تبیان، دستیار زندگی
در این نوشتار باختصار درباره وضعیت ارزی اخیر توضیح داده شده است. نگارنده سعی دارد تا با بررسی عوامل موثر و راهکارهای موجود آینده بازار ارز را پیش بینی کند...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : زهره حیدری
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

چرا آرامش بازار ارز طوفان شد؟


در این نوشتار باختصار درباره وضعیت ارزی اخیر توضیح داده شده است. نگارنده سعی دارد تا با بررسی عوامل موثر و راهکارهای موجود آینده بازار ارز را پیش بینی کند...

ارز دارو-مسکن

نظام تک نرخی ارز که از سال 1381 اجرا و با موفقیت اعمال شده بود، در سال 1390 دوام نیاورد و اقتصاد ایران بار دیگر بازگشت به نظام دو نرخی ارز را شاهد بود و با وجود افزایش 20 درصدی نرخ ارز شکاف میان نرخ رسمی و غیر رسمی ارز در پایان سال 1390 به بیش از 50 درصد رسید. در واقع، در شرایطی که پس از اجرای سیاست یکسان سازی نرخ ارز، بازار شاهد ثبات و آرامش پایداری بود و نرخ ارز طی یک دهه تنها با افزایش حدود 40 درصدی مسیری هموار را از حدود 800 تومان در سال 1381 تا 1100 تومان در پایان سال 1390 را طی کرده بود، ثبات و آرامش بازار ارز از سال 1390 از دست رفت و نرخ ارز در بازار غیر رسمی با نوسانات بی سابقه و رکورد شکنی های پی در پی، در پایان سال در محدوده 1900 تومان به ازای هر دلار ایستاد و افزایش بیش از 70 درصری را طی یک سال ثب نمود. شکاف میان نرخ ارز رسمی و غیررسمی از مهر ماه سال 1389 آغاز شد. اما این شکاف در سال 1389 نسبتاً اندک و کمتر از 10 درصد بود، طی سال 1390 و با توجه به روند صعودی نرخ ارز در بازار غیر رسمی، شکاف میان نرخ ارز رسمی و غیررسمی به مرور شدت گرفت تا جایی که تعدیل نرخ ارز به 1226 تومان در بهمن ماه نیز کمک چندانی به پر کردن شکاف گسترده میان نرخ ارز رسمی و غیررسمی نکرد و سال 1390 در حالی به پایان رسید که شکاف میان نرخ ارز رسمی و غیر رسمی به بیش از 50 درصد رسیده بود . بنابراین سال 1390 را می توان سال بازگشت به نظام دو نرخی ارز دانست.

علل افزایش نرخ ارز در سال 1390

ریشه های جهش نرخ ارز یا در افزایش تقاضای ارز و یا کاهش عرضه ارز و یا ترکیبی از هر دو می باشد. طبق بررسی کارشناسان، علت اصلی جهش این نرخ در سال 1390 بروز تقاضای ارز بوده است که در ادامه به تفصیل به بررسی این عوامل می پردازیم:

1-در چند ساله اخیر رشد نقدینگی در کشور به طور چشم گیری افزایش یافته است و به علت شرایط نسبتاً نامساعد در جذب بازار سرمایه، این نقدینگی به مست فعالیت های سوداگرانه و سفته بازی های سود آور وارد می شود و این اتفاق در سال 1390 با افزایش تقاضای ارز در این بازار، منجر به بحران ارزی کنونی شده است.

در چند ساله اخیر رشد نقدینگی در کشور به طور چشم گیری افزایش یافته است و به علت شرایط نسبتاً نامساعد در جذب بازار سرمایه، این نقدینگی به مست فعالیت های سوداگرانه و سفته بازی های سود آور وارد می شود

2-در این سال شورای پول و اعتبار نرخ سود بانکی را کاهش داد و این کاهش تعادل بازارهای دارایی را بر هم زد و باعث شد تمایل افراد به سپرده گذاری در بانک ها کاهش یابد و افراد ترجیح دهند تا جهت حفظ ارزش منابع مالی خود، آن را به خرید دیگر دارایی ها اختصاص دهند. بنابراین کاهش نرخ سود بانکی نیز موجبات افزایش تقاضای سفته بازی برای ارز را فراهم نمود.

