تبیان، دستیار زندگی
خدا جویی امری است فطری و در ضمیر و ذات همه انسان‎ها نهفته است. انسان برای رسیدن به هدف عالی و «رضوان حق»، نیازمند به یك «آرامش آرمانی و درونی» است. این آرامش فقط با یاد و نام خدا بدست می‎آید
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

دو قرص آرامبخش برای همگان


چرا نماز و قرآن باعث آرامش دلهاست؟

نماز استغاثه به حضرت صاحب الزمان(عج)(بخش دوم)

خدا جویی امری است فطری و در ضمیر و ذات همه انسان‎ها نهفته است. انسان برای رسیدن به هدف عالی و «رضوان حق»، نیازمند به یك «آرامش آرمانی و درونی» است. این آرامش فقط با یاد و نام خدا بدست می‎آید.

از این جهت قرآن شریف با بیان قاعدة كلی و فراگیر، می‎فرماید: «اَلا بِذكر اللهِ تطمئنُّ القلوبُ»[1] یعنی: «آگاه باشید، تنها با یاد خدا دل‎ها آرامش می‎یابد.» كاركرد این آیه بسیار فراگیر است و سراسر زندگی یک انسان را فرا می‎گیرد. از این جهت بعد از قبول توحید و ربوبیّت،‌ انسان نیازمند به راز و نیاز و نیایش است كه تحت عنوان عبودیّت و بندگی انجام می‎گیرد و زیباترین نوع بندگی و عبودیّت هم در راستای «عبادت‎های شرعی» صورت می‎پذیرد كه از متن دین اسلام ناب محمدی(صلی الله علیه آله) استخراج شده است و باز زیباتر از همة‌ آن‎ها، انجام فرمان‎های قرآنی و نماز است.

قرآن معجزة‌ علمی رسول اسلام:[2] این كتاب دارای صفات و ویژگی‎های بسیاری است كه توجه به آن بسیار دل‎انگیز و دلنواز است و هستی انسان را بیمه می‎كند. از جمله صفات و ویژگی‎های قرآن از زبان قرآن عبارت است از:

1. قرآن برترین نعمت خداوند است. 2. قرآن باعث ترقّی روح است.

3. قرآن كلام حقّ است. 4. قرآن كتاب هدایت است.

5. قرآن نور است. 6. قرآن صراط مستقیم است.

7. قرآن حَبْل و ریسمان نجات است. 8. قرآن كتاب مبین است.

9. قرآن هدایتگر عقل است. 10. قرآن شفای قلبها است.

11. قرآن بشیر و نذیر است. 12. قرآن كتاب جهانی است.

13. قرآن قیم جامعة‌ بشری است. 14. قرآن میزان است.

15. قرآن فرقان حق و باطل است. 16. قرآن برهان و دلیل است.

17. قرآن كتاب حكیم است. 18. قرآن همیشه تازه و جاودان است.

19. قرآن مصون از هر اشتباه است. 20. قرآن اُمّ الكتاب است.[3]

مجموعه این صفات و ویژگی‎ها و ده‎ها صفات و ویژگی‎های دیگر در مورد قرآن شریف كه بیان و بررسی همة‌آن‎ها در این مختصر مقدور نباشد. چنین كتابی پشتوانة‌ معنوی بندگان و هر كه بدان تكیه زند، به آرامش آرمانی و درونی دست می‎یابد.

قرآن، ارتباط معبود با بندة‌ خودش است و نماز همان ارتباط بنده است با معبود خود. هر ارتباطی یادآور یاد و نام خدا باشد، آرامش دل‎ها را به همراه دارد. همان طوری كه با نوشیدن آب، تشنگی برطرف می‎شود و جسم آرام می‎گیرد، با استفاده از معانی قرآن و عبودیّت به شكل نماز، جان انسان اشباع می‎شود و به دنبال آن، فطرت خداجوی او آرام می‎گیرد

