اجرام منظومه شمسی را بشناسیم
همان طور که دانشمندان، نپتون را با توجه به آشفتگی و انحراف مشاهده شده در مدار اورانوس کشف کردند، این بار نیز انحراف در حرکات محاسبه شده ی نپتون، دانشمندان را بر آن داشت تا به جست و جوی سیاره ای دیگر در دور دست های منظومه ی شمسی بپردازند. جستجو برای کشف سیاره ای دیگر بیش از بیست سال به طول انجامید و سرانجام در 13 مارس 1930، کلاید ویلیام تامباو موفق به کشف پلوتو شد. دلیل عدم موفقیت در کشف سیاره ی نهم، جست و جوی سیاره ای گازی شکل و بزرگ بود، در حالی که پلوتو سیاره ای کوچک و دارای ساختاری متفاوت با دیگر سیارات منظومه ی شمسی است.از آن زمان پلوتون به مدت 73 سال به عنوان آخرین عضو منظومه ی شمسی به حساب می آمد. در این هنگام نیز عدم توجیه پذیری آشفتگی های مداری نپتون، دانشمندان را به تلاش و جست و جو برای کشف سیاره ی دهم ترغیب کرد.
سرانجام گروهی از اختر شناسان با تلسکوپ 48 اینچی در رصد خانه ی پالومار و تلسکوپ هشت متری جمینی در قله ی ماناکی در هاوایی بزرگ ترین جرم را در کمربند کوییپر کشف و برای اولین بار در 21 اکتبر 2003 از این جرم عکاسی کردند؛ اما حرکت آن را در آسمان ندیدند تا 15 ماه بعد ، بار دیگر در 8 ژانویه 2005 حرکتش را در زمینه ی ستارگان آشکار کردند.
تا پیش از کشف این جرم، پلوتو مقام بزرگ ترین خرده سیارک در محدوده ی کمربند کوییپر را دارا بود. در این زمان دانشمندان به دنبال سیاره ای در حدود ابعاد پلوتو بودند و این جست و جو موجب کشف تعداد زیادی خرده سیارک یخ زده در محدوده ی این کمربند شد تا این که در نهایت جرمی با ابعاد کمی بزرگ تر از پلوتو و با ساختاری مشابه آن شناسایی شد که آن را سیاره ی دهم نامیدند و نام رسمی ” 313 UB 2003 ” و نام موقت “XENA ” را برایش در نظر گرفتند .
زینا دارای قطری معادل 3000 کیلومتر است و حدود 97 واحد نجومی از خورشید فاصله دارد . این فاصله ی زیاد موجب شده که 560 سال طول بکشد تا سیاره یک دور کامل دور خورشید بچرخد. از ویژگی های برجسته ی این سیاره می توان به انحراف 44 درجه ای آن نسبت به صفحه ی دایرة البروج اشاره کرد و در نتیجه دارای بالاترین انحراف مداری نسبت به 9 سیاره ی دیگر است. ساختار UB313 از یخ و سنگ است و به دلیل وجود سطح یخی، دارای بیشترین بازتاب سطحی در حدود صد در صد، است. قدر این جرم تازه شناسایی شده حدود 19 است، لذا بسیار کم فروغ است و با چشم غیر مسلح قابل رۆیت نیست.
با توجه به کشف ساختارهای جدیدی از کمربند کوییپر، مشابه با ساختار پلوتو، زمان آن رسیده بود که تعریف دقیق تری از سیاره داشته باشیم و بر این اساس در یکی از جلسه های انجمن بین المللی نجوم جلسه ای بر گزار شد که به بررسی دو موضوع پرداخت؛ ” نخست آن که از این پس گروه سومی از سیارات را تعریف می کرد: بدین گونه که گروه اول، سیارات خاکی و گروه دوم، غول های گازی را در بر می گیرد و دسته ی سوم هم شامل پلوتو، زینا و سایر ساختار های یخی که در آینده کشف خواهند شد، می بود. در آن صورت تعداد سیارات منظومه ی شمسی رو به افزایش می گذاشت.راه دوم هم آن بود که منظومه ی ما برای همیشه هشت سیاره ای شود و پلوتو و زینا را از ردیف سیارات خارج سازیم . ” که راه حل دوم به تصویب اعضای انجمن رسید و به این ترتیب پلوتو از مجموعه ی سیارات منظومه شمسی خارج شد.
بخش کودک و نوجوان تبیان
منبع: سایت هدهد
مطالب مرتبط:
