منم فرزند آنكه حرمتش را شكستند

خطبه حضرت امام سجاد علیه السلام در کوفه

ای مردم نیرنگ باز و مکار! به خواسته های دل خویش نخواهید رسید. می خواهید به من نیرنگ بزنید همچون گذشته که به پدرانم زدید؟ به خدای شتران راهوار، چنین چیزی دیگر پیش نمی آید! هنوز زخم دل بهبودی نیافته، همین دیروز بود که پدرم را با افراد خانواده اش کشتید، هنوز سوگ رسول الله و داغ پدرم و فرزندان پدرم فراموش نشده است. هنوز این غصه ها گلوگیر من است و این اندوه ها در سینه ام جوشان است و دلم از این غم ها خروشان است، آنچه از شما می خواهم این است که نه با ما باشید و نه بر ما.

حضرت على بن الحسین، امام سجاد علیه السلام را در حالى كه بر شتر برهنه و خشتى سوار كرده و غل و جامعه در گردنش افكنده و دستهایش را نیز بسته و به گردن آویخته بودند و در اثر سایش زنجیر خون از رگهاى گردنش مى جوشید در کوفه آوردند. آن حضرت در آغاز مردم را امر به سكوت فرمود، پس از آن حمد و ثناى خداوند را به جاى آورده و بر پیغمبر خدا صلى الله علیه و آله درود فرستاد و سپس فرمود:

ایها الناس من عرفنى فقد عرفنى، و من لم یعرفنى فانا على بن الحسین بن على بن ابیطالب، انا ابن من انتهكت حرمته، و سلیت نعمته و انتهب ماله، و سبى عیاله. انا ابن المذبوح بشط الفرات من غیر ذخل و لا ترات. انا ابن من قتل صبراً، و كفى بذلك فخراً.

ای مردم! هر کسی که مرا شناخت که شناخته است و هر کس که نمی شناسد خودم را به او معرفی می کنم.

من فرزند حسین بن علی بن ابی طالب هستم.

من پسر کسی هستم که هتک حرمت کردید و اموالش ربوده شده و دارائیش به غارت رفت و اهل و عیالش اسیر گردید.

من پسر کسی هستم که او را در کنار رود فرات بدون پیشینه کینه و عداوت سر بریدند.

من فرزند کسی هستم که او را با شکنجه کشتند و همین فخر او را بس است.

أیها الناس! تاشدتكم الله هل تعلمون انكم كتبتم الى ابى و خدعتموه وأعطیتموه من انفسكم العهد و المیثاق و البیعه، و قاتلتموه و خذلتموه؟ فتباً لكم لما قدمتم ینفسكم و سوءه لرأبكم، یأبه عین تنظرون الى رسول الله، اذ یقول لكم: قتلتم عترتى، و انتهكتم حرمتى، فلستم من أمتى.

ای مردم! شما را به خدا سوگند، آیا می دانید که به راستی این شما بودید نامه به پدرم نوشتید و به او نیرنگ زدید و با او پیمان بستید و بیعت نمودید و به جنگ با او برخاستید؟ مرگ بر شما این کرداری که از پیش خویش فرستادید! و ننگ بر اندیشه شما! با چه دیده ای به روی رسول خدا نگاه خواهید کرد؟ هنگامی که به شما بگوید: چون عترت مرا کشتید و احترام آنان را از میان بردید، پس از امت من نیستید. 

سخن كه بدین جا رسید صداى گریه و شیون از سر تا سر جمعیت بلند شد و به یكدیگر مى گفتند: خودتان را نابود كردید و نفهمیدید!

پس از اندكى درنگ دوباره رشته سخن را بدست گرفت و چنین فرمود:

رحم الله امرء نصیحتى، و حفظ وصیتى فى الله و فى رسوله و اهل بیته، فان لنا فى رسول الله أسوة حسنة.

خدای رحمت کند کسی را که نصیحت مرا بپذیرد و وصیتم را درباره خدا و پیامبرش و خاندان پیامبر خدا پاس دارد. که به راستی رسول خدا برای ما الگوی نیکوئی است.

ای پسر پیامبر خدا! ما همه گوش به تو داریم و فرمان تو می بریم و از حرمت و آبروی تو نگاهبانی می کنیم که ما دوستدارت هستیم و از تو رویگردان نیستیم، پس هر دستوری داری بفرما، خداوند تو را رحمت کند، پس به تحقیق ما با کسی که بخواهد با تو بجنگد جنگ کنیم و با کسی که بخواهد با تو بسازد سازش کنیم. ما به یقین از یزید که لعنت حق بر او باد، بازخواست می کنیم و از کسی که نسبت به تو و ما ستم رواداشته بیزاری می جوییم.

پس از سخنان اهل كوفه، مجدداً امام به سخن آمد و فرمود:

هیهات هیهات، ایها الغدرة المكرة، حیل بینكم و بین شهوات أنفسكم، اتریدون أن تأتوا الى كما ائیتم الى ابى من قبل؟ كلا و رب الراقصات، فان الجرح لما یندمل، قتل أبى بایمس و اهل بیته معه، و لم ینس ثكل رسول الله و ثكل أبى و بنى ابى، ان وجده و الله بین لهاتى، مرارنه بین حناجرى و حلقى تجرى فى فراش صدرى، و مسألتى: ان لا تكونو لنا و لا علینا.

هیهات! هیهات! ای مردم نیرنگ باز و مکار! به خواسته های دل خویش نخواهید رسید. می خواهید به من نیرنگ بزنید همچون گذشته که به پدرانم زدید؟ به خدای شتران راهوار، چنین چیزی دیگر پیش نمی آید! هنوز زخم دل بهبودی نیافته، همین دیروز بود که پدرم را با افراد خانواده اش کشتید، هنوز سوگ رسول الله و داغ پدرم و فرزندان پدرم فراموش نشده است. هنوز این غصه ها گلوگیر من است و این اندوه ها در سینه ام جوشان است و دلم از این غم ها خروشان است، آنچه از شما می خواهم این است که نه با ما باشید و نه بر ما.

آنگاه اشعاری این چنین قرائت فرمود:

پاداش کشندگان او آتش دوزخ است ...

فرآوری: ابوالفضل صالح صدر     

بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان

منابع:

کتاب «مقتل الحسین علیه السلام»، علامه سید عبدالرزاق مقدم.

کتاب «مقتل الشّمس»، محمدجواد صاحبی.