کفویت در اخلاق

اخلاق هر انسانی تأثیر مستقیم بر زندگی او دارد. این تأثیر در محیط خانواده محسوستر و نقشآفرینتر است؛ زیرا مسائل عاطفی در خانواده بر مسائل دیگر غلبه دارد و محیط خانواده بـیشتر بـر مـبنای خصوصیات اخلاقی اعضای آن شـكـل مـیگـیـرد تـا عـوامـل دیـگر. اگر اعضای خانواده از اخلاقی نیكو بهرهمند باشند، محیط خـانـواده تـبدیل به بهشتی سرورانگیز میشود و چنانچه به بداخلاقی خو گرفته باشند، همواره خود را در جهنمی سوزان گرفتار خواهند دید.
پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) فرموند:
اذا جاءکم من ترضون خُلقه و دینه فزوّجوه و ان لا تفعلوا تکن فتنه فی الارض و فساد کبیر.
با کسی که اخلاق و دینش مورد پسند باشد، ازدواج کنید. اگر چنین نکنید، فتنه و فساد بزرگی در زمین بهوجود خواهد آمد».
فردی از امام رضاع(علیهالسلام) سۆال کرد: «برای دخترم خواستگاری آمده که بداخلاق است. آیا دخترم را به او بدهم؟» حضرت فرموند:
لا تزوّجه ان کان سیئی الخُلق.
اگر بد اخلاق است، دخترت را به او نده.»
هـمـسرِ بداخلاق و ناسازگار، مایه غم و اندوه و كدورت شده و طراوت و شادابی را از آدمی میرباید. حسینبن بشار یكی از یاران امام هشتم (علیهالسلام) دخـتـری داشـت و یـكـی از خـویشانش كه اخلاق نیك نداشت، از دختر او خواستگاری كرد. وی نـامـهای برای حضرت رضا (علیهالسلام) نوشت كه چنین فردی برای خواستگاری دخترم آمده، آیا جواب مثبت بدهم یا جواب منفی؟ حضرت رضا (علیهالسلام) در پاسخ نوشتند:
لا تُزَوِّجْهُ اِنْ كانَ سَیی ءَ الْخُلْقِ.
اگر (خواستگار) بداخلاق است، دخترت را به ازدواج او درنیاور.
پیامبر گرامی (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) هم دعا میفرمودند که:
اَللّهُمَّ اِنّی اَعُوذُبِكَ... مِنْ زَوْجَه تُشیبُنی قَبْلَ اَوانِ مَشیبی
خدایا، به تو پناه میبرم از همسری كه قبل از رسیدن پیری، پیرم كند.
زندگی مشترك زناشویی، دارای فراز و نشیبهایی است كه برخورد صحیح با آنها نیاز به روحـیـهای قـوی و اخـلاقـی پسندیده دارد. زن و مرد اگر از این مزیت بهرهای نداشته باشند، نـمـیتـوانند با تفاهم و همكاری متقابل، بر مشكلات زندگی چیره شده، بار سنگین آن را به مقصد برسانند. چنانچه هر یك از طرفین از اخلاقی نیكو و رفتاری شایسته برخوردار نباشد، طرف دیگر هرچند خوشاخلاق هم باشد، زندگی به كامش تلخ خواهد شد. از آنـجـا كـه اصـلاح صـفـات نـاپـسند، همچون لجاجت و یکدندگی، تکبر نسبت به همسر، بیادب بودن، بیوفایی، کینهتوزی، سوءظن داشتن، سبکی و هرزگی، کم ظرفیتی و بیتابی، بیمحبت بودن، بدچشمی و... در صورت ریشهدار بودن، نیاز به تلاش طاقتفـرسـا و زمـانـی طـولانـی دارد، باید از همان ابتدا به صفات اخلاقی همسر توجه كرد، تا در سایه انتخاب همسری خوشاخلاق، زندگی سعادتمندانهای پیریزی شود.
