تبیان، دستیار زندگی
سید رضى الدین، على بن موسى بن جعفر بن طاووس، از نوادگان امام حسن مجتبى و امام سجاد علیه السلام در روز ۱۵ محرم سال ۵۸۹ هجرى در شهر حله به دنیا آمد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

سیدبن طاووس کیست؟

کتاب لهوف

سید رضى الدین، على بن موسى بن جعفر بن طاووس، از نوادگان امام حسن مجتبى و امام سجاد علیه السلام در روز 15 محرم سال 589 هجرى در شهر حله به دنیا آمد.

جد هفتم ایشان، محمد بن اسحاق، که به خاطر زیبایى و ملاحتش به طاووس مشهور شده بود از سادات بزرگوار مدینه محسوب مى‏شد.

پدر او، موسى بن جعفر نیز، از راویان بزرگ حدیث است که روایات خود را در اوراقى نوشته بود و بعد از او فرزندش آنها را جمع آورى نموده و آن را منتشر کرد.

مادر او نیز دختر ورام بن ابى فراس، از بزرگان علماى امامیه بود. مادر پدرش نیز نوه شیخ طوسى مى‏باشد.

برادرها و برادرزاده‏ها و فرزندان او نیز از علماى بزرگوار شیعه بوده‏اند.

ابتداى تحصیلات سید ابن طاووس در شهر حله بود که از محضر پدر و جد خود، ورام بن ابى فراس علوم مقدماتى را آموخت.

سید با درکى قوى و هوشى سرشار قدم در راه علم نهاد و در اندک زمانى از تمام هم شاگردیهاى خود سبقت گرفت.

او مدت دو سال و نیم به تحصیل فقه پرداخت و پس از آن خود را از استاد بى‏نیاز دید و بقیه کتب فقهى عصر خویش را به تنهایى مطالعه نمود.

سید ابن طاووس در بین علما و مردم زمان خویش از احترام خاصى برخوردار بود. او علاوه بر اینکه فقیهى نام آور بود ادیبى گرانقدر و شاعرى توانا شمرده مى‏شد، گرچه شهرت اصلى او در زهد و تقوى و عرفان اوست و اکثر تألیفات او در موضوع ادعیه و زیارات مى‏باشد.

سید کتابخانه بزرگ و بى‏نظیرى داشت که از جدش به ارث برده بود و او به گفته خودش تمام آن کتابها را مطالعه کرده یا درس گرفته بود.

ابن طاووس که از محضر اساتید حله استفاده کافى و لازم را برده بود براى استفاده از علماى دیگر شهرها عزم سفر نمود.

در زمان اقامت در کربلا کتاب شریف «کشف المحجة» را به عنوان وصیتى براى فرزندانش که در آن زمان کودک بودند نوشت

او ابتدا به کاظمین رفت. پس از مدتى ازدواج نمود و ساکن بغداد شد. مدت 15 سال در شهر بغداد به تربیت شاگردان و تدریس علوم مختلف پرداخت. ورود سید به بغداد سال 625 هجرى بوده است.

سید که تحت فشار دولت عباسى براى پذیرش پستهاى حکومتى قرار گرفته بود از بغداد به حله، زادگاه خویش، مراجعت کرد.

رضى الدین مدت سه سال نیز در جوار امام هشتم‏علیه‏السلام به سر برد. سپس به نجف و کربلا هجرت کرده و در هر کدام حدود 3 سال مقیم شد. در این زمان علاوه بر تربیت شاگردان و تدریس علوم مختلف، همّت اصلى خویش را بر سیر و سلوک و کسب معنویات قرار داد.

در زمان اقامت در کربلا کتاب شریف «کشف المحجة» را به عنوان وصیتى براى فرزندانش که در آن زمان کودک بودند نوشت.آخرین سفر ابن طاووس در سال 652 هجرى به بغداد بود.

در دوران اقامت ابن طاووس در بغداد از سوى خلیفه عباسى، پیشنهادهایى مانند وزارت، سفارت و… به او شد؛ اما سید هیچ یک را نپذیرفت و استدلالش براى خلیفه چنین بود که:"اگر من طبق مصلحت شما عمل کنم رابطه خویش را با خداوند قطع مى‏نمایم و اگر طبق اوامر الهى و عدل و انصاف حرکت کنم خاندان تو و بقیه وزرا و سفرا و فرماندهان تو آن را تحمل نخواهند کرد و چنین خواهند گفت که على بن طاووس با این رویه مى‏خواهد بگوید اگر حکومت به ما برسد این چنین عمل مى‏کنیم و این روشى است بر خلاف سیره حکمرانان قبل از تو و مردود دانستن حکومتهاى آنهاست".

