تبیان، دستیار زندگی
دیفتری (Diphtheria) یا خناق یک بیماری حاد باکتریایی بسیار مسری و کشنده است. هنگامی که باکتری کورینه باکتریوم دیفتریا به بدن انسان...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

دیفتری، بسیار مسری و خطرناک است


دیفتری (Diphtheria) یا خناق، یک بیماری حاد باکتریایی بسیار مسری و کشنده است.


دیفتری

هنگامی که باکتری کورینه باکتریوم دیفتریا به بدن انسان راه پیدا کند، شخص دچار یک بیماری حاد باکتریایی بسیار مسری و کشنده، به نام دیفتری یا خناق می شود.

اکثر کودکان و افراد مسنی که به این بیماری مبتلا می شوند، دچار مرگ می گردند. این بیماری به وسیله تماس فیزیکی مستقیم و یا ورود ذرات معلق در هوا به دستگاه تنفس که دارای عامل بیماری دیفتری باشد، انتقال می‌یابد.

پس از اینکه باکتری به بدن انسان راه پیدا می کند، قسمت فوقانی دستگاه تنفسی دچار مشکل می‌شود و گلو، پوست، قلب و دستگاه عصبی مرکزی را درگیر می کند.

دوره نهفتگی این بیماری، 2 تا 5 روز می باشد.

انواع دیفتری

1- دیفتری حلق: در ابتدا روی کناره های برجسته حلق را غشا می پوشاند و سپس در قسمت های دیگر آن پخش می شود، به طوری که ممکن است سقف دهان از جلو و مری و حنجره را از عقب بپوشاند و گاهی زبان کوچک را نیز کاملا می پوشاند. در انواع شدید و سخت آنژین دیفتری، غدد لنفاوی و نسوج قدامی گردن به طور واضح متورم می شود.

به طور کلی اثرات سمی و عوارض ناشی از آن در دیفتری حلق و لوزه بسیار شدیدتر و شایع‌تر از سایر انواع دیفتری است.

امروزه دیفتری از طریق تزریق واکسن علاوه بر درمان پذیری قابل پیشگیری نیز می باشد. واکسن دیفتری را اغلب به همراه واکسن کزاز و سیاه سرفه استفاده می کنند و با نام واکسنDPT یا سه گانه یا ثلاث شناخته می شود

2- دیفتری حنجره : در این نوع دیفتری، مجرای تنفسی مسدود می شود و این نوع بیماری به تدریج ایجاد شده و پیشرفت می کند. صدای بیمار می گیرد و سرفه هایی شدید همانند سیاه سرفه می کند.

در عرض 24 ساعت، اختلالات تنفسی پیشرفت کرده و به ریه بیمار هوای کافی وارد نمی شود و بیمار سیانوزه می شود. در صورتیکه با استفاده از تراکئوستومی راه تنفسی باز نشود، بیمار بعد از تقلای زیاد از حال رفته و در اثر خفگی خواهد مرد.

3- دیفتری لوزه : در ابتدای بیماری فقط در روی یکی از لوزه ها و در یک نقطه کوچک وجود دارد که به رنگ سفید متمایل به زرد می باشد.

4- البته یکی دیگر از انواع دیفتری نوع پوستی است که در اثر رعایت نکردن بهداشت پدید می آید.

5- از انواع نادر این بیماری، نوع دیفتری چشمی می باشد.

دیفتری

علایم دیفتری

- گلودرد و صدای گرفته

- دشواری در بلع

- بزرگ شدن غدد لنفاوی دور گردن

- غشاء ضخیم خاکستری روی گلو و لوزه ها

- مشکل در تنفس و تسریع نفس کشیدن

- ترشحات بینی

- تب و لرز

- بی حالی

یک علامت بارز این بیماری که آن را از یک بیماری یا گلودرد ویروسی متمایز می کند، ایجاد شدن یک غشای خاکستری ضخیم در بینی، گلو یا مجاری هوایی می باشد که به علت سم تولید شده توسط باکتری ایجاد می شود.

پیشگیری از دیفتری

امروزه دیفتری از طریق تزریق واکسن علاوه بر درمان پذیری قابل پیشگیری نیز می باشد. واکسن دیفتری را اغلب به همراه واکسن کزاز و سیاه سرفه استفاده می کنند و با نام واکسنDPT یا سه گانه یا ثلاث شناخته می شود. نوع Dtap آخرین نوع این واکسن می باشد.

تجویز این واکسن در آغاز نوزادی توصیه می شود. مراحل تزریق این واکسن شامل پنج مرحله تزریقی در بازو و ران می باشد که در سن دو ماهگی، چهار ماهگی، شش ماهگی، 15 تا 18 ماهگی و 4 تا 6 سالگی تزریق می گردد.

واکسن دیفتری از روش های موثر پیشگیری است، اما دارای یک سری عوارض جانبی می باشد، مانند تب خفیف، گیجی و درد در محل تزریق.

واکسن DPT به ندرت باعث ایجاد عوارض جدی مانند واکنش آلرژیک، صرع یا شوک در کودکان می گردد.

کودکان مبتلا به اختلالات مغزی پیشرفته، گزینه مناسبی برای تزریق واکسن DPT نیستند

درمان دیفتری

بعد از تشخیص بیماری دیفتری در کودک یا فرد بالغ آلوده، یک ضد سم اختصاصی به وی داده می شود. این ضد سم، سموم موجود در گردش خون را خنثی می نماید. ضد سم ممکن است به صورت داخل رگی یا عضلانی تجویز شود، اما در ابتدا برای اطمینان از عدم حساسیت فرد به ضد سم، حتما باید تست حساسیت پوستی انجام شود.

پنی سیلین یا اریترومایسین از آن دسته آنتی بیوتیک هایی هستند که در درمان دیفتری کاربرد دارند. آنتی بیوتیک باعث کاهش زمان مسری بودن بیماری می شود. برای جلوگیری از انسداد تنفسی (خفگی)، مقداری از غشای خاکستری و ضخیم موجود در گلو را خارج می کنند.

دیگر عوارض دیفتری نیز باید درمان شوند، همانند التهاب عضلات قلب.

در موارد پیشرفته بیماری، فرد تا بهبودی کامل نیازمند حمایت تنفسی می باشد.

عوارض دیفتری

1- مشکلات تنفسی: به علت سم تولید شده توسط باکتری، صدمات بافتی در ناحیه بینی و گلو ایجاد می شود که یک غشای کثیف خاکستری رنگ بر روی غشای مخاطی بینی و گلو ایجاد می نماید. این غشاء، باعث انسداد تنفسی شده و عواقب خطرناکی را در پی دارد.

2- مشکلات قلبی: با ورود سم باکتری به جریان خون، سم به دیگر بافت های بدن از جمله عضلات قلبی آسیب می رساند. التهاب عضلات قلب یکی از صدمات وارده می باشد. صدمات قلبی همراه با علایمی همچون تب، درد قفسه سینه، درد مفاصل و افزایش غیر طبیعی ضربان قلب می باشد. موارد شدید صدمات قلبی منجر به نارسایی قلبی و مرگ ناگهانی می گردد.

3- مشکلات کلیوی: با ورود سم دیفتری به کلیه ها، توانایی تصفیه خون در کلیه ها کاهش می یابد.

4- مشکلات عصبی: سم دیفتری به اعصاب مخصوصا اعصاب گلو آسیب می رساند و باعث مشکل شدن بلع می شود. اعصاب بازوها و پاها ممکن است ملتهب شوند و منجر به ضعف آنها گردد.

در موارد شدید بیماری اعصاب، عضلات تنفسی آسیب می بینند و تنفس دچار مشکل می شود.

بخش سلامت تبیان


منبع: هفت سیب

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.