شگفتی‌های آب در بدن انسان

یکی از شگفتی های بسیار عجیب ساختمان بدن ما انسانها ، مقدار آبی است که در بدن مان موجود است . اگر فقط وزن بدن مورد نظر باشد ، ما انسانها بیشتر از آب ساخته شده ایم .60 تا 70 در صد وزن بدن ما را آب تشكیل می دهد. چیزی در حدود چهل و نه كیلو گرم آب در یك مرد با وزن متوسط . حتی استخوان بدن ما كه كاملاً ماده ای سخت به نظر می رسد بالغ بر 20 درصد آن را آب تشكیل می دهد ، در حالی كه 95 درصد پلاسمای خون ما را آب تشكیل می دهد.

این دریای درونی با مزه ای شور ، محیط آبی دررون بدن ما می باشد. آب این دریا در رگهای خونی و همه مجاری باریك بدن در جریان است . هر سلولی را این آب سیراب می كند و هیچ عضوی از بدن نمی تواند بدون این آب زنده بماند . به عبارت دیگر آب موجود در بدن مانع از این می گردد كه ما در آتش درونی خود بسوزیم .

به راستی علت وجود این همه آب در بدن انسان چیست ؟ و چرا حکمت خدای حکیم بر این امر تعلق گرفته است ؟ پژوهشگران ، خنک نگهداشتن بدن را یکی از علتهای وجود این همه آب در بدن می دانند . آیا تا کنون به آبی که درون موتور در جریان است اندیشیده اید؟ می دانید که یکی از وظایف این آب خنک نگهداشتن ماشین موتور می باشد. آب موجود در بدن انسان نیز همین وظیفه را به عهده دارد . فعالیت های شیمیائی كه در همه اعضای بدن ما انجام می گیرد ، به اضافه حرارتی كه در اثر فعالیت های ماهیچه ها ایجاد می گردد ، حرارتی را تولید می كنند كه توانائی سوزاندن ما را دارد . ولیكن به وسیله ی آبی كه در اطراف بافت ها وجود دارد و توسط آنها به درون مكیده می شود، به محض اینكه حرارت اضافی در بدن تولید شود از بین برده خواهد شد .

یکی دیگر از وظایف آب موجود در بافتهای بدن انسان جلوگیری از وارد شدن ضربه های شدید به اندام هاست . دریای درونی ما یك عامل ضربه گیر است . به عنوان مثال ، مایعی كه اطراف مغز ما را فرا گرفته است موجب می گردد كه مغز از صدمه های سخت وارده محفوظ بماند .همین طور ، استخوان ها ، محل اتصال آنها و اعضاء بدن و اعصاب در تشكی از مایع قرار دارند تا ما بتوانیم در محیطی كه دائم با اجسام برخورد می كنیم تاب مقاومت داشته صدمه ای بر ما وارد نگردد. آیا می دانید اگر خداوند خالق این آب را در بدن ما قرار نمی داد در آن صورت چه می شد؟ بدون آب در بدن ، كوبیدن پا بر روی زمین و زدن چكش بر چیزی آن قدر دردناك می بود كه غیر قابل تحمل می شد .

همچنین ، دریای آب درون بدن ما ، یكی از بهترین حل کننده ها است و همراه خود محلولهای شیمیائی پر ارزش بسیاری را توأم با موادی كه به حالت شناور هستند به نقاط مختلف بدن می رساند . مثلاً توانائی آن در نگهداری سدیم و پتاسیم به صورت محلول یك ضرورت است كه عمل انتقال تكانه های الكتریكی را انجام می دهد و موجبات فعالیت ماهیچه ها و اعصاب را فراهم می سازد .

آب مورد نیاز بدن ، مانند غذا ، باید دائم تأمین گردد. به طور معمول ما روزانه حدود یك و یك چهارم لیتر آب مینوشیم، خواه این آب بصورت خالص باشد یا به وسیله نوشابه های دیگر . ما به همین اندازه هم از طریق غذا هرچند كه بدون آب به نظر برسد آب را بدست می آوریم. كل مقدار آبی كه بدن از طریق ادرار دفع می كند بالغ بر یك و یك چهارم لیتر می باشد و همین مقدار هم به صورت تبخیر از دست داده می شود که این تبخیر نقش خنك كنندگی بدن را ایفا می كند و از راه ریه ها و پوست بدن انجام می پذیرد.