سید در سال 661 هجرى نقابت علویان را پذیرفت.( نقیب بزرگترین شخصیت علمى و دینى سادات بود که کلیه امور مربوط به سادات را عهده‏دار مى‏شد). این وظایف شامل قضاوت مشاجرات، رسیدگى به مساکین و مستمندان، سرپرستى ایتام و… مى شد.

البته ایشان تأکید داشت که تنها بخاطر حفظ جان دوستان و شیعیانى که در معرض قتل و غارت مغول قرار داشتند این منصب را پذیرفته است.

سید کتابخانه‏اى غنى داشته که حدود 1500 کتاب در آن وجود داشته و در تألیف کتابهاى خویش از آنها استفاده مى‏برده است. بسیارى از کتب مرجع سید در طول زمان از بین رفته و تنها منبع اطلاع ما از آنها، نوشته‏هاى امثال سید ابن طاووس است و این نکته ارزش تألیفات سید را دوچندان مى‏کند.

سید على بن طاووس در سال 664 هجرى در سن 75 سالگى و در شهر بغداد وفات نمود. بدن شریفش را به نجف اشرف منتقل نموده و در حرم امیر المۆمنین علیه‏السلام به خاک سپردند.

کتاب ابن طاووس اقبال بسیاری پیدا کرد؛ بارها ترجمه، شرح، تلخیص و حتی به نظم درآمد و تا به امروز به عنوانی مقتلی معتبر شناخته می‌شود

* لهوف سیدبن طاووس

کتاب «اللهوف علی قتلی الطفوف» که به «لهوف» شهرت دارد قطعا یکی از مشهورترین مقاتلی است که پیش از دوران معاصر تدوین شده است. سید بن طاووس خود می‌گوید که پس از تدوین کتاب مشهورخود «مصباح الزائر» به فکر تدوین کتابی افتاد که مقتلی مختصر باشد و زائر بتواند در هنگام زیارت حرم سیدالشهدا (ع) در روز عاشورا آن را همراه داشته باشد، و چنین شد که برخلاف سیره معمول خود کتابی نه در باب ادعیه و زیارات که در باب تاریخ نوشت.

سید بن طاووس لهوف را به سه بخش تقسیم کرده است: قسمت اول از ابتدای تولد سیدالشهدا (ع) و اشاراتی که از همان روزهای نخست در روایات قدسی و اهل بیت (ع) به قضایای کربلا بوده شروع می‌شود و پس از نقل آنچه در کوفه برای مسلم بن عقیل پیش آمد با ورود سید الشهدا (ع) به کربلا پایان می‌پذیرد. قسمت دوم گزارشی نه چندان مختصر از شرح نبرد و شهادت اصحاب تا وقایع مربوط به ظهر عاشوراست و قسمت سوم نیز از عصر عاشورا و داستان اسارت اهل بیت امام حسین (ع) شروع و تا بازگشتشان به مدینه و بیان حالات امام سجاد (ع) در مدینه پایان می‌یابد.

کتاب ابن طاووس اقبال بسیاری پیدا کرد؛ بارها ترجمه، شرح، تلخیص و حتی به نظم درآمد و تا به امروز به عنوانی مقتلی معتبر شناخته می‌شود.

از شاگردان سید بن طاووس اسامی زیر را می توان نام برد:

·  شیخ سدید الدین یوسف علی بن مطهر (پدر علامه حلی)

·  جمال الدین حسن بن یوسف، مشهور به علامه حلی

·  شیخ جمال الدین یوسف بن حاتم شامی

·  شیخ تقی الدین حسن بن داوود حلی

·   سید احمد بن محمد علوی

شیخ محمد بن بشیر

*  آثار سید بن طاوس

ملهوف علی قتلی الطفوف، مشهور به لهوف

کتاب المزار

محاسبه النفس

فرآوری: زهرا فرآورده

بخش کودک و نوجوان تبیان


منبع: شیعه ها

رحیق

مطالب مرتبط:

نیما یوشیج، پدر شعر نو

خواجه عبدالله انصاری

خالقین تام و جری

کارلو کلودی

آیا سبزانگشتی را می‌شناسی؟

آلکی زی، نویسنده ای برجسته از یونان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.