ضرورت آداب معاشرت
آداب معاشرت و یادگیری آن به عنوان یكی از پایه‌های اصلی برقراری «ارتباط موفق» در جامعه محسوب می شود و فردی كه به اصطلاح مبادی آداب باشد، به عنوان شخص موفق در ارتباطات از وی یاد می شود.
واژه «آداب معاشرت» كه از دو واژه آداب (جمع ادب) به معنای حسن معاشرت و اخلاق و معاشرت نیز به معنای الفت، مصاحبت، همدمی، زندگانی با هم و نشست و برخاست تشكیل شده و دارای اصول و معیارهای قابل توجهی است كه اگر آنها را رعایت نكنیم، نمی توانیم در روابط مان با دیگران موفق عمل كنیم، چرا كه آداب معاشرت در همه جا اعم از پارک ها، كوچه و خیابان، مهمانی ها، محل كار، مدارس، دانشگاه ها و... به كار می آید. پس ضروری است تا هنگام معاشرت با دیگران به اصول آن توجه كنیم تا علاوه بر برقراری یك ارتباط «صحیح و موفق» جامعه‌ای پویا و سالم نیز داشته باشیم.
خوشرویی، مهم ترین اصل آداب معاشرت
پژوهش های انجام شده نشانگر آن است كه اگر افكار افراد شاد باشد، گفتار هم شاد می شود. اگر گفتار شادی بخش شود، كردار هم شاد كننده می شود و وقتی هم كردار شاد كننده شود، مشكلات اجتماعی خود به خود و تقریبا بدون حضور قانون بر طرف می شود. جامعه ای كه با شخصیت های شاد شكل بگیرد، نه تنها به ناامیدی، عصبانیت و بیچارگی عادت نمی كند، بلكه سرنوشت بهتری هم خواهد داشت. خوشرویی بر استعداد، احساس و سلامت كودكان نیز اثر گذار است. تاثیر خوشرویی و خنده در كودكان، نوجوانان و بزرگسالان آنچنان است كه امروزه برای یادگیری درس ها از روش های شادی آفرین استفاده می كنند. با خوشرویی می توان نسل آینده را شاداب تر و باهوش تر پرورش داد. در جامعه‌ای كه خوشرویی، خنده و شادی شعار زندگی كردن افراد باشد، گذشت و همكاری بین آنان بیشتر است. امروزه در تولید صنایع هم از روش های شادی آفرین استفاده می كنند. در بیمارستان ها نیز برای بیماری های صعب‌العلاج و برای كاهش هزینه های بیمارستان از شركت های ساخت برنامه های خنده‌دار (كمدی) یا از تجهیزات شادی آفرین استفاده می كنند. در واقع خوشرویی راهی برای رهایی از خشم و خجالت است، ارتباط را تقویت و معاشرت را لذت بخش تر می كند.
برای خوش خلقی تمرین های زیر را فراموش نكنید:
ـ احساس منفی تان را به احساس مثبت تبدیل كنید.
ـ قدردان چیزهایی كه داریم باشیم.
ـ با روحیه دیگران كنار بیاییم.
ـ در سازگاری روحیه خود با محیط كار، ابتكار عمل به خرج دهیم.
ـ از بحث طولانی و كش دار بشدت دوری كنیم.
ـ در موارد مختلف به دیگران یاری برسانیم.
ـ حالت تدافعی خود را كاهش دهیم.
فرزندانتان را مودب بار بیاورید
والدین موظفند به فرزندانشان آداب معاشرت را بیاموزند و مواردی را كه در ارتباط با دیگران باید رعایت كنند، یاد بدهند. برای مثال به فرزندانتان یاد دهید”‹ در زمان گفت و گو با دیگران در مورد مسخره كردن اشتباهات دیگران، داستان های غیر اخلاقی، بیماری های دیگران كه مشابه بیماری شخصی است كه با او در حال گفت و گوست، جزئیات خصوصی زندگی دیگران، خوش شانسی خود در مقابل بداقبالی دیگران، مكالمه هایی كه با عباراتی مثل «من كه بهت گفته بودم...» شروع می شود، اشاره به ناتوانی و مرگ از سر شادی و بی خیالی و مقدار درآمد والدین، هرگز صحبت نكنند.
همچنین به فرزندان خود موارد زیر را بیاموزید:
ـ به كودكان خود مجموعه‌ای از كلمات مودبانه همچون: لطفا، اگر ممكن است، بفرمایید و... را یاد دهید.