عمل آب در بدن بیشتر از اینها پیچیده و مهم است . آب در بدن به طور دائم چون پولی كه در بانك رد و بدل می شود ، بین اعضاء مختلف و سیستم رد و بدل می شود. مثلاً در عرض یك روز بالغ بر یكصد و سی و هفت لیتر مایعات از خون تصفیه می گردد و دوباره توسط كلیه ها به خون برگردانده می شود .

چیزی بین هفت و نیم لیتر آب در داخل بدن تولید می گردد. در بین منابع مختلف غدد بزاقی در طی یك شبانه روز مقدار یك و یك چهارم لیتر آب برای مرطوب نگهداشتن دهان ترشح می شود و این بزاق ترشح شده علاوه بر مرطوب نگهداشتن دهان عمل گوارش را نیز منظم می كند. معده نیز بالغ بر یك و یك چهارم لیتر شیره معده ترشح نموده و پانكراس و كبد و روده ها بالغ بر سه لیتر و نیم مایعات ترشح می کنند .

به راستی چگونه احساس می كنیم كه نیاز به آب داریم ؟ و چگونه درك می كنیم كه به چه اندازه آب نیاز داریم ؟ معمولاً تصور می كنیم موقعی كه گلوی ما خشك می شود به ما احساس تشنگی دست می دهد . ولی حقیقت این است كه اعلام تشنگی از خون سرچشمه می گیرد . مثلاً زمانی كه ما در هوای گرم به ورزش پرداخته باشیم و مقدار زیادی عرق كرده باشیم ، آب از دست رفته موجب خواهد شد كه غلظت خون زیاد شود . هنگامی كه غلظت خون در مقابل گرما بیش از حد گردد ، یك ماده شیمیائی از راه خون به مغز رانده می شود و از آن مركز پیامی به دهان و گلو می فرستد ، در آنجا مكانیزم اعصاب ، ما را از تشنگی آگاه میسازد . وقتی كه ما آب می نوشیم تشنگی رفع می گردد یعنی تعادل آب در بدن برقرار شده است .

وقتی ما غذای پر نمك می خوریم احساس تشنگی می نمائیم . اما ، این بدان علت نیست كه آب بدن ما كاهش پیدا كرده است بلكه علت آن این است كه ما نمك اضافی خورده ایم ، چون بدن نه فقظ تعادل آب خود را حفظ می كند ، بلكه همیشه نسبت نمك موجود در آب خود را به نه دهم درصد محفوظ نگه می دارد . لذا از آنجائی كه نمك آب بدن در مقدار معینی نگهداری می شود، پس اگر ما نمك زیاد بخوریم باید آب بیشتری نیز بنوشیم كه آن نسبت معین محفوظ بماند . همچنین زمانی كه به واسطه عرق كردن آب از دست می دهیم ، این عرق مزه شور دارد بنابراین برای جبران آن باید آب و نمك بنوشیم .

ذخیره آب بدن انسان خیلی كمتر از ذخیره غذائی می باشد . فردی كه در یك اتاق سرد استراحت نماید حد اكثر می تواند دوازده روز بدون آب زنده بماند ، ولی اگر به او آب داده شود می تواند مدت دو ماه زنده بماند بدون اینكه غذا بخورد.

ما به خون چون یك مایع حیاتی فكر می كنیم . ولی آب با جریان خود و فراهم آوردن تسهیلات برای حركت ، گرما و خنك كردن ، حل نمودن مواد حیاتی و حمل كردن ملكولهائی كه ما را تغذیه می كنند مایع حیات بخش حقیقی بدن میباشد.

بخش کودک و نوجوان تبیان

منبع: سایت روز

مطالب مرتبط:

دلقک ماهی چطور زندگی می‌کند؟

از کدوم دانشگاه مهندسیسش رو گرفته...؟!

شگفتی‌های مغز...

ماهی‌های باهوش

شگفتی‌های تخت‌جمشید

سریع‌ترین پرنده جهان