیار، كه به تازگی تمامی اهل علمِ جهان تشیّع را به‌سوی خود جذب می‌كرد، حضور یابد و سطوح عالی دروس حوزوی را نیز به اتمام برساند.

این عالم وارسته با جدّیت و پشتكار بسیار، دروس سطح را به‏سرعت تمام كرد و در سنین نوجوانی به محضر علمی بزرگانی چون امام خمینی، مرحوم آیت‌الله‏العظمی بروجردی،آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی و مرحوم علّامه طباطبایی راه یافت. در جدّیت و پشتكار معظّم‌له همین نكته كافی است كه به فرمودة خودشان، در زمانی كه مشغول به دروس سطح بودند، دو مرتبه تمام وسائل‌الشیعه را مطالعه كردند تا برای شركت در درس خارج آماده شوند.

ایشان با نبوغ و پشتكاری كه از خود نشان دادند، در جوانی به درجة رفیع اجتهاد رسیده و به‌زودی توانستند از نزدیكان و خصّیصین حضرت امام قرار گیرند.

مقبولیّت علمی ایشان نزد استاد خویش، به‌اندازه‌ای بود كه حضرت امام به طلبة خوش‌فكر و جوان خود اجازه داد تا تقریرات و نوشته‌جات درس بیعشان را جمع‌آوری كرده و به صورت یك اثر مستقل منتشر نماید. ایشان در همین ایّام، كتاب مكاسب محرّمة حضرت امام، همچنین دوجلد رسائل اصولی ایشان را تنظیم و منتشر كردند.

با آنكه هنوز مدّت زیادی از استفاضة این طلبه فاضل و جوان از محضر زعیم عالم تشیّع، حضرت آیت‌الله‏ العظمی بروجردی نگذشته بود، این مرجع كم‌نظیر رحلت كرد و بار هدایت امّت را به ‌دوش خلف صالح خویش چون حضرت امام خمینی(ره) نهاد. حال كه امر خطیر مرجعیّت متوجّه حضرت امام شده بود، ایشان شاگرد فاضل خود، یعنی حاج‌آقا مجتبی تهرانی را مأمور به جمع‌آوری فتاوا و تنظیم اوّلین نسخه از رسالة عملیه و مناسك حجّ خویش گردانید كه در همان ایّام به چاپ رسید و در دست‌رس مقّلدان قرارگرفت.

حضرت استاد برای انجام این امر مهم، ضمن بهره‏گیری از دست‌نوشته‌های متعدّد استاد خویش، با ایشان هم‌بحث شد و رساله‌ای دقیق و علمی آماده كرد كه بعدها جزو دقیق‌ترین رساله‌های منسوب به امام خمینی مطرح گردید. همة این امور در زمانی اتّفاق افتاد كه هنوز كمتر از بیست و پنج سال از عمر شریف حضرت استاد می‌گذشت.

ایشان علاوه بر یادگیری فقه و اصول در محضر استاد بی‌بدیل خود، چندین سال نیز از مشرب اخلاقی و عرفانی آن عارف كامل و عالم ربّانی سیراب گردید و با دیدگاه‏های اجتماعی و سیاسی امام امّت به‌خوبی آشنا شد. این استضائه از خورشید حیات‌بخش امام و دیگر اولیای الهی ادامه داشت تا آنكه جرقّه‌های بیداری اسلامیِ ملّت ایران زده شد و امام خمینی از كشور تبعید گردید.

بعد از این واقعة دردناك، حضرت آیت‌الله تهرانی نیز سه سال بعد، به نجف رفت تا هم سیر معنوی خود را در سایة فیوضات امیر‌المۆمنین(ع) و دیگر ائمة هدی تكمیل نماید و هم از تربیت استاد خویش بی‌بهره نماند.

امّا این معیّت زیاد طول نكشید و حضرت امام به ایشان امر كردند كه به ایران برگشته و در تهران حضور داشته باشند. لذا ایشان در سال 1349 به زادگاه خود بازگشت و به كارهای مهم و برزمین مانده مشغول گردید.

حضرت استاد از زمان بازگشت به تهران، تا پیروزی انقلاب شكوهمند امامت و ولایت در ایران، ضمن اقامة جماعت در مسجد جامع بازار، تدریس سطوح عالی خود را در مدارس علمیة تهران آغاز كردند و تربیت و هدایت جوانان انقلابی را به‌دست گرفتند. از جلسات بسیار محرمانه با برخی انقلابیون فعّال گرفته تا جلسات عمومی اخلاق كه در برخی مقاطع زمانی به‌دلیل ممانعت حكومت جور، تعطیل می‌شد، همچنین حضور در بازار تهران و هدایت و رهبری مردم كوچه و بازار، از اهمّ فعّالیت‌های معظّم‌له پیش از انقلاب بود.

حضور عادّی آیت الله تهرانی در تهران و فعالیّت‌های مخفی ایشان در راهنمایی و رهبری مجاهدان انقلابی، آن‌قدر مفید و مۆثّر بود هنوز هم بركات آن در میان اهالی تهران، باقی و جاری است، كه بعد از مدّت‏ها سرّ تأكیدهای حضرت امام مبنی بر مراجعت ایشان به تهران را روشن ساخت. عنایت ویژة حضرت امام به تهران موجب گردید كه حضرت استاد، تا امروز در عاصمة‌جهان تشیّع بماند و نعمتی بی‌بدیل برای اهل این دیار باشد.

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و با آغاز ولایت و زعامت حضرت روح‏ الله، همچنین با توجّه به سوابق درخشان و مراودات حضرت استاد با امام امّت، انتظار می‌رفت كه ایشان یكی از مسۆولین نظام اسلامی شده و گوشه‌ای از بار این انقلاب را به دوش بكشند.

امّا بنا به فرمودة خودشان، ایشان با دعا به درگاه خدای متعال و توسّل به حضرات معصومین، خود را از قبول مسۆولیت‌های آشكار كنار كشیدند و با حضور در صحنة نیروسازی برای انقلاب، همچنان به‏صورت گمنام و مۆثّر به تربیت نیروهای جوان و كارآمد برای انقلاب اسلامی پرداختند.

لذا جلسات درس خارج ایشان مملوّ از طلّاب سطوح عالی بود كه برای انجام وظیفه به تهران آمده بودند و از فضای علمی قم فاصله داشتند. این جلسات آن‌قدر مفید و كم‌نظیر بود كه بسیاری از فضلا را به خود جذب كرد و حسرت دوری از فضای علمی قم را به رضایت و شكرگزاری شركت در این جلسات علمی تبدیل نمود.

از طرفی دیگر، جلسات عمومی اخلاق و معارف اسلامی كه قبل از انقلاب نیز برپا بود و از سال 1356 به‏طور منظّم و هفتگی دائر می‌گردید، مأمن بی‌نظیری برای بسیجیان مخلص حضرت روح‌الله و سكّوی پرشی برای دلدادگان و حیات‌یافتگان انقلاب اسلامی بود كه تازه از زیر یوق جهالت ستم‌شاهی رهایی یافته و به نور حكومت الهی منوّر گشته بودند و بی‌صبرانه و مشتاقانه به‌دنبال معارف عمیق اسلام بودند.

منبع: سایت نیمروز

تهیه و تنظیم : محمد حسین امین ، گروه حوزه علمیه تبیان