ادبیات و عاشورا

ظهر روز دهم

بی تردید نام قیصرامین پور برای آنهایی که به حیطه ادبیات فارسی علاقمند بوده و هستند نامی آشنا است.امین پور درکارنامه چشمگیر ادبی خود آثاری زیبا و ماندگاری خلق کرده است که اغلب مخاطبان،کم و بیش با شعرها و آثار منثور او آشنایی دارند.او یکی از بهترین شاعران کودک ونوجوان بعد از پیروزی انقلاب نیز قلمداد می شود.در واقع،امین پور در حوزه ادبیات کودک تم های قابل لمس و بی نظیری را برای مخاطبان خود ارائه کرده است که یکی از آنها قصه قهرمانی های حضرت قاسم (ع) است.این کتاب "ظهر روز دهم"نام دارد و یکی از معروف ترین آثار امین پور در حوزه ادبیات کودک به شمارمی رود.زنده یاد امین پور دراین کتاب به روایت قهرمانی‌های حضرت قاسم(ع) فرزند 12 ساله‌ امام حسن(ع) در کربلا اشاره می کند و از رشادت های ایشان که درکنار عموهای خود یعنی امام حسین (ع) وحضرت ابوالفضل (ع) به پیکار پرداخت می گوید.این کتاب که نخستین بار درسال 1364 سروده شد درسال 1373 از سوی انتشارات سروش منتشر و بعد از بارها مورد تجدید چاپ واقع شد و توانست جوایز زیادی ازجمله جایزه جشنواره کتاب کانون پرورش فکری کودکان ونوجوان را نیز از آن خود سازد.

طلسم سنگ

"طلسم سنگ" نام یکی از کتاب های زنده یاد سیدحسن حسینی است که مجموعه نثرهای عاشورایی او را در برگرفته است.حسینی بعد از انتشار این کتاب،آن را به شهید مرتضی مطهری،دکتر علی شریعتی و پرویز خرسند تقدیم کرده زیرا معتقد است که شعر و شعور و نثر و نگارش عاشورایی مدیون اندیشه ها و نوشته های این شخصیت هاست."چهل سال در چهار ثانیه"، "راز ماندگاری کربلا"، "تصویر نامه شقایق"، "در ذکر شام عاشورا"، "نمایی از شهادت حر"، "با چنگ‌های خمیده قامت"، "دست‌هایی از این دست"، "تنهایی امام پس از شهادت همه یاران"، "فصلی با سالار صبوران"، "با چارمین چکاد و هفت منزل تا بهار کربلا"و...برخی فصل های این کتاب هستند.

آغاز روشنایی آینه

یکی از شاعرانی که در زمینه ادبیات عاشورایی کارهای زیادی انجام داده و آثار ماندگاری دراین زمینه از خود به جای گذاشته،سیدعلی موسوی گرمارودی است.درمیان آثاری که او با این مضامین تا امروز شعر سروده،کتاب "آغاز روشنایی آینه"بیش از سایرین جلوه فروشی می کند.این کتاب که تا امروز بارها و بارها تجدید چاپ شده،ترکیب بند بلند عاشورایی به شمارمیرود.گرمارودی پیش ازاین که این کتاب به چاپ برسد،نام موقت "از گلوی غمگین فرات" را برای آن انتخاب کرد اما نام کتاب بعد از چاپ به "آغاز روشنایی آینه"تغییرنام داد.این کتاب شامل ترکیب‌بندی پانزده بندی است در آن صاحب‌نظرانی چون بهاالدین خرمشاهی، سید صدرالدین قوام شیرازی، محمد یزدانپرست، حمیدرضا شکارسری و مرتضی امیری اسفندقه و...به ا رائه نقد ها و نظرات خود پیرامو آن پرداخته اند.ضمن این که موسوی گرمارودی در بخش دیگر کتاب و در قالب دو مطلب مجزا به بررسی شعرهای آیینی زنده یادان قیصرامین پور و سید حسن حسینی نیز پرداخته است.شاعر در پیشگفتار کتاب،هدف از نگارش این کتاب را لحاظ کردن روحیه حماسه عاشورایی در اشعار خود عنوان می کند.

