راویان امام رضا(ع) / صَفْوَان بن یَحْیَی

او مُحَدِّثی شریف و جلیل القدر است و از عباد و زهاد و متقین به شمار میرود، او در میان راویان و اهل حدیث و فقه به امانت، صداقت و دیانت مشهور بوده و همگان به اخبار و روایات او اعتماد دارند، صَفْوَان از اصحاب اجماع است و فقهای ما رِضْوَانُ اللَّهِ عَلَیهم به احادیث او عمل کرده اند و اخبار و آثار او را مورد پذیرش قرار داده اند و نام او در همه جا با احترام و تجلیل ذکر شده است.

اَحْمَد بن ابی عَبْدِاللَّه بَرقِی در رِجال خود که از اقدم رِجال شیعه میباشد گوید: صَفْوَان بن یَحْیَی از اصحاب امام رضا و امام جواد عَلَیهِمَ السَّلَام بوده و از اهل کوفه است، شَیخ طوسی نیز او را از اصحاب امام کاظم و رضا و جواد عَلَیهِمُ السَّلَام نوشته و وی را از ثِقات و وکلای امام رضا میداند، گوید: او مکنی به اَبُو مُحَمَّد و از مَوالیان بَجِیلَه بود.

در فهرست گوید: صَفْوَان بن یَحْیَی از مَوالیان بَجِیلَه است، کنیه اش اَبُو مُحَمَّد و در نزد اهل حدیث از موثقترین افراد زمانش بود،او در زمان خود یکی از عابدان به شمار میرفت و در هر روز صد و پنجاه رکعت نماز میگزارد و سالی سه ماه روزه میگرفت و سالی سه بار زکات مالش را میداد، صَفْوَان بن یَحْیَی با عَبْدِاللَّه بن جندب و عَلی بن نُعْمَان در مسجدالحرام با هم پیمانی بستند که به آن عمل نمایند.

صَفْوَان بن یَحْیَی از امام رضا و امام جواد سَلَامُ اللَّهِ عَلَیهِما روایت میکند و از چهل نفر از اصحاب حضرت صادِق عَلَیهِ السَّلَام نیز روایت کرده است و از مُوسَی بن جَعْفَر عَلَیهِمَ السَّلَام نیز مسائلی نقل میکند و کتابهای زیادی هم تألیف کرده است .

نَجَاشِی در رِجال خود گوید: صَفْوَان بن یَحْیَی اَبُومُحَمَّد بَجَلِی از ثِقات اهل کوفه به شمار است. پدرش از امام صادِق سَلَامُ اللَّهِ عَلَیه نقل میکند و خودش از امام رضا و ابوجَعْفَر جواد عَلَیهِمَ السَّلَام روایت کرده است و از طرف آن دو بزرگوار وکیل بوده، او گرفتار وَاقِفِیَّه نشده اگر چه آنها پول بسیاری خرج کردند تا او را با خود همراه کنند ولی وی به آنها توجهی نکرد، او کتابهای زیادی تالیف کرد و در سال 210 درگذشت.

شَیخ کَشِّی در رِجال خود گفته: امام رضا عَلَیهِ السَّلَام فرمودند: خداوند صَفْوَان بن یَحْیَی را رحمت کند، آنها از گروه پدران ما بودند و هر کس در حزب ما درآید خداوند او را وارد بهشت میکند، صَفْوَان در سال 210 در مدینه درگذشت و امام جواد برای او حنوط و کفن فرستاد و به اسماعیل بن مُوسَی دستور دادند بر او نماز بگزارد و امام جواد عَلَیهِ السَّلَام نیز برای او طلب رحمت کردند و دیانت او را ستودند و عَلّامَه حِلِّی هم او را در بخش اول خلاصه ذکر کرده است.

روایات او در مُسْنَدالرِّضَا

او از امام رضا عَلَیهِ السَّلَام روایات زیادی در اصول و فروع نقل کرده است.

او میگوید: از امام رضا عَلَیهِ السَّلَام سۆال کردم: مردی سوگند یاد میکند ولی در دلش به آن اعتقاد ندارد و از روی میل و رغبت سوگند یاد نمیکند،

امام عَلَیهِ السَّلَام فرمودند: سوگند به اراده و نیت ارتباط دارد و اگر از روی قلب و اراده نباشد سوگند حساب نمیشود و اثری بر آن مترتب نیست.

منبع: راویان امام رضا(ع) در مسندالرضا

بخش حریم رضوی