نکته قابل توجه این است که صفات پسندیده اخلاقی نیز ممکن است در افراد متفاوت دارای شدت و ضعف باشد. لذا هر فردی باید متناسب با تعاریف خود از این مفاهیم اخلاقی، همسری شایسته انتخاب کند تا مبادا تفاوت در این امور به اختلافات زندگی دامن زند. در محیط خانوادگی، زن و مرد هر دو باید اصول اخلاقی از قبیل نرمی و ملایمت، گذشت و سازگاری و عفو و اغماض را رعایت كنند و هرگاه یكی از آنها دچار لغزش و اشتباه شود، بلافاصله عذرخواهی كند و از ستیزهجویی و جدال جداً خودداری كند، زیرا ستیزهجویی صمیمیتها را از بین برده، دشمنی و نفاق را جایگزین آنها میكند. بدیهی است كه طرف مقابل هم باید عذر و پوزش شخص خطاكار را پذیرا شود.
تناسبات خانوادگی
یکی از اساسیترین معیارها برای انتخاب همسر اعم از زن و مرد، اصالت خانوادگی است. كلمه اصالت از اصل گرفته شده و اصل بهمعنای ریشه است. یعنی دختر و پسر از خانوادههایی باشند كه دارای اصل و ریشه هستند.
دختر و پسر باید در خانوادههایی پرورش یافته باشند كه در آنها پدر و مادر عاقلانه و دلسوزانه با همه وجود در رشد و تعالی فرزند كوشیده باشند، نه خانوادههایی كه زن و مرد، خانه و كودكان را به حال خود رها كرده و بهدنبال تفریح و خوشی خود بودهاند و یا مردانی كه بدون دلیل موجه، همسران متعددی گرفتهاند و فرزندانشان را به حال خود رها كردهاند.

در خانوادههای اصیل، پدران و مادران میكوشند از نظر اخلاقی و رفتاری برای فرزندان خود نمونه و الگو باشند و بدون تردید پدر و مادر صالح از نظر ارثی نیز سرمایههای بسگران بهایی را به فرزندان خود انتقال میدهند. دختر و پسری كه در یك خانواده اصیل رشد مییابند، سجایای اخلاقی را از پدر و مادر خود به ارث میبرند و در برخورد با دشواریها و سختیهای زندگی هرگز از جاده درستی و راستی خارج نمیشوند. بهعبارت دیگر، پایبندی به آبرو و حیثیت، آنان را از انحراف باز میدارد.
بنابراین، معقول نیست که انسان در مسئله انتخاب همسر بگوید: «من میخواهم با خود فرد ازدواج کنم و کاری به خانواده و خویشاوندان و فامیل او ندارم» زیرا:
این فرد جزئی از همان خانواده و فامیل است و مسلماً بسیاری از صفات اخلاقی، روحی، عقلی و جسمی آن خانواده و فامیل از راه وراثت، تربیت، محیط و عادات به این فرد منتقل شده است؛ بدنامی و خوشنامی آنان تا آخر عمر همراه انسان است و در زندگی فرد تأثیر میگذارد.
صفات و خصوصیات آنها در فرزندان آینده تأثیر میگذارد، همانطوركه در اسلام هم تأکید شده، درباره سابقه خانوادگی همسر، تحقیق لازم صورت گیرد و بهخصوص، مراتب ایمانی و اخلاقی آنها در نظر گرفته شود و نیز تا حد امکان، همسر از خانوادهای پاک و عفیف انتخاب شود. این اصالت خانوادگی در نحوه زندگی جدید و در نسل بعد نیز تأثیر دارد. اگر نطفه، که متأثر از خصایص وراثتی والدین است، ناسالم باشد، دیگر امیدی به اصلاح فرزند نیست.
پیامبر (صلیاللهعلیهوآله وسلم) فرمودند:
انظر فی أی شی تضع ولدک فان العرق دساس.
نیک بنگر که فرزندت را در کجا قرار میدهی، زیرا نطفه و خصوصیات ارثی، خواهناخواه منتقل میشود و تأثیر میگذارد.
بخش کلوب ازدواج تبیان
برگرفته از ساج
