عطش‌نامه
در ابتدای این مراسم سعید بیابانکی که اجرای مراسم را بر عهده داشت، بیان کرد: کتاب «ضربان ذات» یا «عطش‌نامه» سروده قربان ولیئی با شمارگان 1200 نسخه از سوی انتشارات نیستان منتشر شده است، این کتاب یک مثنوی بلند در 240 بیت و در رابطه با موضوع عاشوراست.
این شاعر ادامه داد: گاهی در میانه این مثنوی، غزلیاتی به چشم می‌خورد، به همین علت می‌توان قالب این اشعار را مثنوی غزل که یکی از قالب‌های رایج‌شده در میان شاعران پس از انقلاب اسلامی است، خواند.
بیابانکی با بیان این نکته که آغاز ادبیات و شعر عاشورایی پس از نهضت عاشورا و ایراد خطبه از سوی حضرت زینب (س) و حضرت امام سجاد (ع) بوده است، عنوان کرد: در حوزه شعر عاشورایی دو اثر 12بند مولانا محتشم کاشانی و گنجیه اسرار مولانا عمان سامانی شاخص‌تر از باقی آثار بوده است که وظیفه ما معرفی آن‌ها به نسل جوان به عنوان آثار شاخص در حوزه ادبیات عاشورایی است.
این شاعر در خصوص وزن مثنوی «عطش‌نامه» تصریح کرد: وزن این مثنوی، وزنی است که آثار مشهور و مهمی همچون «هفت پیکر نظامی» در قالب آن سروده شده است؛ وزن «فاعلات مفاعلن فعلن» از لحاظ ریخت آوایی و چیدمان هجاهای آن به زبان گفتار و محاوره نزدیک است و در اصطلاح ادبی به آن «وزن خوش‌رکاب» می‌گویند.
در ادامه این مراسم، قربان ولیئی، شاعر مثنوی «عطش‌نامه»، درباره نحوه سرودن این مثنوی اظهار کرد: سرودن این شعرها در دو مرحله انجام گرفت. در ابتدا در سال 1389 حدود 40 بیت از آن را سرودم و بعد از یک وقفه در محرم سال 90 مابقی آن سروده شد.
این شاعر ادامه داد: پرونده این شعر هنوز هم نزد من بسته نشده است و من هر از گاهی ناگفته‌هایم را به این منظومه اضافه می‌کنم.
همچنین سیداکبر میر جعفری با بیان گونه‌های مختلف شعر عاشورایی، این مثنوی را در طبقه ادبیات عرفانی قرار داد و در این رابطه افزود: در نگاه عارفانه شاعر به واقعه کربلا و عاشورا در ابتدا نسبت خود با هستی را مشخص کرده و سپس از آن منظر به بیان رویداد عاشورا می‌پردازد و باید گفت که آقای ولیئی نیز از همین منظر به سرایش اشعار این کتاب پرداخته است.
این شاعر با مقایسه این کتاب با اثر عمان سامانی بیان کرد: تفاوت عمده این دو کتاب در این است که عمان در گنجینه اسرار به نوعی مقتل‌گویی نیز انجام داده است، اما ما در اشعار قربان ولیئی جزییاتی از واقعه عاشورا مشاهده نمی‌کنیم.
در نگاه عارفانه شاعر به واقعه کربلا و عاشورا در ابتدا نسبت خود با هستی را مشخص کرده و سپس از آن منظر به بیان رویداد عاشورا می‌پردازد و باید گفت که آقای ولیئی نیز از همین منظر به سرایش اشعار این کتاب پرداخته است.
میرجعفری تصریح کرد: در روزگار ما تعداد کتاب‌هایی که ادعای منظومه بودن می‌کنند، بسیار کم است، البته شعرهایی که در رابطه با واقعه عاشورا سروده می‌شوند، بویژه پس از انقلاب اسلامی رشد داشته‌اند، اما منظومه‌هایی که در این رابطه سروده شده، اندک بوده‌اند. کتاب «ضربان ذات» منظومه‌ای قابل تأمل در حوزه ادبیات عاشورایی با گویشی امروزی است.
او خاطرنشان کرد: من با این نکته که این اشعار در زمره اشعار عرفانی هستند، موافق‌ام، اما به اعتقاد من در این اشعار مقتل‌گویی نیز به صورت اشارات ظریف گنجانده شده است.
در ادامه مراسم رونمایی از کتاب «عطش‌نامه»، زهیر توکلی اظهار کرد: شعر عاشورایی پیام‌آور نیست؛ بلکه خود پیام است در حقیقت امام حسین (ع) در اشعار محتشم کاشانی همان است که در دین آمده است، اما امام حسینی که در اشعار عمان آمده، فقط مال او و نتیجه شناخت اوست و این مسأله همان معنای شعر عرفانی است، به عقیده من مثنوی «عطش‌نامه» نیز نتیجه شناخت شخصی و عرفانی قربان ولیئی از امام حسین (ع) و واقعه عاشوراست.
توکلی در پاسخ به پرسش سعید بیابانکی مبنی بر این‌که «آیا روشنگری وظیفه شعر است؟» بیان کرد: اگر شعر به معنای واقعی شعریت داشته باشد، نمی‌توان برای آن الزام تعیین کرد و آن را به موضوعی خاصی محدود کرد، بنابراین من با این ایده موافق نیستم، شعر عاشورایی یک سنت برخاسته از دین است، بنابراین شاعر حق دارد با نگاهی سیاسی، عرفانی و یا اجتماعی به آن نگاه کند.
این شاعر خاطرنشان کرد: قربان ولیئی در اشعار این مجموعه با سیری در آیات به تجلی اسماء الهی رسیده است.
در انتهای مراسم از کتاب «ضربان ذات (عطش‌نامه)» با حضور حامد رهنما، معاون آفرینش و اجرای فرهنگسرای رسانه، رونمایی شد.
بخش کتاب و کتابخوانی تبیان