3- در سال 1390 نرخ تورم داخلی به 21.5 درصد رسید که بالاتر بودن نرخ تورم داخلی نسبت به تورم خارجی باعث می شود کالای خارجی نسبت به کالای داخلی ارزان تر شده و افزایش تقاضا برای واردات بوجود آید و به تبع آن تقاضای وعاملاتی برای ارز بوجود آید و افزایش نرخ ارز را به دنبال داشته باشد.

4-اعمال تحریم های یک جانبه در سال 1390 منجر به شکل گیری انتظارات خاصی در فعالان اقتصادی شد و آن اینکه شاید این تحریم ها محدودیت منابع ارزی و جریان ارز در آینده را به دنبال داشته باشد بنابراین در سال 11390 در سایه تحریم های اقتصادی، جهش تقاضای سفته بازی ارز از جانب این افراد نیز ایجاد شد.

 ارز

راه کارهای بانک مرکزی

بانک مرکزی اقدامات زیر را جهت کنترل بازار غیر رسمی و رسمی ارز انجام داد:

**افزایش نرخ سود بانکی

**تعدیل نرخ رسمی ارز به 1226 تومان

**رها کردن نرخ ارز بازار غیر رسمی و پذیرش حاکمیت بازار ارز دو نرخی

**تامین ارز مورد نیاز برای واردات کشور

پیش بینی وضعیت نرخ ارز در آینده

سرنوشت سیاست ارزی در سال پیش رو، به نحوی با سرنوشت روابط خارجی و تحریم های اقتصادی گره خورده است و در صورت کاهش تنش در روابط خارجی و کاهش فشار تحریم های اقتصادی می توان انتظار داشت که نرخ ارز کاهش و تقاضای سفته بازی ارز در بازار غیررسمی فروکش نماید و به بازگشت نظام تک نرخی ارز امید داشته باشیم. از سوی دیگر و در اقتصاد داخلی برای واقعی کردن نرخ ارز پیش از هر چیز باید جهت گیری اقتصاد در کشور مشخص شود. اگر قرار است اقتصاد صادرات محور داشته باشیم حتماً باید نرخ ارز را بالا برده تا صادرات کشور در بازار جهانی قدرت رقابت داشته باشد.

شورای پول و اعتبار نرخ سود بانکی را کاهش داد و این کاهش تعادل بازارهای دارایی را بر هم زد و باعث شد تمایل افراد به سپرده گذاری در بانک ها کاهش یابد و افراد ترجیح دهند تا جهت حفظ ارزش منابع مالی خود، آن را به خرید دیگر دارایی ها اختصاص دهند

اگر بنا بر توجه به مصرف کننده است و جهت گیری اقتصاد کشور رفاه عمومی و کنترل قیمت ها را هدف گرفته است، باید نرخ ارز را پایین بیاوریم و در صورتی که اقتصاد رشد سرمایه گذاری را هدف می داند نرخ ارز پایین را می طلبد. اما اگر می خواهیم حمایت از تولید را محور قرار دهیم و دغدغه ما کالاهای در انبار مانده و واردات محصولات نهایی است، آن وقت است که باید از افزایش نرخ ارز حمایت کنیم و یا اگر دغدغه دولت کمبود ریال جهت اجرای هدفمندی یارانه هاست باید به بالا رفتن نرخ ارز اقدام نماییم. و در آخر آنکه جهت گیری مشخص و تعیین اهداف مدنظر در استراتژی تصمیم گیری، گام اول در دستیابی به اهداف می باشد.

زهره حیدری

بخش اقتصاد تبیان


مطالب مرتبط:

دلایل ساختاری و جاری گرانی دلار

آیا می‌توان ارز را ارزان کرد؟

باید از دلالان مالیات گرفت!

آیا بازار و ارزانی به هم می‌رسند؟

پرداخت هزینه اشتباهات از جیب مردم؟!!

خطای استراتژیک در بازار ارز