سرعت این آدم کشی خیلی بالاست
جسدهایی با شكمهای ورم كرده و پوستهای سیاه شده، جسدهایی با چشمهای نیمه باز، جسدهایی كه پر از آرزو و دلواپسی برای فردا بوده، جسدهای غمگین، هر سال تكرار میشوند و بیشترشان وقتی از زیر ملحفههای سفید، ماموران آتشنشانی را تماشا میكنند از ذهنشان میگذرد كه «پس گاز به این سرعت آدم را میكشد»؟

«بله! گاز co سرعت مسموم میكند و میكشد، اما مردم ایمنیشان را جدی نمیگیرند و خیال میكنند مرگ فقط برای همسایه است.»
این را محمود قدیری، معاون حفاظت و پیشگیری سازمان آتشنشانی میگوید و البته تائید میكند كه آمار مسمومیتهای ناشی از گازگرفتگی در سالهای اخیر كاهش داشته است، اما اعتقاد دارد روند این كاهش میتواند شتاب بیشتری بگیرد اگر...
گفتوگوی ما با او درباره دلایل روند كند كاهش آمار كشتهشدگان گازگرفتگی است و قدیری تاكید میكند كه سریعتر شدن این روند در گرو فرهنگسازی عمومی و رفع برخی خلأهای قانونی است.
هر سال آتشنشانی با كمك انواع رسانهها در آغاز فصل سرما نسبت به خطر گازگرفتگی به مردم هشدار میدهد، اما ما همچنان اخبار مربوط به گازگرفتگی را میشنویم. چرا تلفات گازگرفتگی در كشور ما در طول این سالها هرگز به صفر نرسیده است؟ایمنی یك مقوله نسبی است. نمیتوانیم تضمین بدهیم روزی میرسد كه شمار كشتهشدگان گازگرفتگی صفر شود، همانطور كه هیچ مسئولی نمیتواند تضمین بدهد كه زمانی شمار كشتهشدگان در تصادفات رانندگی به صفر برسد، اما میتوانیم كاری كنیم كه آمارها كاهش پیدا كند. در سالهای اخیر آمار مسمومیتها با گاز كاهش داشته است، اما روند كاهش آمار كشتهشدگان و مسمومان بسیار تدریجی است. ما امیدواریم كه روند كاهش باید شتاب بیشتری پیدا كند.
بنابراین بهتر است، پرسشم را اصلاح كنم. میخواهم بدانم كه چرا روند كاهش شمار كشتهشدگان گازگرفتگی شتاب نمیگیرد.
از دیدگاه من فرهنگ ایمنی با وجود تبلیغات آنگونه كه انتظار میرود گسترش پیدا نكرده است. متاسفانه بیشترین تلفات ما هر سال در آغاز فصل سرما یا زمانی است كه ناگهان جبهه هوای سرد به كشور میآید، چون در این زمان مردم خودشان برای نصب وسایل گازسوز دست به كار میشوند، در حالی كه این مسوولیت برعهده كارشناس نصب است.
وقتی مردم خودشان اقدام به نصب میكنند نكات ظریفی را در نصب لوازم گازسوز در نظر نمیگیرند برای مثال خیلیها نمیدانند كه قطر لوله بخاری باید از قطر خروجی آن بیشتر باشد، یعنی گاهی لولهای را انتخاب میكنند كه اندازه آن كوچكتر از خروجی بخاری است یا نمیدانند كه لوله باید پایدار باشد یعنی با تكان و لرزش از جای خود خارج نشود.
وقتی مردم خودشان اقدام به نصب میكنند نكات ظریفی را در نصب لوازم گازسوز در نظر نمیگیرند برای مثال خیلیها نمیدانند كه قطر لوله بخاری باید از قطر خروجی آن بیشتر باشد، یعنی گاهی لولهای را انتخاب میكنند كه اندازه آن كوچكتر از خروجی بخاری است یا نمیدانند كه لوله باید پایدار باشد یعنی با تكان و لرزش از جای خود خارج نشود
شیب لوله بخاری باید مثبت باشد، یعنی به سمت بالا برود، چون محصولات سوختن گاز، یعنی گازهای سمی، در داخل لوله بخاری به سمت بالا میرود و اگر لوله به سمت پایین باشد گاز بالاخره از طریق حفرهای در لوله بخاری به بیرون نشت میكند تا به سمت بالا برود.
علت برخی از مسمومیتهای گازگرفتگی هم نقص در دودكش است یعنی مردم مطلع نیستند كه باید شكل دودكش به گونهای باشد كه با وزش باد گازهای سمی خروجی از دودكش به داخل خانه برنگردد یا نمیدانند كه باید گاهگاه لوله دودكش را بررسی كنند تا از باز بودن آن مطمئن شوند یا بیخبرند كه باید حرارت دودكش را بسنجند و مطمئن شوند كه گرم است، چون اگر وسایل گازسوز در حال كار كردن باشد دودكش حتما باید گرم باشد و سردی آن به معنای وجود نقصی در آن است كه باعث شده محصولات ناشی از سوختن گاز از آن خارج نشود. باورتان میشود همین نقص در نصب دودكش علت بیش از 80 درصد از حوادث گازگرفتگی است.
ناآگاهی، در ابعاد بزرگتری، چندین خانواده را در یك آپارتمان به خطر انداخته است. برای نمونه برخی خانوادهها نمیدانند كه در ساختمان، هر واحد باید یك سیستم خروج محصولات گازی به شكل مستقل داشته باشد و اصلا درست نیست كه همه واحدها از یك سیستم مشترك استفاده كنند چرا كه در صورت انسداد این نوع لولهها جان همه افراد آپارتمان همزمان به خطر میافتد.