بازخوانی مجلس حربن یزید ریاحی

کتاب "بازخوانی مجلس حربن یزید ریاحی" را شاید بتوان در ردیف ماندگار ترین آثار علی معلم دامغانی به شمار آورد.این کتاب نخستین بار درسال 1388 از سوی انتشارات سوره مهر وارد پیشخوان کتابفروشی ها شد.این کتاب آن طور که از نامش پیداست،روایتی تازه از منظر مولف درباره ماجرای حر است.معلم دامغانی این منظومه حماسی وعاشقانه را با تمام فرازهای برجسته و مدخل هایی که دارد برای مخاطب شرح داده است.برخی اهمیت "بازخوانی مجلس حربن یزید ریاحی" را ازاین جهت می دانند که علی معلم دامغانی در تصویر این روایت نه تنها از قلم چیره دست خود بهره گرفته که نوعی تاویل و یکپارچگی تاریخی نیز را در حین بازگو کردن این روایت منظومه وار رعایت کرده است. در واقع می توان گفت،راوی در این کتاب براساس طبع شاعرانه خود،انسجامی به این روایت بخشیده است. کتاب « بازخوانی مجلس حر بن یزید ریاحی» در مجموع دارای دو بخش مقدمه بسیار زیبا است که ذهن مخاطب را برای بهره بردن از اشعار علی معلم دامغانی هدایت می کند.

مرثیه ای که ناسروده ماند

"مرثیه ای که ناسروده ماند" به قلم پرویز خرسند، شاعر نو سرای انقلاب به رشته تحریر درآمده است و مشتمل بر سیزده مقاله ادبی درباره واقعه کربلا است.مولف در بخشی از مقدمه کتاب می نویسد:اگر به خواندن این دفتر نشسته‏اید، فکر کنید که از کسی که بیشترین درد را دارد تنها، آهی می‏شنوید و یا قطره اشکی می‏بینید، درست است که در ابتدا با شنیدن «آه‏» و دیدن «اشک‏» حکم به غمگینی صاحب اشک و آه می‏کنید، اما قبول کنید که این همدردی نیست . باید چنان به آه گوش بسپارید که خود آهی برآرید و چنان در اشک خیره شوید که اشک در جانتان بجوشد . آنجاست که دردی را چشیده‏اید و دردمندی را پناه داده‏اید . این را ننوشته‏ام، زیسته‏ام، و شما نخوانید، زندگی کنید . چنین باد ) این کتاب را نشر نیستان در شمارگان دوهزار تیراژ  در 183 صفحه منتشر کرده است."برزیگران دشت خون" نیز عنوان کتاب دیگری از این مولف است.وی در این کتاب نیز که محور آن عاشورا است،مجموعه روایت هایی داستان گونه از امام حسین "ع" و یاران او را گردآوری و تالیف کرده است.

کتاب آه

صحبت کردن و نوشت از عاشورا بی اختیار این شعر حافظ را در ذهن متبادر می سازد که:

یک قصه بیش نیست غم عشق و وین عجب            کز هر زبان که می شنوم نامکرر است

کتاب "آه" را می توان درنوع خود یکی از متفاوت ترین آثارعاشورایی قلمداد کرد.این کتاب در واقع بازخوانی مقتل امام حسین"ع" است که به همت یاسین حجازی با نثری وزین بازنویسی شده است.حجازی دراین کتاب واقعه عاشورا را از منظری تازه بازگو می کند.به بیان ساده تر،او دراین کتاب واقه عاشورا را از شش ماه قبل روایت می کند.البته حجازی این کتاب را از اثر « نفس المهموم» نوشته محدث نامی شیخ عباس قمی به مدد نثری ساده و روان بازنویسی کرده است.

تشنه لبان

یکی از مقتل های بلند عاشورایی،اثر حمید گروگان با عنوان "تشنه لبان" است.این کتاب با مخاطب قرار دادن نوجوانان،اثری ویژه و مناسب و مذهبی برای این طیف قلمداد میشود.گروگان که ده سال از عمر خود را صرف پژوهش برای نگارش چنین کتابی کرده است،ایده نگارش این کتاب را بر آمده از دهه شصت عنوان می کند.نثری که گروگان برای نگارش این کتاب در پیش گرفته،نثری شسته رفته و روان است.وی دراین کتاب از سه منظر تحیلی،تارخی و عاطفی به واقعه عاشورا نگریسته است و با استناد به منابع معتبر تاریخ عاشورا کوشیده،حوادث را با جزییات توصیف کرده است.این کتاب در 5 هزار نسخه و با قیمت 80 هزار ریال منتشر شده است.