تبیان، دستیار زندگی
پیوند کووالانسی که تراکم الکترونی آن در دو ناحیه بالا و پایین محور متصل کننده دو اتم پیوند بیشتر است، پیوند پی نامیده می شود ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

پیوند پای

اوربیتال‌های مولکولی حاصل از ترکیب اوربیتال‌های اتمی (2P)، کمی پیچیده‌اند. سه اوربیتال (2P) هر اتم، در امتداد محورهای مختصات دکارتی (X ، Y ، Z ) قرار دارند. اگر تشکیل یک مولکول دو اتمی را از طریق نزدیک شدن اتم ها در امتداد یکی از این محورها مثلاً (X) در نظر بگیریم، دو اوربیتال اتمی (Px) سر به سر به یکدیگر نزدیک می‌شوند و در نتیجه همپوشانی، دو اوربیتال مولکولی پیوندی  پیوند پای و ضد پیوندی پیوند پایرا به وجود می‌آورند.

تعریف پیوند پی

پیوند کووالانسی که تراکم الکترونی آن در دو ناحیه بالا و پایین محور متصل کننده دو اتم پیوند بیشتر است، پیوند پی ( پیوند پای) نامیده می‌شود.

پیوند پای

اوربیتال پیوندی مولکولی پی ( پیوند پای) و ضد پیوندی ( پیوند پای)

در تشکیل یک مولکول دو اتمی، دو اوربیتال اتمی (Pz) از پهلو به هم نزدیک می‌شوند و دو اوربیتال مولکولی، یکی اوربیتال پیوندی پی ( پیوند پای) و دیگری اوربیتال مولکولی ضد پیوندی پیوند پایرا به وجود می‌آورند.

اوربیتال‌های پیوند پاینسبت به محور بین دو هسته، تقارن استوانه‌ای ندارند. نزدیک شدن دو اوربیتال (P) از پهلو ، به تشکیل اوربیتال پیوند پایمی‌انجامد که متشکل از دو ناحیه تراکم بار الکترونی است. این تراکم بار الکترونی در ناحیه بالا و پایین محور بین دو هسته قرار دارند.

در هر حال اثر نهایی اوربیتال پیوند پای، به هم نگه داشتن مولکول است. اوربیتال پیوند پای، در ناحیه بین دو هسته، چگالی الکترونی کمی دارد. اثر نهایی اوربیتال پیوند پای جدا کردن دو اتم از یکدیگر است.

اوربیتال‌های اتمی (Py) نیز از پهلو به هم نزدیک می‌شوند. این دو اوربیتال اتمی نیز یک مجموعه ی دوتایی اوربیتال مولکولی پیوند پایو پیوند پایبه وجود می‌آورند که نسبت به مجموعه اول عمود است.

پیوند پای
انرژی اوربیتال‌های پیوند پایو پیوند پای

دو اوربیتال پیوند پایبا یکدیگر و دو اوربیتال پیوند پایبا یکدیگر هم انرژی هستند. بنابراین  شش اوربیتال مولکولی از دو مجموعه سه تایی P به وجود می‌آید یک اوربیتال پیوند پای، یک اوربیتال پیوند پای، دو اوربیتال پیوند پایو دو اوربیتال پیوند پای.

پیوند پای

این شش اوربیتال به همراه دو اوربیتال از دو اوربیتال اتمی 2S ، مجموعا هشت اوربیتال مولکولی را تشکیل می‌دهند که از اوربیتال‌های اتمی n=2 مربوط به دو اتم به دست می‌آیند.

پیوند پای

تعریف انرژی اوربیتال مولکولی

انرژی یک اوربیتال مولکولی به موارد زیر بستگی دارد:

1. انرژی اوربیتال‌های اتمی تشکیل دهنده آن

2. میزان و نوع همپوشانی اوربیتال‌های اتمی در هنگام تشکیل آن

مقایسه انرژی پیوند پایو  پیوند پای

چون میزان همپوشانی اوربیتال‌های 2P در تشکیل اوربیتال مولکولی 2P6 بیشتر از همپوشانی آن ها برای به وجود آوردن اوربیتال مولکولی پیوند پای است، اوربیتال پیوند پای انرژی کمتری از دو اوربیتال مولکولی هم تراز پیوند پای دارد.

پیوند پای

اوربیتال‌های ضد پیوندی از هر نوع، همان قدر  انرژی سیستم را افزایش می دهد که اوربیتال پیوندی از همان نوع، از انرژی سیستم می‌کاهد.

مرکز یادگیری تبیان - تهیه و تنظیم: فاطمه گودرزی