تبیان، دستیار زندگی
در اینکه محرم به طرز عمیقی با احساسات ما پیوند خورده شکی نیست؛ آنقدر که احساسات نه فقط به عنوان ابزاری برای بیان معارف، که خودش نیز به عنوان امری مستقل و محترم درآمده است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

ادبیات و عاشورا (ا)


در اینکه محرم به طرز عمیقی با احساسات ما پیوند خورده شکی نیست؛ آنقدر که احساسات نه فقط به عنوان ابزاری برای بیان معارف، که خودش نیز به عنوان امری مستقل و محترم درآمده است.

کتاب شعر درباره محرم

بارزترین نمود احساسات به خصوص در قضیه محرم در تاریخ و فرهنگ شیعه، قطعاً شعراست. نیازی به زیاده گویی در مورد اهمیت و تأثیرشعر نیست. شعر آنقدر محترم است که شخصیتش اقتضا کند معرفی کتابی مستقل از دیگر کتاب ها داشته باشد. پس بدون هیچ حرف اضافه ای به اصل مطلب یعنی معرفی مختصر و خلاصه چند کتاب شعر جدید یا قدیمی پر ارج در مورد محرم می پردازیم.

تا محراب آن دو ابرو

علی موسوی گرمارودی انتشارات سوره مهر

علی موسوی گرمارودی از آن دسته شاعران آیینی است که بزرگ این مکتب در عصر معاصر محسوب می شود و از استوانه های این عرصه به حساب می آید؛ شاعری نامی از جریان شعر متعهد شکل گرفته بعد از انقلاب. «تا محراب آن دو ابرو» مجموعه ای از آخرین کارهای ایشان است که در کنار چند جلد دیگر توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده. کتاب شامل مثنوی، ترکیب و رباعی است؛ مجموعه ای از تجربیات آیینی در شعر عاشورایی در قالب های مختلف و در ادامه روند حیات ادبی یک شاعر متعهد بزرگ و احتمالاً با نتیجه ای مطلوب و کشف هایی تازه.

روایت گل سرخ

به کوشش مهدی الماسی انتشارات سوره مهر

همه قلمرو احساس و طبع، فقط نظم و شعر نیست. نمی شود متون منثور را نادیده گرفت. برای کامل تر شدن حیطه کتاب های معرفی شده برحسب طبع شمای مخاطب، خیلی کوتاه سه کتاب که در زمینه متون منثور نوشته شده اند را هم نام می بریم؛ و اولی اش همین«روایت گل سرخ». کتاب قصه روشنی دارد؛ برگزیده ای از حکایاتی که از قضیه سیدالشهدا (ع) در متون کهن منثور فارسی آمده اند. از تفسیر ابوالفتوح رازی، تا سیاستنامه خواجه نظام الملک؛ کتابی که علاوه بر ارزش تاریخی، ارزش ادبی زیادی هم می تواند داشته باشد و البته در کنار فایده اصلی کتاب که نگاه هایی نو و کمتر دیده شده و کهن را از واقعه عاشورا به دست می دهد؛ نگاه هایی البته ادیبانه.

علی موسوی گرمارودی از آن دسته شاعران آیینی است که بزرگ این مکتب در عصر معاصر محسوب می شود و از استوانه های این عرصه به حساب می آید؛ شاعری نامی از جریان شعر متعهد شکل گرفته بعد از انقلاب.

فصل شیدایی

لیلاها سیدعلی شجاعی

انتشارات نیستان

«فصل شیدایی لیلاها» قصه یاران است؛ آدم های خوب قضیه عاشورا که شاید به اندازه حقشان دیده نشدند؛ آدم هایی که در شب واقعه، وقتی چراغ ها خاموش شدند تا هر کس که می خواهد برود، ماندند و به سیدالشهدا (ع) پشت نکردند و فردایش آن اتفاق را رقم زدند که در تاریخ ماند. فصل شیدایی لیلاها، روایت همین آدم هاست؛ از لحظه انتخاب شدنشان، تا لحظه انتخاب کردنشان و البته آن بخش پررنگ قصه شان که آموزگار ماست. فصل تردیدهایشان، که آنها هم انسان هایی عادی بودند، می ترسیدند، دغدغه زن و زندگی شان را داشتند، از مرگ در هراس بودند و به فکر منافعشان بودند ولی در لحظه انتخاب و در فصل شیدایی، توانستند انتخاب کنند. توانستند ترجیح بدهند؛ و همین بود که آنها را جاودانه کرد. لاله هایی که امروز قصه فصل شیدایی شان، بشود قصه خواندنی نسل های برآمده از هزار و چهارصد سال بعدشان...