ـ به آنها یاد دهید وقتی به كسی معرفی می شوند، رفتارهای مودبانه‌ای همچون از جا برخاستن، سلام كردن، لبخند بر لب داشتن و دست دادن داشته باشند.
ـ بدانند وقتی كسی به آنها لطف می كند، سپاسگزاری كنند.
ـ مسئولیت های كوچک به فرزندانتان بدهید تا در آینده بتوانند مسئولیت پذیر شوند. (آب دادن به گل ها، پختن غذاهای ساده، اتو كردن لباس و...)
ـ فرزندان خود را راحت طلب بار نیاورید. (هر كاری را برایشان انجام ندهید.)
ـ اگر اشتباهی كردند یا باعث زحمت برای كسی شدند، معذرت خواهی كنند.
ـ شایسته است كودكانتان عفت كلام داشته باشند و از بیان بعضی كلمات خجالت بكشند. در معاشرت با دیگران والدین می‌توانند كودكانشان را عادت دهند تا با احترام به اشخاص پاسخ دهند. در عوض گفتن «هوم»، «هان» بهتر است «بله»، «خیر» و «حتما» بگویند.
پاسخ یک كلمه‌ای بیش از حد صریح است؛ اضافه كردن چند لغت به لطافت صحبت می‌افزاید. كودک باید تكیه كلام ها را از جملات خود حذف كند، چرا كه تكیه كلام ها به طور كلی خسته كننده است. همچنین كودكان باید بدانند مكث كردن (نه طولانی) در حین صحبت خوب است، چرا كه باعث فكر كردن قبل از شروع صحبت می شود.
فرزند‌تان را تشویق كنید واضح صحبت كند، چراكه زیر لب سخن گفتن فاقد گیرایی بوده و هوش و ذكاوت وی را زیر سوال می برد.
آداب زوجین
ـ تعریف از مرد دیگر در حضور همسرتان درست نیست، حتی اگر آن شخص نزدیک ترین دوست و از نزدیكانتان باشد. آقایان نیز درباره همسرشان باید این مساله را همیشه به خاطر بسپارند و رعایت كنند.
ـ از همسرتان نخواهید كه به دیدار بستگانش نرود و آنان را ترک گوید و فقط با شما باشد، بلكه بهتر است در این دیدارها با او هماهنگ باشید.
ـ از بستگان همسرتان بهتر از بستگان خود پذیرایی كنید، این كار همیشه در نظر همسرتان جلوه گر خواهد بود.
ـ اگر شوهرتان از نظر مالی مشكلاتی دارد و در تنگنا قرار گرفته است، یا كارهایش ردیف نمی شود یاری اش كنید. با او مشورت كنید بدون این كه دیگران را با وی مقایسه كنید یا سركوفت بزنید.
ـ اگر همسرتان ایرادی دارد كه باید اصلاح شود این كار نباید هیچ وقت در حضور دیگران و حتی فرزندانتان گفته شود.
ـ از مخالفت و مشاجره با همسرتان اجتناب كنید، این كار نه به صلاح شما و نه خانواده تان است و روشی نادرست برای اصلاح كارهاست.
ـ اگر در مورد امور خانه نقصی می بینید كه با سلیقه شما نمی خواند آن را در نهایت خلوص، یكرنگی و خوشرویی به همسرتان بگویید.
ـ سعی كنید با استفاده از كلمه «ما» به جای «من» جملات خود را بیان كنید. دائم در مورد مالكیت خود بحث نكنید و «منیت» را از خانواده خود دور كنید.
ـ شما به عنوان مرد خانواده نباید بعد از برگشت به منزل به گوشه ای رفته جدول حل كنید، روزنامه و مجله بخوانید یا به تلویزیون خیره شوید، چراكه همسر و فرزندانتان به شما نیاز دارند تا حرف هایشان را بزنند؛ پس مبادی آداب بوده و خواسته هایشان را جوابگو باشید.
ـ مطلبی که در ذهن شماست و به نظرتان درست است، سعی كنید آن را با همسرتان در میان بگذارید، سعی نكنید نمایش قدرت بدهید و حرف خودتان را بقبولانید.
قوانین كلی برای روابط دوستانه
با رعایت این نكات ساده، دوستان بیشتری خواهید داشت و فردی خوش محضر محسوب خواهید شد:
ـ همیشه مودب باشید، همواره با همه مودب و با نزاكت باشید.
