مدرک گرایی یامدرک گزینی

مدرک گرایی یا مدرک گزینی

یکی از مسائل خیلی مهم که در محافل حوزوی جایش خالی نیست و غالبا در مجالس گوناگون طلبگی از ن بحث می شود مساله مدرک است.

بحث مدرک در حوزه علمیه بعد از انقلاب اسلامی و با ورود بیشتر طلاب به جامعه پررنگ تر شد. از ن زمان طلاب به دو دسته کلی تقسیم شدند. گروهی مدرک را لازمه کار طلبگی می دانند و معتقدند در جامعه امروزی اگر طلبه ای مدرک نداشته باشد حتی نمی تواند به وظیفی طلبگی خود هم عمل کند.

در مقابل گروه دیگری هم اعتقاد دارند که اگر طلبه به دنبال مدرک باشد کاری مخالف شان طلبگی انجام داده و اگر این داستان برای یک طلبه رخ دهد قطعا او به جایی نخواهد رسید.

به نظر می رسد این فراز و نشیب ناشی از این مساله است که بحث مدرک گرایی با مدرک گزینی خلط می شود. اگر بخواهیم با دید دقیق تری به این مساله نگاه کنیم باید بگوییم مدرک گزینی آری ولی مدرک گرایی نه!

اینکه در جامعه امروز ما تمام ورود و خروج های به درگاههای مختلف اجتماعی برای خدمت به مردم توسط مدرک انجام می شود واضح و روشن است. لذا طلبه هم اگر بخواهد به نحو شایسته ای وارد جامعه شود باید مدرک قابل ارائه ای داشته باشد تا پذیرفته شود.

اما از سوی دیگر اگر بخواهیم به مدرک به عنوان هدف نگاه کنیم و درس بخوانیم برای اینکه مدرک بگیریم بدون شک این یک تفکر غلط است. و اگر کسی با این فکر حرکت کند قطعا به جایی نخواهد رسید نخواهد توانست بار علمی خود را ن طور که شایسته است ببندد.

حال اینکه مدارک حوزه یا مدارک دانشگاه کدام یک خوب است و اساسا یا طلبه باید علاوه بر مدارک حوزوی مدارک دانشگاهی نیز داشته باشد مساله ای است که جای تحقیق و تفحص و دقت بیشتری دارد.

برای پاسخ به این سوال باید مدارک حوزه و اهمیت ن در جامعه را با مدارک دانشگاه مقایسه کرد و سپس کاریی آن را برای یک طلبه در پیشبرد اهداف تبلیغی و اسلامی اش در نظر گرفت و سپس قضاوت کرد.

بحث پیرامون این مساله از توان این نوشتار خارج است اما در اینجا به گوشه ای از سخنان آیه الله سبحانی در این باره اشاره می کنیم:

حضرت آیت‌الله سبحانی در پاسخ به پرسشی درباره اخذ مدارک دانشگاهی گفت: مدارک حوزه، مدارک معتبری است و با وجود این مدارک معتبر، نباید یک طلبه از درس‌های اصلی خود غافل شود و به دنبال گرفتن مدرک دانشگاهی برود.

به گزارش شفقنا، رسا نوشت: کتاب«نسیم هدایت، رهنمود‌های بزرگان به طلاب جوان» تدوین شده از سوی علی وافی، دربردارنده چهل پرسش و پاسخ درباره آداب و رموز طلبگی و صد‌ها نکته موزنده درباره شیوه طلبگی است.

با توجه به اهمیت طرح این مباحث برای طلاب به ویژه طلاب جوان و تازه‌وارد به حوزه‌های علمیه، خبرگزاری رسا اقدام به انتشار بخشی از محتوای این کتاب کرده است.

در بخشی از این کتاب، حضرت یت‌الله جعفر سبحانی تبریزی به این پرسش که«با توجه به تخصصی شدن علوم(به ویژه علوم انسانی که با علوم حوزوی مرتبط است) نظرتان درباره گذارندن دوره‌های تخصصی توسط طلاب و فضلا و اخذ مدارک دانشگاهی چیست؟» این‌گونه پاسخ داده است: فکر نمی‌‌کنم کسی با گذارندن دوره‌های تخصصی و داشتن تخصص در رشته‌ای، مخالف باشد. امروز، جهان، جهان تخصص است.

سابقا یک نفر طبیب در یک شهر، همه نوع نیازها را بر طرف می‌کرد. چشم پزشک بود، مشکلات گوش را هم حل می‌کرد، مشکلات گوارش را بر طرف می‌نمود، پزشکی بود با تجربه و به همه نیازها پاسخ می‌داد.

اما امروز، تابلوهای تخصص و فوق تخصص در و دیوار شهر را پر کرده است. الان دیگر کمتر کسی به پزشک عمومی مراجعه می‌کند، مگر این‌که بیماری مهمی نباشد.

بنابراین علوم اسلامی هم نمی‌تواند در این مورد، عقب بماند. قهرا وقتی همه رشته‌ها، تخصصی شد، تفسیر هم تخصص می‌خواهد، کلام هم تخصص می‌خواهد، درسایر رشته‌های حوزوی هم تخصص لازم است.

من متعقدم طلبه باید بعد از این که سطح را تمام کرد، یکی دو سال هم درس خارج خواند و مغز او، مغز حوزوی شد می‌تواند یکی از رشته‌ها را انتخاب کند و در چهار یا پنج سال به پایان رساند.

بنابراین ما باید بین دروس عمومی و تخصصی جمع کنیمع وقتی دیدیم فکر، فکر حوزوی شده است، بگوییم دوره تخصصی را شروع کند وگرنه مثلا قبل از اتمام سطوح، در پی تخصص بودن، چندان مفید نخواهد بود.

اما این‌که برای گرفتن مدرک دانشگاهی، به دانشگاه بروند، این برای طلبه چندان مناسب نیست. اگر در زمان طاغوت، مرحوم دکتر بهشتی یا دکتر مفتح، اقدام به گرفتن مدارکی کردند، چون برای ورود به دانشگاه، جز اخذ مدرک، راه دیگری نبود.

این‌ها ناچار شدند مدارک دانشگاهی را بگیرند تا بتواند در آنجا خدمت کنند و موفق هم بودند. ولی الان بحمدالله تمام مدارک حوزه، مدارک معتبری است و با وجود این مدارک معتبر، نباید یک طلبه از درس‌های اصلی خود غافل شود و به دنبال گرفتن مدرک دانشگاهی برود.

تهیه و تولید: محمد حسین امین گروه حوزه علمیه تبیان