فتق دیافراگم، مادرزادی است
دیافراگم چیست؟
دیافراگم، عضله بزرگ گنبدی شکلی است که اعضای داخل شکم را از اعضای داخل قفسه سینه جدا می‌کند.
اعضای داخل قفسه سینه شامل قلب و ریه‌ها می‌باشد. اعضای داخل شکم هم شامل کبد، طحال، معده، روده باریک و روده بزرگ می‌باشد.
علاوه بر آن، دیافراگم به تنفس فرد نیز کمک می‌کند.
فتق دیافراگم
فتق دیافراگم عبارتست از وجود یک حفره (سوراخ) غیرطبیعی در قسمت دیافراگم.
هنگامی که دیافراگم دارای حفره یا سوراخ غیرطبیعی باشد، اعضای داخل شکم (مثل روده) می‌توانند از حفره بگذرند و وارد ناحیه قفسه سینه شوند.
در این حالت، روده به ریه فشار وارد می‌کند، در نتیجه ریه به طور طبیعی رشد نمی‌کند و بعد از تولد نوزاد، قادر به عملکرد مناسب نمی‌باشد.
نوزاد بعد از به دنیا آمدن، شروع به تنفس می‌کند و چون روده‌ها در قفسه سینه قرار دارند، نوزاد، هوا را وارد روده‌ها می‌کند.
فتق دیافراگم، قبل از تولد نوزاد، یعنی زمانی که جنین در رحم مادر است، ایجاد می‌شود.
حفره غیر طبیعی موجود در دیافراگم جنین باعث می‌شود که اندام‌های موجود در شکم به ریه‌ها فشار وارد کنند و از رشد مناسب آن جلوگیری نمایند
فتق دیافراگم بیشتر در سمت چپ دیافراگم بروز می‌کند.
تشخیص فتق دیافراگم
بوسیله سونوگرافی از هفته دوازدهم بارداری تا قبل از تولد نوزاد، فتق دیافراگم مشخص می‌شود.
عکس‌برداری با اشعه ایکس از قفسه سینه نوزاد نیز این مشکل را نشان می‌دهد.
اگر هم در زمان بارداری، این مشکل معلوم نشد، بعد از تولد نوزاد، در صورت داشتن مشکل تنفسی، فتق دیافراگم مشخص می‌شود.
سایر روش های تشخیص این مشکل عبارتند از:
- مادر باردار ممکن است دارای مقدار زیادی مایع آمنیوتیک در داخل کیسه جنین داشته باشد.
- سونوگرافی جنین، حفره قفسه سینه را غیرطبیعی نشان می‌دهد.
- حرکات نامنظم قفسه سینه نوزاد
- صدای تنفس در سمت چپ (سمتی که سوراخ دیافراگم دارد) وجود ندارد.
- صدای روده در قفسه سینه شنیده می‌شود.
علائم فتق دیافراگم
- به علت عملکرد غیرعادی دیافراگم و فشردگی و رشد غیر طبیعی ریه‌های نوزاد، مشکل تنفسی بروز می‌کند.
- به علت کمبود اکسیژن، پوست نوزاد کبودرنگ می‌شود.
- سریع نفس کشیدن (تاکی پنه)
- ضربان تند قلب (تاکی کاردی)
درمان فتق دیافراگم در دوران جنینی
اگر جنین دارای فتق دیافراگم شدید باشد، ممکن است در رحم مادر درمان شود. این روش درمانی از راه پوست جنین صورت می‌گیرد و به نام FETO خوانده می‌شود.
این عمل از 26 هفتگی تا 28 هفتگی بارداری صورت می‌گیرد. در این عمل، یک بالون را در ریه جنین وارد می‌کنند.
این بالون به رشد ریه‌های جنین کمک می‌کند. سپس در آخر بارداری و یا بعد از تولد نوزاد، این بالون توسط پزشک درآورده می‌شود.
نوزاد مبتلا به فتق دیافراگم ممکن است مشکل تنفسی، مشکل قلبی، کلیوی و یا نخاعی مثل نقص لوله عصبی (اسپینا بیفیدا) داشته باشد
FETO تنها در مراکز مخصوصی انجام می‌شود و خطر پارگی غشاهای جنین و زایمان زودرس را در بر دارد.
این روش درمانی در صورتی که شانس زنده ماندن نوزاد بسیار کم باشد، انجام می‌گیرد. اما اگر فتق دیافراگم خطر جدی به همراه نداشته باشد، بهتر است بعد از تولد نوزاد، او را درمان کرد.
درمان فتق دیافراگم بعد از تولد
در اولین ساعات بعد از تولد، نوزاد برای تنفس نیاز به کمک دارد. باید نوزاد را با بیهوشی عمومی، جراحی کرد.
جراح، شکافی را در قسمت بالای شکم نوزاد و زیر دنده‌ها ایجاد می‌کند. سپس اندام‌های شکمی را که از طریق حفره غیرطبیعی به سمت بالا (ریه‌ها) رفته‌اند را به آرامی از قفسه سینه پایین می‌کشد و حفره موجود در دیافراگم را ترمیم می‌کند و شکاف ایجاد شده را می‌بندد.
سپس لوله‌ای را در قفسه سینه قرار می‌دهد تا هوا، خون و مایعات را خارج کند و بافت ریه دوباره رشد کند.
اگر جراح، قطعه‌ای را برای ترمیم سوراخ دیافراگم در بدن نوزاد قرار دهد، هنگامی که نوزاد رشد کرد باید آن قطعه را از بدن او خارج کند.
بعد از جراحی، نوزاد برای تنفس نیاز به کمک دارد و باید در دستگاه تنفس مصنوعی قرار بگیرد.
برخی نوزادان مبتلا به فتق دیافراگم، بعدها دچار برگشت غذا از معده به مری (ریفلاکس) می‌شوند.
اثرات فتق دیافراگم بر نوزاد
نوزاد مبتلا به فتق دیافراگم ممکن است مشکل تنفسی، مشکل قلبی، کلیوی و یا نخاعی مثل نقص لوله عصبی (اسپینا بیفیدا) داشته باشد.
همچنین ممکن است دارای شکاف لب و یا کام (لب شکری) باشد.
شانس زنده ماندن نوزاد مبتلا به فتق دیافراگم
اگر این بیماری شدید باشد و یا اگر نوزاد دارای مشکلات دیگری باشد، خطر مرگ را در پی دارد.
بزرگ شدن روده‌ها بر ریه‌ها و قلب فشار زیادی وارد می‌کند و می‌تواند باعث مرگ شود.
به طور کلی شانس زنده ماندن نوزاد مبتلا به فتق دیافراگم، 60 تا 80 درصد می‌باشد.
روشی به نام اندازه گیری نسبت ریه به سر ( LHR) شانس زنده ماندن نوزاد را تعیین می‌کند. این روش را می‌توان حین سونوگرافی در بارداری انجام داد.
نوزادانی که زنده می‌مانند ممکن است دچار بیماری مزمن تنفسی شوند.
هیچ راه پیشگیری نیز برای این مشکل وجود ندارد.
مطالب مرتبط:
