نبرد اخلاص و شرک در عاشورا

یكی از بزرگترین رویارویی های حق و باطل در طول تاریخ را می توان حماسه عاشورا معرفی كرد كه در آن تمام باطل در برابر تمام حقیقت قد علم كرد، و صحنه های عبرت انگیزی برای بشریت از خود به جای گذاشتند، صفحاتی كه با تدبر و تامل در آنها می توان درس های بزرگی برای زندگی  آموخت .

تاریخ بشریت سراسر از صحنه هایی است كه در آن حق و باطل در مقابل یكدیگر قرار گرفته و با یكدیگر مبارزه  كرده اند و این مسئله از ابتدای خلقت آدم علیه السلام بوده و تا ظهور منجی بشریت ادامه خواهد داشت، اما آنچه در این میان حائز اهمیت است، آن است كه در هر پاراگراف از تاریخ بشریت همیشه حق و حقیقت پیروز واقعی میدان بوده و هیچ گاه صفحه تاریخ به این شكل ورق نخورده است كه نبردی شكل بگیرد و در آن باطل پیروز واقعی و همیشگی میدان باشد .

این مسئله به عنوان یك سنت الهی در آیات الهی مطرح شده است و در آیات متعددی به این حقیقت اشاره شده كه باطل هیچ گاه به رستگاری و پیرزوی نخواهد رسید:

(بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَى الْباطِلِ فَیَدْمَغُهُ فَإِذا هُوَ زاهِقٌ وَ لَكُمُ الْوَیْلُ مِمَّا تَصِفُونَ: بلكه حق را بر باطل فرو مى‏افكنیم، پس آن را در هم مى‏شكند، و بناگاه آن نابود مى‏گردد. واى بر شما از آنچه وصف مى‏كنید.)(الأنبیاء :  18)

با این حال در طول تاریخ گروه های باطل برای رسیدن به اهداف و آرزوهای پلید خود همیشه در نبرد با حقیقت بوده و در برهه‌های كوتاهی از زمان به خیال خام خود به پیروزی رسیده اند، اما در این نبردها نیز پیروزی واقعی برای پیروان حقیقت بوده و خواهد بود.

یكی از بزرگترین رویارویی های حق و باطل در طول تاریخ را می توان حماسه عاشورا معرفی كرد كه در آن تمام باطل در برابر تمام حقیقت قد علم كرد، و صحنه های عبرت انگیزی برای بشریت از خود به جای گذاشتند، صفحاتی كه با تدبر و تامل در آنها می توان درس های بزرگی برای زندگی  آموخت .

صفحه اول: اخلاص

از جمله صحنه های عبرت انگیز در حماسه كربلا را می توان رویارویی دو صفحه اخلاص و شرك معرفی كرد كه از یك طرف سپاه سیدالشهداء با قرار دادن همه زندگی و هستی خود در طبق اخلاص به میدان آمدند و سپاه عمر سعد نیز با فراموشی كامل خداوند در صحنه نبرد برای رسیدن به ثروت و شهرت و مقام به مبارزه پرداختند .

در صفحه اول سید الشهداء علیه السلام با اخلاصی غیر قابل وصف و تنها برای اقامه دین و از بین بردن بدعت ها وارد میدان كربلا می شود .

حضرت با تاسی به آیات الهی از جمله:

(قُلْ إِنَّما أَعِظُكُمْ بِواحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنى‏ وَ فُرادى‏ ثُمَّ تَتَفَكَّرُوا ما بِصاحِبِكُمْ مِنْ جِنَّةٍ إِنْ هُوَ إِلاَّ نَذیرٌ لَكُمْ بَیْنَ یَدَیْ عَذابٍ شَدید: بگو: «من فقط به شما یك اندرز مى‏دهم كه: دو دو و به تنهایى براى خدا به پا خیزید، سپس بیندیشید كه رفیق شما هیچ گونه دیوانگى ندارد. او شما را از عذاب سختى كه در پیش است جز هشداردهنده‏اى [بیش‏] نیست.)( سبأ :  46)

ندای الهی را استجابت و به همراه یاران و خانواده خود تنها و تنها برای خداوند قیام كرد ،چرا كه یقین داشت كه با این قیام كه رنگ و بوی الهی دارد ،بهترین معامله را با خداوند متعال انجام می دهد، معامله ای كه بهای آن رضایت الهی و بهشت جاودان است:

(إِنَّ اللَّهَ اشْتَرى‏ مِنَ الْمُۆْمِنینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ یُقاتِلُونَ فی‏ سَبیلِ اللَّهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْراةِ وَ الْإِنْجیلِ وَ الْقُرْآنِ وَ مَنْ أَوْفى‏ بِعَهْدِهِ مِنَ اللَّهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِكُمُ الَّذی بایَعْتُمْ بِهِ وَ ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظیم: در حقیقت، خدا از مۆمنان، جان و مالشان را به [بهاى‏] اینكه بهشت براى آنان باشد، خریده است؛ همان كسانى كه در راه خدا مى‏جنگند و مى‏كُشند و كشته مى‏شوند. [این‏] به عنوان وعده حقّى در تورات و انجیل و قرآن بر عهده اوست. و چه كسى از خدا به عهد خویش وفادارتر است؟ پس به این معامله‏اى كه با او كرده‏اید شادمان باشید، و این همان كامیابى بزرگ است.)(التوبة: 111)

اوج اخلاص این قیام تاریخی و بزرگ را می توان از خطبه های آن حضرت در طول مسیر رسیدن به كربلا مشاهده كرد ،وقتی كه در كنار قبر رسول خدا و در ابتدای سفر خویش با خداوند متعال اینگونه مناجات كرد:

(خدایا این قبر پیامبر تو محمد است و من فرزند دخت محمد، تو خود می دانی كه برایم چه پیش آمده است، خدایا من نیكی‌ها را دوست داشته بدی ها را دشمن دارم، ای خداوند با شكوه و بزرگوار، به حق این قبر و به حق صاحب این قبر از تو می خواهم كه آن را برایم پیش آوری كه خشنودی تو در آن است .)(مدینه المعاجز،ج4،ص483)

صفحه دوم: شرك و كسب رضایت یزیدیان

اما در مقابل این اقیانوس عظیم اخلاص و خداباوری ،سپاهیان عمر سعد گرفتار شرك بزرگی شده بودند و تنها برای رسیدن به آمال و آرزوهای خود و كسب رضایت یزید و عبیدالله خداوند را به فراموشی سپرده و حاضر بودند برای كسب رضایت یزید دستان خود را آلوده به كشتن فرزند رسول خدا بكنند .

یكی از نمونه های بارز فراموشی خداوند و كسب رضایت خلق خدا در واقعه عاشورا سخنان شمر است كه شخصی با نام ابواسحاق این ماجرا را اینگونه به تصویر می كشد:

(شمر بن ذی الجوشن با ما نماز می‌خواند ، پس از نماز دست‌های خود را بلند كرده و گفت : خدایا تو میدانی كه من مردی شریف هستم مرا مورد بخشش قرار بده . من به او گفتم چگونه خداوند تو را ببخشد در حالی كه در قتل فرزند پیامبر معاونت كردی؟ شمر گفت ما چه كردیم؟ امرای ما به ما دستور دادند كه چنین كنیم ما نیز نمی‌بایست با آنها مخالفت كنیم . چرا که اگر مخالفت می‌كردیم از الاغ‌های آبكش بدتر بودیم.) (لسان المیزان ، ج3،ص 151)

خلاصه كلام آنكه در درگاه الهی تنها افرادی به پاداش های بزرگ و ماندگار دست پیدا می كنند كه زندگی خود را بر پایه كسب رضایت خداوند متعال بنا كنند و هر گز در پی كسب رضایت خلق نباشند كه این وعده خداوند متعال در قرآن مجید است كه می فرماید:

إِلاَّ الَّذینَ تابُوا وَ أَصْلَحُوا وَ اعْتَصَمُوا بِاللَّهِ وَ أَخْلَصُوا دینَهُمْ لِلَّهِ فَأُولئِكَ مَعَ الْمُۆْمِنینَ وَ سَوْفَ یُۆْتِ اللَّهُ الْمُۆْمِنینَ أَجْراً عَظیماً : مگر كسانى كه توبه كردند و [عمل خود را] اصلاح نمودند و به خدا تمسّك جستند و دین خود را براى خدا خالص گردانیدند كه [در نتیجه‏] آنان با مۆمنان خواهند بود، و به زودى خدا مۆمنان را پاداشى بزرگ خواهد بخشید.(النساء: 146)

امین ادریسی

بخش قرآن تبیان