از سوی دیگر برخی مردم هم به دلیل كسب اطلاعات نادرست از مراجع نامطمئن، جانشان را به خطر میاندازند، برای مثال برخی مردم همه منافذ خانه را میبندند و هیچ راهی برای تهویه هوا باقی نمیگذارند تا خانه گرمتر شود، در حالی كه این كار باعث میشود اكسیژن كافی به داخل خانه نیاید.مسلما علت روند كند كاهش آمار تلفات گازگرفتگی صرفا این نیست كه مردم در نصب وسایل گازسوز خودسرانه اقدام میكنند، برای نمونه آیا نكات ایمنی كه باید در ساخت و ساز ساختمانها رعایت شود در كشور ما رعایت میشود؟وقتی در كشوری كسی مرتكب تخلفی در ساختوساز میشود، بلافاصله قانون جلوی او را میگیرد، اما در كشور ما چنین وضعیتی وجود ندارد و مردم میدانند كه اگر از سوی دستگاه یا نهادی به تخلفشان اشكال گرفته شود، به بنبست نرسیدهاند و با اصرار و پافشاری سرانجام راهی برای ادامه كارشان پیدا میكنند.

اگر آتشنشانی ابزار تنبیهی داشته باشد و بتواند بساز و بفروشهایی را كه نكات ایمنی را رعایت نمیكنند، جریمه كند و آنها بدانند كه راهی جز رعایت قانون نخواهند داشت، مسلما آمار حوادث كاهش مییابد.
نكته دیگر این است كه در كشورهای توسعه یافته سیستم هشداردهنده co در آپارتمانها نصب میشود تا در صورت نشت گاز co ساكنان آپارتمان بسرعت باخبر شوند، اما این وسیله در كشور ما بسیار كم و محدود استفاده میشود و در بازار هم نوع استاندارد آن بسختی پیدا میشود. قیمت این وسیله حدود 20 دلار است، اما سازندگان آپارتمانها حاضر نیستند همین مقدار هم برای ایمنی ساكنان اپارتمان هزینه كنند.
از سوی دیگر در كشور ما سازندگان ساختمانهای بیش از شش طبقه باید حتما از ما مجوز بگیرند، یعنی آتشنشانی باید وضع ایمنی آنها را تائید كند، اما هنوز برای سازندگان ساختمانهای كمتر از شش طبقه الزام قانونی وجود ندارد و این ساختمانها مشمول ضوابط آتشنشانی نمیشود، در حالی كه جالب است بدانید 98 درصد حوادث در ساختمانهای كمتر از شش طبقه رخ میدهد. پس تكلیف ساختمانهای قدیمی ناایمن و ساختمانهای كمتر از شش طبقه كه شما از نظر قانونی بر آنها نظارتی ندارید، چه میشود؟
متاسفانه در این زمینه خلأ قانونی وجود دارد. در كشورهای توسعه یافته، آتشنشانی نهادی بسیار قوی برای نظارت بر شهرهاست، اما در كشور ما، آتشنشانی اهرم قانونی لازم را برای سنجش ایمنی ندارد، برای نمونه ساختمانهایی كه از نظر ایمنی در مرحله اولیه ساخت سنجش میشود، پس از ساخت هم نیاز به نظارت دارد؛ در حالی كه پس از ساخت مالك میتواند به آتشنشانی اجازه بازدید را ندهد، حتی اگر ساختمانش ناایمن باشد. من معتقدم كه آتشنشانی باید به شكل دورهای اجازه نظارت بر همه ساختمانهای شهر را داشته باشد.
وقتی در كشوری كسی مرتكب تخلفی در ساختوساز میشود، بلافاصله قانون جلوی او را میگیرد، اما در كشور ما چنین وضعیتی وجود ندارد و مردم میدانند كه اگر از سوی دستگاه یا نهادی به تخلفشان اشكال گرفته شود، به بنبست نرسیدهاند و با اصرار و پافشاری سرانجام راهی برای ادامه كارشان پیدا میكنند
ما البته بیكار ننشستهایم و این نقص قانونی، باعث شده است لایحهای را تنظیم كنیم كه هنوز تحویل مجلس ندادهایم، اما پس از تحویل و گذراندن روال قانونی و تصویب آن میتوانیم به عنوان نهادی نظارتی بر همه ساختمانهای شهر نظارت داشته باشیم.
آقای قدیری! كاش میشد آتشنشانی تا زمانی كه این لایحه به سرانجام برسد، فكر تازهای برای تامین امنیت ساكنان ساختمانهایی كه قانونا زیر نظرش نیست، میكرد، برای مثال امكانی را مهیا میكرد كه اگر مردم گمان میكنند اتصالات لولههای وسایل گازسوزشان اشكالی دارد با آتشنشانی برای بررسی آنها تماس بگیرند...
اتفاقا از اوایل دهه 80 ما سیستمی را راهاندازی كردیم كه براساس آن هر خانوادهای كه احساس كند وسایل گازسوزش نشتی دارد یا لولههای آنها درست نصب نشده است، بتواند با شماره 14- 88051011 تماس بگیرد و مشكل را اطلاع دهد تا ما بلافاصله گروهمان را اعزام كنیم و میزان گازهای خطرناك را در خانه بسنجیم و اتصالات را بررسی كنیم.فقط هشدار میدهم كه مردم برای چنین مواردی به هیچ وجه با 125 تماس نگیرند، چون این خط صرفا برای اعزام گروه امداد به مناطق حادثه دیده است و تماسهای اینچنینی باعث میشود ماموران ما دیرتر به محل حادثه برسند و جان دیگر شهروندان به خطر بیفتد. بخش اجتماعی تبیان منبع :مریم یوشیزاده - جام جم آنلاین