بنابراین، دقت در مورد هر یک از صفات و ویژگی‎های قرآن، زمینه‎ساز آرامش است چون كلامی كه از معجزة علمی برخوردار و كلام حقّ و حقّ محض است، كلام حكیم و حكمت آفرین است، كلام برهانی و منطقی است... به حقّ هر شنونده‎ای را آرامش می‎دهد و تكیه‎گاه محكمی برای شنونده خواهد بود. به عنوان مثال: اگر فردی در مورد امر بسیار مهمی،‌ خبر دهد، در این صورت اگر فرد مورد نظر از اعتماد و اطمینان برخوردار باشد و صدق در گفتار داشته باشد، انسان با شنیدن حرف او به آرامش دست پیدا می‎كند و خیال و خاطرش راحت می‎شود كه این پیام هم چنان است كه بیان شد ولی اگر فرد پیام‎رسان از اعتماد و اطمینان برخوردار نباشد و یا شناخته نباشد و صدق در گفتار نداشته باشد، انسان با شنیدن آن خبر، از ناحیة چنین فردی آرامش خود را از دست می‎دهد و خیال و خاطرش ناآرام می‎شود...

باضافة این كه قرآن شریف، همانند نماز كه بحثش خواهد آمد، آرامش آفرین است چون صورت و سیرت خود نماز از متن قرآن شریف برگفته شده است...

از طرفی، یكی از معجزات قرآن شریف، فصاحت و بلاغت آن است و از وزن و آهنگ زیبایی برخوردار است كه در هر فضایی برگزار شود، باعث معنویت و آرامش آن فضا خواهد شد. بسیار از مشركان، از قرائت زیبای پیامبر ـ صلی الله عَلیهِ وَ اله و سَلَم ـ و امام معصوم ـ علیه‎السلام ـ لذت می‎برند و شبانه به صورت مخفیانه از صوت زیبای قرائت و تلاوت قرآن پیامبر ـ صلی الله عَلیهِ وَ اله و سَلَم ـ و یا امام معصوم ـ علیه‎السلام ـ استفاده می‎كردند.

همة‌ این نكات كه بیان گشت، زمینه ساز آرامش و خود آرامش را به همراه دارند و انسان به آرامی می‎تواند به این تكیه‎گاه معنوی كه همان معجزة علمی پیامبر ـ صلی الله عَلیهِ وَ اله و سَلَم ـ است خود را بیمه سازد.

آرامش

نماز زیباترین نوع بندگی و عبودیت: نیایش و بندگی، نیاز درونی هر انسان است. قرآن شریف و سنّت، به این نوع از بندگی كه در قالب و شكل نماز انجام می‎گیرد بسیار تأكید كرده‎اند و از جمله واجبات الهی است كه در هیچ زمان و در هیچ شرایطی نباید ترك شود. چرا؟ چون نماز سرچشمة خشوع و بندگی است و مناجات ویژة‌ نماز‎گزاران با خداست. نماز،‌هم انسان را در برابر مشكلات اخلاقی، حقوقی و منكرات فقهی بیمه می‎كند و هم مشكلات مادّی زندگی انسانی را از آسیب پذیری مصونیّت می‎بخشد.[4]

قرآن شریف می‎فرماید: «و اَقِم الصّلوةَ لِذِكری.[5] یعنی «نماز را به یاد من (كه باعث آرامش دل‎هاست) بپا دار.» نماز رابطة قلبی و عملی با خداست[6] به هر تقدیر هم در «قرآن شریف و هم در روایات، نماز با بلندترین و زیباترین بیان مورد تعریف و توصیف قرار گرفت كه اشاره به برخی از آن‎ها گویا و نیاز است:

1. نماز موهبت الهی است. 2. نماز تشكر از خداست.

3.نماز رحمت الهی است. 4. نماز باعث تقوا و باز دارندة فحشا است.

5. نماز یاد خدا و باعث آرامش دل‎هاست. 6. نماز كارخانة‌ انسان سازی است.

7. نماز سرچشمة خضوع و خشوع است. 8. نماز باعث طهارت و پاكی درون است.

9. نماز معراج مۆمن است. 10. نماز باعث نورانی شدن زندگی[7] است.

