دیدگاه مقام معظم رهبری درباره مصطفی اسماعیل

مقام معظم رهبری درباره مرحوم استاد مصطفی اسماعیل و سبک تلاوت وی می‌فرماید:

«قبل از انقلاب، من ممنوع السفر بودم؛ یعنی نمی توانستم به خارج از کشور سفر کنم. مدتها در زندان بودم؛ وقتی هم که از زندان بیرون آمدم، در داخل کشور محصور بودم. در آن وقت، یکی از آرزوها و تصمیمهایم این بود - به خانواده ی خودم هم گفته بودم - که اگر بتوانم از کشور خارج بشوم، برای دیدن قرّاء - مخصوصاً شیخ مصطفی اسماعیل - به مصر می روم. اتفاقاً شیخ مصطفی اسماعیل تا بعد از انقلاب زنده بود؛ لیکن متأسفانه ما در آن سالهای اول انقلاب، به این فکری که حالا هستیم، نبودیم؛ والّا به هر طوری بود، من شیخ مصطفی اسماعیل را به تهران می آوردم. شیخ مصطفی اسماعیل، خیلی فوق العاده بود.

چیزهایی در تلاوت او بود که انصافاً قابل تقلید است. منهای مسأله ی صدا و کیفیت ادای حروف و کلمات، او کلمات قرآنی را جان می داد. یعنی وقتی که او آیه را می خواند، آن احساسی به مستمع دست می داد که در آیه اقتضای آن احساس بود. مثلاً فرض بفرمایید که در سوره ی هود، آن جایی که راجع به قضیه ی پسر نوح آیات کریمه را می خواند: «انّ ابنی من اهلی و انّ وعدک الحق»(1)، انسان پدری را احساس می کند که پسر کافرش دارد در مقابلش از بین می رود؛ یعنی هم احساس رأفت به خاطر بُنوّت او، و هم احساس نفرت به خاطر کفر او. او این را با خواندن خودش به انسان القا می کند. این، چیز خیلی مهمی است و آن تأثیر قرآنی را در خواننده مضاعف می کند. شبیه این را - نه به این شدت - من در خواندن شیخ عبدالفتاح دیدم؛ او هم تا حدودی این طور است.» (1)

ایشان در جمع قاریان و كاركنان رادیو قرآن نیز چنین فرمودند:

«هنر قارى قرآن این است كه هرچه بیشتر معانى قرآن را در ذهن مستمع مجسم بكند، به این نكته توجه كنید، این‌كه مى‌بیند یك تلاوت‌گرى یك دفعه گل مى‌كند و اهل نظر و اهل بصیرت او را قبول مى‌كنند بى‌جهت نیست، یك علتى دارد. شیخ «مصطفى اسماعیل» یا «عبدالفتاح» و اساتیدى از این قبیل كسانى هستند كه وقتى قرآن مى‌خوانند شما مى‌‌بینید مفاهیم قرآن در ذهن‌شان مجسم است، احساس مى‌كنید او دارد مفاهیم را به شما می‌دهد نه حرف را، علت (شهرتشان) این‌ها هست لذاست كه این‌ها در همان منطقه خودشان هم معروف مى‌شوند و دیگران و شاگردهایشان مقلد این‌ها مى‌شوند و شما نگاه كنید بین این قراء بزرگ، مثلاً شیخ مصطفى اسماعیل كه من دقت كردم و شاید دیگران هم همین طور باشند من ندیدم جایى در وقف مطلق مصطفى اسماعیل نایستد، معمولاً مى‌ایستد، شما هم بایستید، این ایستادن صدا را زیباتر و دلنشین‌تر مى‌كند و هم معنى؛ این هم یك نكته بود». (2)

فراوری: شبکه تخصصی قرآن تبیان

1. بیانات در مراسم تودیع با قاریان قرآن: شعبان عبدالعزیز صیاد، محمود صدیق منشاوی 06/02/1370

2. سخنان حضرت آیت‌الله خامنه‌اى رهبر معظم انقلاب اسلامى در جمع قاریان و كاركنان رادیو قرآن،