تحقیقات نشان داده است که اگر سندرم انتقال خون قل به قل، در اوایل دوران بارداری یعنی قبل از هفته بیست و ششم اتفاق بیفتد، می‌تواند منجر به مرگ هر دو جنین شود و یا در صورت زنده ماندن جنین‌ها، منجر به معلولیت شدید هر دو خواهد شد.

اما اگر بعد از هفته 26 بارداری این مشکل رخ دهد، معمولا شانس زنده ماندن دو جنین افزایش می‌یابد و احتمال معلولیت آنها نیز کمتر می‌شود.

علل سندرم انتقال خون قل به قل

این سندرم زمانی اتفاق می افتد که خون از یک قل به سمت قل دیگر حرکت کند و قل دیگر، خون از دست بدهد. در این حالت، یکی از قل‌ها اهداکننده خون و دیگری دریافت کننده خون نامیده می‌شود. در نتیجه قل اهداکننده، با کمبود موادغذایی و خون برای رشد خود مواجه می‌شود و کوچک می‌ماند و قل دریافت کننده، خون زیادی دریافت می‌کند و رشد بیشتری خواهد داشت.

علایم سندرم انتقال خون قل به قل

اگر در هنگام بارداری برای دوقلوها اتفاق رخ ندهد و سالم بمانند، از علایم زیر می‌توان به وجود این سندرم در دوقلوها پی برد.

قلی که دریافت کننده خون بوده و بزرگ تر از قل دیگر است، علائم زیر را دارد:

- قرمزی

- خون بیش از حد

- افزایش فشار خون

- ممکن است نارسایی قلبی داشته باشد.

راه های تشخیص سندرم انتقال خون قل به قل

اگر با انجام سونوگرافی در طی بارداری، این مشکل در جنین‌های مادر بارداری تشخیص داده شود، باید تحت مراقبت ویژه قرار بگیرد. اگر جنین‌های او سالم بمانند و به دنیا بیایند، آزمایش های زیر روی نوزادان انجام می‌گیرد:

- آزمایش لخته شدن خون

- آزمایش جهت تعیین تعادل الکترولیتی

- شمارش کامل سلول‌های خون

- رادیوگرافی از قفسه سینه

مراحل سندرم انتقال خون قل به قل

مرحله اول: مقدار کمی مایع آمنیوتیک (اولیگوهیدروآمنیوس) در اطراف قل اهداکننده و مقدار زیادی مایع آمنیوتیک در اطراف قل دریافت کننده وجود دارد (پلی هیدرآمنیوس). مایع آمنیوتیک ماده ای است که جنین را در کیسه جنین احاطه کرده است.

مرحله دوم: علاوه بر ویژگی‌های مرحله اول، پزشک با سونوگرافی قادر به تشخیص مثانه در قل اهداکننده نمی‌باشد.

مرحله سوم: در این مرحله علاوه بر ویژگی های مراحلی قبلی (مرحله 1 و 2)، جریان خون بند ناف دوقلوها غیرطبیعی به نظر می رسد.

مرحله چهارم: علاوه بر ویژگی های سه مرحله قبل، نوعی ورم در زیر پوست جنین دریافت کننده دیده می‌شود و به نظر می رسد که او دچار نارسایی قلبی شده باشد (هیدروپس جنینی).

مرحله پنجم: علاوه بر تمام ویژگی های چهار مرحله قبل، یکی از جنین‌ها می میرد. معمولا جنین اهداکننده زودتر می میرد، اما ممکن است این اتفاق برای قل دریافت کننده خون نیز ایجاد شود.

درمان سندرم انتقال خون قل به قل

1- درمان در دوران بارداری: به محض تشخیص این بیماری، با نظر پزشک متخصص زنان  و زایمان و شرایط مادر و دو جنین، ممکن است نیاز به انجام آمنیوسنتزهای مکرر باشد.

البته گاهی اوقات، پزشک متخصص بر اساس وضعیت مادر و جنین‌ها، اقدام به جراحی لیرز می‌کند. با جراحی لیزر، جریان خون اضافی از یک قل به قل دیگر قطع می‌شود .

برخی از پرشکان به مادران بارداری که دچار این مشکل می‌شوند استراحت مطلق را توصیه می‌کنند و رژیم غذایی سرشار از پروتئین را برای آنها در نظر می‌گیرند. این رژیم غذایی بر روند این بیماری، تاثیر مثبت می گذارد .

2- درمان پس از تولد: اگر دو نوزاد، سالم به دنیا آمدند، درمان بستگی به علایم خاص نوزاد دارد، مثلا ممکن است نوزاد اهداکننده کم خونی داشته باشد و نوزاد دریافت کننده هم به علت داشتن مایعات بیش از حد ممکن است نیاز به تخلیه این مایع‌ها داشته باشد. هم چنین داروهایی برای درمان نارسایی قلبی در نوزاد دریافت کننده در نظر گرفته می‌شود.

تا مدتی باید این دو نوزاد تحت نظر پزشک در بیمارستان بستری شوند.

عوارض روش‌های درمانی

در مورد استفاده از روش آمنیوسنتز برای تخلیه مایع آمنیوتیک از اطراف قل دریافت کننده باید گفت که این روش خطر زایمان زودرس را افزایش می‌دهد و موفقیت عمل را برای زنده ماندن جنین‌ها کاهش می‌دهد، مخصوصا اگر در اوایل بارداری انجام گیرد.

در مورد روش لیزر درمانی نیز باید گفت، طی این روش رگ های خونی در اثر پرتوهای لیزر مسدود می‌شوند. آمارها نشان می‌دهد که طی این روش، 90 درصد احتمال دارد که حداقل یکی از دوقلوها سالم بماند و 70 درصد احتمال دارد، هر دو سالم بمانند.

هشدار

به مادران باردار، مخصوصا در بارداری چند قلوزایی توصیه می‌شود که چند بار در طی دوران بارداری، سونوگرافی کنند تا در صورت بروز هر گونه مشکلی نسبت به درمان آن اقدام نمایند. تنها راه تشخیص زودرس بیماری انتقال خون قل به قل، سونوگرافی است.

 مطالب مرتبط:

مطالبی متعدد درباره بارداری

عوامل چند قلوزایی و خطرات آن

بارداری دو یا چندقلویی

وقتی مایع دور جنین زیاد می‌شود

به خشکی افتادن جنین یعنی چه؟

چطور متوجه بیماری جنین در رحم مادر شویم؟

خطرات روش آمنیوسنتز

چرا سونوگرافی جنین لازم است؟