11. نماز قربانی هر متّقی است. 12. نماز تربیت‎گر انسان‎هاست.

13. نماز مرز فرهنگ ایمان و كفر[8] است. 14. تداوم نماز، باعث تداوم ایمان است.[9]

یكی از معجزات قرآن شریف، فصاحت و بلاغت آن است و از وزن و آهنگ زیبایی برخوردار است كه در هر فضایی برگزار شود، باعث معنویت و آرامش آن فضا خواهد شد. بسیار از مشركان، از قرائت زیبای پیامبر ـ صلی الله عَلیهِ وَ اله و سَلَم ـ و امام معصوم ـ علیه‎السلام ـ لذت می‎برند و شبانه به صورت مخفیانه از صوت زیبای قرائت و تلاوت قرآن پیامبر ـ صلی الله عَلیهِ وَ اله و سَلَم ـ و یا امام معصوم ـ علیه‎السلام ـ استفاده می‎كردند

ویكتور هوگو می‎گوید: «لا ینتناهای پایین (و زمینی) را با نیروی تفكر با لایتناهای بالا (و آسمانی) در تماس نهادن،‌ نماز نامیده می‎شود.[10]» مولانا می‎گوید:

قطرة دانش كه بخشیدی زپیش

متصّل گردان به دریاهای خویش[11]

به هر تقدیر، در مورد نماز، صدها جلد كتاب نگاشته گشت كه مطالعه و تحقیق پیرامون آن برای همه لازم و ضروری است.

این سخن پایان ندارد هین بتاز

سوی آن دو یارِ پاكِ پاك باز.[12]

خلاصه و جمع بندی:

آیا با این بیان، قرآن شریف و نماز، این عشق به بندگی و عبودیّت، نباید دست آوردی به نام آرامش آرمانی را به همراه داشته باشند؟ قرآن، ارتباط معبود با بندة‌ خودش است و نماز همان ارتباط بنده است با معبود خود. هر ارتباطی یادآور یاد و نام خدا باشد، آرامش دل‎ها را به همراه دارد. همان طوری كه با نوشیدن آب، تشنگی برطرف می‎شود و جسم آرام می‎گیرد، با استفاده از معانی قرآن و عبودیّت به شكل نماز، جان انسان اشباع می‎شود و به دنبال آن، فطرت خداجوی او آرام می‎گیرد.

آری!

هیچ گنجی بی و بی دام نیست

جز به خلوتگاه حق آرام نیست.[13]

بنابراین چون نماز و قرآن، یادآور یاد و نام زیبای خداوند هستند، لذا آرامش دل‎ها را به همراه دارند.

پی نوشت ها :

[1] . رعد/28.

[2] . بقره/23.

[3] . جوادی آملی، عبدا...، تفسیر موضوعی قرآن کریم، قرآن در قرآن، قم، 1 سری، چاپ اول، 1378، ج1، صص 23- 405.

[4] . همان، 1381، ج4، صص 172ـ 186.

[5] . طه/14.

[6] . محمدی اشتهاردی، محمد، نماز از دیدگاه قرآن و عترت،‌ قم، نبوی، چاپ سوّم، 1374، ص 6.

[7] . عزیزی، عباس، تفسیر و پیام آیات نماز، قم، نبوغ، چاپ اول، 1375، صص 21 ـ374.

[8] . اعراف/170.

[9] . معارج/22ـ23.

[10] . جعفری، محمد تقی، نیایش امام حسین ـ علیه‎السلام ـ صحرای عرفات، تهران، نشر علامه، چاپ چهارم،‌1382، ص 23.

[11]. مثنوی معنوی، دفتر اول، بیت 1882، ص 114.

[12] . مثنوی معنوی، دفتر اول، بیت 3076، ص 189.

[13] . همان، دفتر دوم، بیت 591، ص 50.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:

1. رازهای نماز، تألیف استاد جوادی آملی، ـ قم: نشر اسری اول، 1382.

2. نماز و دانشگاه، مجموعه مقالات یازدهمین اجلاس سراسری نماز،‌ج1.

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان


منبع : اندیشه قم

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.