ـ هیچ گاه دشنام ندهید.
ـ با صدای بلند صحبت نكنید، بلند صحبت كردن بیانگر آن است كه شما قادر به بحث منطقی با دیگران نیستید. همچنین بلند صحبت كردن، سبب جلب توجه اطرافیان می شود، البته توجه منفی.
ـ كنترل خود را از دست ندهید، زمانی كه شما كنترل اعصاب خود را از دست می دهید و از كوره در می روید، به همه نشان می دهید كه قادر به كنترل احساسات و هیجانات خود نیستید.
ـ به دیگران خیره نشوید. زل زدن به دیگران و چشم چرانی نوعی تعرض به آنها محسوب می شود.
ـ صحبت كسی را قطع نكنید. پیش از آن كه اظهار عقیده‌ای كنید، اجازه دهید صحبت دیگران به پایان برسد. میان صحبت كسی پریدن نشانه بی نزاكتی و نداشتن مهارت های اجتماعی فرد است.
ـ همیشه وقت شناس باشید، مهم است كه به وقت دیگران احترام بگذارید. علاوه بر آن یک فرد متشخص می داند چه زمانی باید مهمانی را ترک كند.
ـ اسرار زندگی خصوصی خود را فاش نسازید، جزئیات زندگی شما باید محرمانه بماند.
ـ حرمت بزرگ ترها را نگه دارید و همان طور كه دوست دارید مورد احترام دیگران باشید، خودتان نیز باید به دیگران احترام بگذارید.
ـ به اشتباهات دیگران نخندید؛ این یكی از بدترین كارهایی است كه یک فرد ممكن است انجام دهد.
- فخر فروشی نكنید و از لاف زدن بپرهیزید.
چگونگی ارتباط در محیط كار
ـ بی حرمتی، بی ظرفیتی، صحبت درگوشی و عادات بد غذایی از جمله بدترین اشتباهات رفتاری در محل كار است. رفتار بد همه جا بد است، اما در محل كار و در برابر دید همگان بدتر نشان داده می شود.
ـ از بارزترین اشتباهات رایج در یک گفتمان اداری می توان به صحبت درباره موضوعات مبتذل، غیبت، قطع صحبت دیگران و فریاد زدن اشاره كرد.
ـ سعی كنید در همه حال به همكارانتان كمک كنید، مثلا اگر برای انجام كاری بیرون می روید به همكارانتان پیشنهاد كنید كه كارهای كوچكشان را برایشان انجام دهید.
ـ هرگاه وسیله ای از همكارانتان به امانت می گیرید، بلافاصله و صحیح و سالم آن را برگردانید.
ـ حتی اگر كاری نداشتید، پشت میز خود روزنامه و مجله نخوانید. این كار تصویر فردی تنبل را از شما در ذهن دیگران حک می كند.
ـ اگر بیكار شدید برای گپ زدن به سراغ همكاران دیگر نروید، شاید او در آن لحظه احتیاج به تمركز فكر داشته باشد. بنابراین سعی كنید از هر وقت آزادی برای افزایش دانش اداری خود استفاده كنید.
ـ تا حد ممكن جزئیات زندگی خصوصی خود را در محل كار مطرح نكنید.
ـ در محیط های اداری به حریم خصوصی دیگران احترام بگذارید، نامه های همكارانتان را نخوانید یا در وسایل میزش تجسس نكنید.
ـ به خاطر داشته باشید گفت‌و گوی مثبت و سازنده، استرس محیط كار را كاهش داده و باعث می شود همه احساس راحتی و خشنودی بیشتری داشته باشند.
آداب میهمانی
ـ قبل از رفتن به مهمانی، با میزبان تماس گرفته و با وی هماهنگی كنید.
ـ بهتر است از میزبان بخواهید خود وقت مناسب را تعیین كند.
ـ اگر برای اولین بار به منزل كسی می روید بهتر است دست خالی نروید و با توجه به شرایط میزبان و در حد توان هدیه ای ببرید.
ـ در پذیرایی، محدودیت های میزبان را درک كنید و انتظارات بیش از حد توان او نداشته باشید.
ـ موضوعات اختلاف برانگیز مطرح نكنید و مهمانی را به میدان جنگ و جدل تبدیل نكنید.
ـ احترام میزبان را نگه دارید و از محكوم كردن او و به كرسی نشاندن حرف خویش منصرف شوید.
