پیوند قرنیه با فمتولیزر برای اولین بار

مصاحبه اختصاصی تبیان با دکتر عین‌اللهی

تبیان: لطفا کمی در مورد قطب علمی بخش چشم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برای ما توضیح بفرمایید

دکتر عین اللهی: ما اینجا قسمت های مختلفی را توانستیم آرشیو کنیم؛ شامل عکس، جراحی ها، کتابخانه دیجیتالی مجهز، case report ها و موارد آموزشی، سیمنارها و کنگره هایی که برگزار می شود. بزرگ ترین آرشیو فیلم، عکس و مطالب آموزشی چشم پزشکی در شاید آسیا اینجا وجود دارد. هم چنین تولیدات بسیار زیادی از فیلم های پیشرفته و عمل های جراحی شاید حدود 60، 70 عمل جراحی بسیار پیشرفته به صورت بومی تولید خودمان است. یک بخش آموزش از راه دور یا در واقع E-Learning هم داریم.

تبیان: این تولیدات برای تدریس به دانشجوها است؟

دکتر عین اللهی: ما یک بخش مردمی داریم به زبان مردمی در سطح عام؛ و یک بخش برای چشم پزشک ها و آموزش آنها؛ و یک بخش هم برای پزشک های عمومی. من سال گذشته برای ارائه گزارش خدمت آقا رفتم، بسیار استقبال کردند و گفتند که کارهایتان را به مردم بگویید. کارهای علمی بسیار پیشرفته ای داریم. چشم پزشکی ما معادل چشم پزشکی اروپا وحتی آمریکا است، که الحمدلله لطف خداست.

وبسایت ما هم برای مردم خیلی خوب است، به خصوص شما اگر بخواهید در بحث چشم پزشکی اطلاعات بگیرید این سایت کمک بسیار خوبی خواهد بود.

در قسمت آموزش از راه دور (E-Learning) چشم پزشک ها وارد می شوند، دوره ای را می گذرانند تا امتیاز آموزش مداوم دریافت کنند. سیستم این قسمت (LMS (Learning Management System است با انیمیشن های متعدد.

ما نرم افزارهایی درست کردیم که مثلاً بتوانیم تفسیر بعضی از عکس ها و کارها را به صورت نرم افزاری برای چشم پزشک‌هایمان روان کنیم که ببینند مثلاً یک قسمت عکس چیست و غیره. تمام این ها به صورت نرم افزاری برای چشم پزشک ها وجود دارد.

در مورد فیلم ها هم مخاطب فیلم های ما مختلف است. یک سری پزشک ها و چشم پزشک ها هستند، هم چنین دو فیلم مردمی درست کردیم که در شبکه سلامت هم پخش شده است.

تبیان: لطفاً همین جراحی موفقیت آمیز پیوند قرنیه را توضیح بفرمایید.

دکتر عین اللهی: ببینید قرنیه در واقع مهم ترین قسمت انکساری چشم است. جلوی چشم انسان یک قرنیه وجود دارد که مثل شیشه ساعت است. این قرنیه به علت های مختلف ممکن است بیماری پیدا کند و دیگر آن شفافیت را نداشته باشد و کدر شده باشد. وقتی قرنیه کدر می شود دید فرد مثل شیشه ای مات می شود. کاری که در دنیا انجام می شود این است که ما باید این قرنیه را جایگزین کنیم.

تا اینکه دستگاهی به اسم دستگاه فمتولیزر وارد کشور ما شد. در دنیا دو سه سال است که این دستگاه اختراع شده است. می دانید که هر جایی که نور رد بشود لیزر کاربرد دارد. تنها عضوی از بدن که در تمام قسمت هایش نور می تواند عبور کند چشم است. بنابراین کاربرد لیزر در چشم خیلی زیاد است.

فمتو یک اصطلاح فیزیک است. فمتوسکند یک میلیونوم نانو است، یعنی انرژی در یک میلیونوم نانو وارد می شود. شما این چکش‌کارهای اصفهان را دیده اید که وقتی می خواهند چیزی درست کنند یک دفعه ضربه نمی زنند. درواقع ریز و تند ضربه می زنند. همین کار در فمتو انجام می گیرد در یک میلیونوم نانو سکند که انرژی، خودش را وارد می کند و چون انرژی در طول زمان کوتاه وارد می شود اثر مخرب برای چشم ندارد.

ما این لیزر فمتو را در عمل لیزیک دو سال است برای برشی که داده می شود روی قرنیه استفاده می کنیم. تا اینکه ما به فکرمان رسید از فمتوسکند لیزر در پیوند بدون بخیه استفاده کنیم که حدود 5 الی 6 ماه کار مطالعاتی روی مسئله انجام دادیم و خوشبختانه توانستیم این ایده را به اجرا در بیاوریم و عمل کنیم.

سیستم لیزر روی چشم این گونه است که یک رینگی گذاشته می شود روی چشم. قسمتی هست که لیزر تماس پیدا می کند با قرنیه و انرژی خودش را روی قرنیه تخلیه می کند و باعث برش در آنجا می شود. هیچ چاقویی در طبیعت قادر به این برش نیست. یک میلیونوم نانو است!

