آواز قوی زوج ستاره‌ای
هنگامی که ستاره‌ای خورشیدمانند به اواخر عمر خود می‌رسد به علت پایان یافتن همجوشی هسته‌ای لایه‌های گازی خود را به بیرون پرتاب می‌کند و پس از مدتی یک سحابی را پدید می‌آورد و خود نیز تبدیل به یک کوتوله‌ی سفید می‌شود. اما اخیراً اخترشناشان رصدخانه‌ی جنوبی اروپا با بررسی سحابی فلمینگ متوجه شدند که این سحابی میزبان دو کوتوله‌ی سفید است.
سحابی فلمینگ یکی از زیباترین و متمایزترین سحابی‌های سیاره‌نما است زیرا جت‌های متقارنی را از خود گسیل می‌کرد که سال‌ها فکر اخترشناسان را به خود مشغول کرده بود اما آن‌ها نتوانستند سرنخی از منشاء این جت‌های نوری بیابند تا این‌که سرانجام گروهی از اخترشناسان رصدخانه‌ی جنوبی اروپا با استفاده از مدل‌سازی و رصدهایی که با مجموعه‌ی تلسکوپی VLT انجام دادند پرده از این راز شگفت‌انگیز برداشتند.
آن‌ها با استفاده از ابزارهای رصدی نوری که از مرکز این سحابی گسیل می‌شد را بررسی کردند و دریافتند که سحابی فلمینگ به جای یک کوتوله‌ی سفید دو کوتوله دارد که حول یک مرکز گرانش ثابت به دور یکدیگر می‌چرخندند. البته اخترشناسان پیش از این ستاره‌های دوتایی را در قلب سحابی سیاره‌نما رصد کرده بودند اما حضور دو کوتوله‌ی سفید در مرکز یک سحابی سیاره‌نما پدیده‌ای بسیار نادر است.
به نقل از وبگاه رصدخانه‌ی جنوبی اروپاظ¬ هنری بافین سرپرست گروه پژوهش در این‌باره می‌گوید: «سحابی زیبا و تو در توی فلمینگ برای ده‌ها سال میان منجمان مورد بحث بوده است. اخترشناسان در ابتدا حضور ستاره‌های دوتایی را مطرح کردند اما این را هم اضافه کردند که در این منظومه‌ی دوتایی فاصله‌ی دو ستاره از یکدیگر بسیار زیاد است. احتمالاً به اندازه‌ی چند سال نوری. اما ما با کمک مدل‌هایی که در اختیار داشتیم و رصدهایی که انجام دادیم توانستیم به طور دقیق این منظومه‌ی دوتایی را بررسی کنیم و با نگاه دقیق به قلب این سحابی دریافتیم که فاصله‌ی این دو کوتوله هزاران بار نزدیک‌تر از آن چیزی است که پیش از این تصور می‌شد.»
ستاره‌هایی که جرم‌شان 8 بار بیشتر از خورشید باشد در هنگام مرگ لایه‌های خارجی خود را به بیرون پرتاب می‌کنند و جرم خود را به تدریج از دست می‌دهند. همین سبب می‌شود تا هسته‌ی داغ مرکزی به شدت بدرخشد و گازهای پیرامونش را برانگیخته کند. به این ترتیب آن پیله‌ی گازی به روشنی یک سحابی سیاره‌نما درخشان خواهد شد. از آن‌جایی که ستاره‌ها کروی هستند بسیاری از سحابی‌های سیاره‌نما پیچیده رشته‌ای به همراه گره‌ها و جت‌هایی از مواد هستند که مجموعه این‌ها، شکلی تودرتو را پدید می‌آورد. برخی از باشکوه‌ترین این سحابی‌ها مانند فلمینگ ساختاری نقطه-تقارنی دارند. به این معنی که در همین سحابی فلمینگ به نظر می‌آید که مواد از هر دو قطب سحابی به بیرون پرتاب می‌شود و جریانی S شکل را پدید آورده است. اخترشناسان در آخرین رصد خود دریافتند که این شکل به علت برهم‌کنش نزدیک یک‌جفت ستاره پدید آمده است و گویی آواز قوی یک زوج ستاره‌ای است.
::جت‌های خروجی از منظومه‌ی دوتایی در قلب سحابی سیاره‌نمایی مانند فلمینگ::
برگرفته از: کانوت
