تبیان، دستیار زندگی
رسیدگى به فقرا به قدرى مهم است كه حضرت على علیه السلام در حال نماز انگشتر خود را به فقیرى كه در مسجد از مردم تقاضاى كمك مى‏كرد و كسى به او پاسخ مثبتى نداد، عطا كرد و اشاره نكرد كه صبر كند و بعد از نماز به او كمك كند بلكه در حال ركوع انگشتر خود را به او بخ
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آیا هبه و هدیه عید خمس دارد؟

هدیه روز مرد، فراموش تان نشود!


اسلام مكتبى جامع و اجتماعى است که براى فقرزدایى و حل مشكل محرومان جامعه، طرحهایى را ارائه داده كه یكى از آنها، مسئله خمس است.

رسیدگى به فقرا به قدرى مهم است كه حضرت على علیه السلام در حال نماز انگشتر خود را به فقیرى كه در مسجد از مردم تقاضاى كمك مى‏كرد و كسى به او پاسخ مثبتى نداد، عطا كرد و اشاره نكرد كه صبر كند و بعد از نماز به او كمك كند بلكه در حال ركوع انگشتر خود را به او بخشید.


در این مقاله سعی داریم چند روایات را که به نوعی در آنها به مسئله خمس اشاره شده مطرح کنیم:

*امام كاظم علیه السلام فرمود: «لقد یسر اللّه على المۆمنین ارزاقهم بخمسة دراهم جعلوا لربّهم واحداً واكلوا اربعة حلالا ثم قال هذا من حدیثنا صعب مستصعب لایعمل به ولا یصبر علیها الا ممتحن قلبه للایمان» «1»

خمس مالتان را بدهید تا رزق شما حلال شود، سپس فرمود: این كلام سختى است كه جز افراد با ایمانِ امتحان شده، تحمّل آن را ندارند.

*از امام رضا (علیه السلام) روایت شده است که: کسی که صاحب نعمت است [دارای مال می‏باشد] در جایگاه خطیری قرار دارد، واجب است بر عهده او حقوق خداوند در آن نعمت. به خدا قسم خداوند به من نعمت‏هایی می‏دهد و من همیشه در هراس هستم تا وقتی که از عهده حقوقی که برای خداوند واجب است بر من نسبت به آن مال خارج شوم.(وسائل الشیعه، چاپ آل‏البیت، ج 9، ص 43 - 44)

*نپرداختن خمس، در كنار شرك و قتل نفس، از بزرگ‏ترین گناهان كبیره شمرده شده است. امام صادق علیه السلام فرمود: «اكبر الكبائر سبع: الشرك والقتل واكل اموال الیتامى و عقوق الوالدین و قذف المحصنات و الفرار من الزحف وانكار ما انزل اللّه»، سپس فرمود: امّا خوردن مال یتیمان همان حقّ ما است كه از ما ربوده و خوردند. «2»

*امام زمان علیه السلام فرمود: «لعنة اللّه والملائكة والناس اجمعین على مَن استحلّ من مالنا درهماً» «3»، لعنت خدا و فرشتگان و مردم بر كسى كه یك درهم مال ما را حلال بشمارد و در روایت دیگر فرمود: ما دشمن این گونه افراد هستیم. «و نحن خصمائه» «4»

بعد از این مقدمه چند پرسش و پاسخ را در باب خمس مطرح می کنیم:

آیة الله جوادی آملی(دام ظله):

سوال: آیا ممكن است به جای تعیین یك روز معیّن برای احتساب خمس (سال مالی)، هر یك از اموالی را كه ممكن ‏است مشمول خمس شود جداگانه در نظر گرفت مثلاً روغنی كه وارد منزل میشود را در نظر گرفت و چنانچه ‏یكسال باقی ماند، خمس باقیمانده آن را احتساب و جدا نمود؟

جواب: گرچه میتوان برای هر درآمد، سال مالی جداگانه تعیین كرد، لیكن برای مجموع آنها تعیین نمودن آسانتر ‏است.‏

آیة الله خامنه ای(دام ظله):

سوال: آیا هبه و هدیه عید (عیدى) خمس دارد؟

جواب: هبه و هدیه خمس ندارد، هر چند احوط این است که اگر از مخارج سال زیاد بیاید، خمس آن پرداخت شود.

آیة الله خامنه ای(دام ظله):

سوال: آیا به جایزه‏هایى که توسط بانکها و صندوق‏هاى قرض‌الحسنه به افراد پرداخت مى‏شود، خمس تعلّق مى‏گیرد یا خیر؟

جواب: خمس در جایزه‏ها و هدیه‏ها واجب نیست.

آیة الله مکارم شیرازی(دام ظله):

سوال: نحوه محاسبه خمس سالیانه برای کسانی که ماهیانه حقوق دریافت میکنند چگونه است؟

جواب:  یک روز از سال را بعنوان سال خمسی تعیین می کنند، و اگر مبلغی از هزینه زندگی زیاد بیاید در این روز خمس آن را حساب می کنند.

پی نوشتها:

(1). وسائل، ج 9، ص 484

(2). وسائل، ج 9، ص 536

(3). وسائل، ج 9، ص 541

(4). وسائل، ج 9، ص 540

فرآوری: آمنه اسفندیاری  

بخش احکام اسلامی تبیان


منابع:

کتاب خمس ـ محسن قرائتی

وسائل الشیعه ج 9

وبلاگ خمس

پایگاه اطلاع رسانی آیات عظام: جوادی آملی، خامنه ای، مکارم شیرازی(دام ظلهم)

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.