خوبی مسئله این است که سیستم دیجیتالی است و اندازه هایش کاملاً حساب شده است. ما با یک نوع لیزر تعیین کردیم که عمق کدورت چقدر است، بنابراین اندازه کدورت و عمقش را به کامیپوتر دادیم که چقدر برداریم در چه عمقی و چه اندازه ای. بعد با همان اندازه و همان مشخصاتی که وجود دارد، قسمت شفاف روی آن محلی که کدر بوده قرار می‌دهیم. این را که گذاشتیم مرحله بعد این است که این را خوب جا بیندازیم. شستشو می دهیم، مرطوبش می کنیم که کامل آب بخورد و در این محل خوب جا بیفتد.

تبیان: مریض بیهوش است؟

دکتر عین اللهی: خیر. سرپایی با قطره موضعی انجام می شود. احتیاج به بیهوشی ندارد، مانند لیزیک است.

این کار را در جستجویی که انجام دادیم، کسی مانند ما انجام نداده است. یکی دو تا مقاله پیدا کردیم که با یک عمق متفاوت انجام می دادند. در آسیا هم هیچ کس انجام نداده است. در واقع اولین بار است.

تبیان: فناوری و دستگاه ها نقش زیادی در این جراحی داشته است؟

دکتر عین اللهی: بله. حالا خوبی که این دستگاه دارد این است که اولا مریض بیهوشی ندارد. دوم اینکه مریض بخیه نمی‌خورد. سوم اینکه چون بخیه نمی خورد آسیب ایجاد نمی کند.

تبیان:  آیا برای سایر مشکلات چشمی هم مطلب دیگری هست که بخواهید مطرح کنید؟

دکتر عین اللهی: ما به یک اصل اعتقاد داریم در قطب چشم، و آن بحث خودباوری است. مرحوم دکتر کاظمی رویان یکی از هم رزم های ما و نزدیک های ما بود. من بحث سلول های بنیادی را در سال 78 برای اولین بار در ایران با ایشان شروع کردم و به نتیجه رساندم. ما الان سلول های بنیادی قرنیه را تقریبا از سال 82 به طور روتین داریم انجام می دهیم.

ایشان هم به این مجموعه تفکر و بحث خودباوری که ما خودمان می توانیم کارهای بزرگ انجام بدهیم، اعتقاد داشتند. دلیلی ندارد که مثلا یک کسی که در کشور ما نیست و در خارج است، خیلی بهتر از ما می تواند فکر کند. ما خیلی بهتر از آنها می توانیم فکر کنیم. منتها شرایط و سیستم ها خیلی کمک به آنها می کند. ما هم می توانیم آن شرایط و سیستم ها را در کشور خودمان ایجاد بکنیم و ایده هایمان را تبدیل به عمل بکنیم. این کار در خیلی از رشته ها شده است و ما در رشته چشم پزشکی این کار را انجام دادیم. همین کار باعث شده که ما الان بسیاری از مریض ها را داریم که حاضر نیستند در خارج عمل بکنند. به خاطر برکتی هم هست که خداوند به دست پزشک های ایرانی می دهد.

حالا در بحث فمتولیزر هم چون یکی دو سال هست که در دنیا به وجود آمده فکر می کنم در آینده خیلی کارها بشود با آن کرد. چون لیزری هست که به چاقوی جادویی fantastic knife مشهور است.

تبیان: صحبت شما با کاربران تبیان

دکتر عین اللهی: حضرت علی (ع) فرمودند که فرزند زمان خودت باش. امروز دیگر روش های سنتی به جوان های ما جواب نمی دهد. باید ما هم از تکنولوژی و روش های پیشرفته استفاده بکنیم.

ما تفکرمان تفکر جهانی است. ما الان یک سری از کارهایمان را ترجمه به انگلیسی کردیم و در مرحله ای هستیم که در گوگل هم شما جستجو کنید سایت ما راحت می آید. سایت دو زبانه است.

همین کسی که سازنده این دستگاه فمتو بوده است، در کنگره هفته پیش آمده بودند، من به ایشان گفتم که یک چنین کاری با این دستگاه کرده ام، باورشان نمی شد! فیلمش را بهشان دادم اصلا تعجب کرد که یک چنین کاری با دستگاه ما انجام دادیم. به هر حال طبق صحبتی که مقام معظم رهبری می کنند که ما بایستی سرآمد باشیم در منطقه، ما بیشتر تفکراتمان در جهت سرآمد شدن است.

تبیان: شما در حال حاضر جایگاه چشم پزشکی ایران را چگونه می بینید؟

دکتر عین اللهی: ببینید سیستم های رتبه بندی در دنیا شاخص هایی دارد که معلوم نیست که ما با آن شاخص ها منتخب باشیم. آنها ممکن است شاخص هایی داشته باشند که از نظر فرهنگی با ما جور نباشد. ما اگر عملکردی بخواهیم حساب بکنیم، شما از بیمارهایی که اینجا عمل شده اند و یا بیمارهایی که جای دیگر عمل شده اند پرسش کنید. الحمدالله رشد بسیار خوبی داشتیم.

تبیان: من برایتان آرزوی موفقیت می کنم . ممنونم از اینکه فرصت به من دادید که در خدمت‌تان باشم.

فیلم مربوط به پیوند قرنیه با فمتولیزر را اینجا ببینید.