کتاب شعر درباره محرم

تولیت آدم

علی اکبر لطیفیان

انتشارات آرام دل

قبل از اسم نویسنده بزرگوار، اسم ناشر خودش به نوعی در این زمینه شناخته شده است و به کتاب اعتبار می دهد.«آرام دل» در چند سال اخیر در زمینه ادبیات آیینی تبدیل به ناشر پرکار و معتبری شده که هرچند کتاب های ضعیف هم داشته ولی کتاب های خوبش آنقدر بوده اند که آن را ناشری خوشنام در این عرصه جلوه بدهند.

البته قبل از آن، نفس احساس وظیفه و جرات ورود به این عرصه و کار کردن انحصاری در آن و گرفتن دست جوان ترها از اهمیت خاصی برخوردار است.«تولیت آدم» یکی از عناوین خوبی است که این مجموعه به چاپ رسانده. علی اکبر لطیفیان شاعر شناخته شده ای است و این کتاب مجموعه ای از آخرین سروده های آیینی اوست در تمام موضوعات مذهبی و از جمله محرم و حضرت سیدالشهدا (ع). یکی از خصوصیات بارز لطیفیان، شعرشناسی اوست و سال ها کار در ادبیات آیینی که از جمله ثمرات آن، چند مجموعه شعر آیینی است که از کارهای شاعران امروز جمع آوری کرده؛ مجموعه هایی که سهم زیادی در معرفی برخی شاعران جوان و جا انداختن سبکی نو از نگاه به ادبیات دینی داشته اند.

تبسم یک قافله آه

به انتخاب اکبربهداروند انتشارات سوره مهر

«تبسم یک قافله آه» مجموعه مفصلی از اشعار امروز در مورد محرم است از تعداد زیادی شاعر. از نگاه ها و رنگ های گوناگون. یک کتاب کلاسیک برای کسانی که فارغ از هر مسئله ای، صرفاً می خواهند از طعم های گوناگون در مورد محرم بخوانند و دلشان بلرزد. تنوع شاعران و تعدادشان، منجر به تنوع نگاه ها در شعرها شده؛ چیزی که ذاتاً نه خوب است و نه بد بلکه صرفاً این حسن را دارد که منجر به نتیجه خوبی بشود که تنوع نگاه به یک مسئله واحد، تنوع زاویه دید را می آورد و این امر، لاجرم منجر به کشف های جدید خواهد شد. از دیگر نکات جالب این کتاب، آوردن عزل هایی از امام خمینی (ره) و مرحوم علامه طباطبایی است. قضیه وقتی جالب تر می شود که بدانیم علامه تمام شعرهایی که در طول عمرشان گفته بودند را از بین بردند. به جز موارد جسته گریخته ای که در حافظه افراد یا گوشه ای ثبت شده بوده. احتمالاً مانند نمونه هایی که در این کتاب آمده اند.

جرس فریاد می دارد

به کوشش جواد هاشمی و میثم کریمی

شرکت تعاونی کارآفرینان فرهنگ و هنر

این کتاب اصولاً کتاب جامع و کار راه اندازی است. این دو کلمه، بهترین توصیفش می تواند باشد. کتاب مجموعه 720 عزل عاشورایی است که از تمام اعصار و دوره های شعر فارسی جمع آوری شده؛ از فیض کاشانی، تا حمیدرضا برقعی. جمع آوری جامع یک طرف قضیه این کتاب است و روی دیگرش، فهرست بندی جالب آن می باشد. کتاب به یاد عدد مقدس کربلا، در چهل منزل تدوین شده؛ چهار سرفصل و موضوع کلی. از مدت ها قبل از عاشورا (حضرت مسلم) تا مدت ها بعد از آن (بازگشت اسرار و اربعین)؛ چهل منزلی که هم شامل مناسبت های مهم تقویم عاشوراست و هم بزرگواران شاخص آن حادثه. جامعیت تاریخی و موضوعی کتاب، آن را گزینه مناسبی برای برطرف کردن هر نیازی کرده.

بخش کتاب و کتابخوانی تبیان


منبع:

نشریه همشهری آیه/ آرش سالاری