ـ در جمع از ثروت و دارایی ها و افتخارات خویش تعریف نكنید و از شغل و مقام پر درآمد و پولساز خود صحبت نكنید، بویژه اگر مخاطب شما فاقد آنها باشد.
ـ از گله گذاری و غیبت در مهمانی بپرهیزید و پشت سر مهمانان، میزبان، دوستان و نزدیكانتان بدگویی نكنید.
ـ به عنوان میزبان، با مهمانان خود به گرمی رفتار كنید. از درد و غم، بیماری و گرفتاری های روزمره خود برای مهمانان داستان نسازید.
ـ اگر در منزل خود عادت غذایی یا آداب خاصی دارید كه میزبان قادر به بر آورده كردن آن نیست از وی تقاضای آن را نكنید (باعث دردسر یا شرمندگی او نشوید).
ـ در خوردن غذا مانند منزل خود رفتار نكنید. (از پرخوری بپرهیزید).
ـ بعضی افراد در مهمانی ها عادت دارند ساكت در گوشه ای بنشینند، حرفی نزنند یا مدام مشغول خوردن باشند. این كار دور از شأن و شخصیت افراد است.
ـ فراموش نكنید شما حق ندارید دكوراسیون منزل میزبان را تغییر دهید.
ـ در مهمانی تمام وقت را با یک نفر از حاضران به گفت وگو نپردازید، طوری كه گویی شخص دیگری در آن محل حضور ندارد.
ـ كودكان خود را كنترل كنید تا باعث زحمت برای میزبان نشوند. (به كودكانتان از قبل تذكر دهید.)
ـ در زمان نشستن شما تابع میزبان هستید، اگر به شما تعارف كرد كه جای خاصی بنشینید، حتما رعایت كنید.
ـ هیچ گاه سعی نكنید كودكان میزبان را تنبیه یا تربیت كنید.
به عنوان «میزبان» موارد زیر را در نظر داشته باشید:
ـ همیشه آمادگی مهمان ناخوانده را داشته باشید، پس سخت نگیرید.
ـ آغاز كننده گفت و گو باشید و جویای احوال شوید، اجازه ندهید سكوت طولانی برقرار شود.
ـ از مطرح كردن موضوعاتی كه بر سر آنها اختلاف نظر وجود دارد، خودداری كنید.
ـ خویشتنداری كرده و مسائل خانوادگی و اختلافات را در حضور مهمان مطرح نكنید.
ـ هنگام پذیرایی، از قیمت میوه ها و خوراكی ها جلوی مهمان صحبت نكنید.
ـ شایسته نیست میزبان اول برای خودش غذا بكشد.
ـ در حضور مهمان اگر به هر دلیلی عصبانی شدید، خود را كنترل كنید، چرا كه از اعتبار شما كاسته می شود.
ـ سر سفره به همه مهمانان به یک چشم نگاه كنید. (به یک نفر توجه خاص نكنید)
ـ هنگام غذا خوردن، اجازه دهید مهمان راحت باشد و از هر غذایی كه دوست دارد استفاده كند.
ـ هنگام خداحافظی مهمان را بدرقه كنید و حتی الامكان تا قبل از حركت وی در را نبندید.
حق همسایگی را بجا آورید
ـ در كار همسایگان خود تجسس نكنید و در مسائل خصوصی آنان دخالت ننمایید.
ـ برقراری روابط نزدیک و صمیمانه با همسایگان خوب است، ولی این ارتباط اگر بیش از حد باشد، آزار دهنده می شود.
ـ در اوقات استراحت همسایگان، با كوبیدن میخ به دیوار، استفاده از جارو برقی یا ایجاد صداهای مشابه، مزاحم همسایه ها نشوید.
ـ از غیبت و بدگویی در مورد سایر همسایه ها بپرهیزید.
ـ برای رفع نیازهای شخصی از همسایگان خود انتظارات بیجا نداشته باشید.
ـ در محیط های آپارتمانی سر و صدا، دویدن، بالا و پایین پریدن بچه ها را كنترل كنید.
ـ ابراز همدردی هنگام مشكلات و اعلام آمادگی برای كمک به همسایگان از اصول نزاكت و ادب است.
ـ هنگام خروج مهمانانتان از آپارتمان، با صدای آرام با آنها خداحافظی كنید. به مرور این رفتار شما الگوی حفظ سكوت و آرامش برای دیگر همسایگان خواهد بود.
مشاوره روانشناسی
منبع: روزنامه جام جم
تنظیم: گل محمدی
مرکز مشاوره
