معارضان سوری و نشست دوحه

همانگونه که از قبل عنوان شده بود، مهمترین هدف از برگزاری نسشت دوحه معرفی و تاسیس نهاد رهبری جدید برای معارضان داخلی و خارجی سوری بود، هر روز بر دامنه اختلافات و شکاف‌های آنها افزوده می‌شود و آنچه به این اختلافات دامن بیشتری زده بود، اعلام مرگ شورای ملی معارضان سوریه را پیش از برگزاری این نشست توسط آمریکا بود.

به همین دلیل نگاه‌ تمام معارضان سوری و دشمنان سوریه به نشست پنج‌شنبه گذشته دوخته شده بود که شورای ملی معارضان سوریه به همراه دیگر هیئت‌ها و شخصیت‌های معارض سوری در «نشست مشورتی» ‌حضور یافته و شورای جدید معارضان را طی آن اعلام کرده بودند.

این درحالی است که پیشاپیش گفته شده بود، نشست روز پنج‌شنبه به تشکیل «دولت در تبعید» سوریه هم می‌پردازد، آنهم در زمانی‌که «ریاض سیف»، معارض سوری اعلام کرده بود، تصمیم ندارد‌ منصب ریاست این دولت را برعهده گیرد و به هیچ وجه در اندیشه نامزدی برای این پست نیست، چون وی 66 سال دارد و با مشکلات جسمانی مواجه است.

در ادامه سیف خواستار تشکیل نهادی شده بود که گروه‌های تروریستی وابسته به «ارتش آزاد» سوریه و دیگر گروهک‌های نظامی فعال در سوریه را در یکجا در کنار کمیته‌ها و نهادهای مدنی و شخصیت‌های معارض گرد آورد.

وی گفته بود، به رسمیت شناختن شورای جدید توسط کشورهای غربی و برخی رژیم‌های عربی و ترکیه به انتقال موشک‌های ضدتانک و ضدهواپیما به معارضان مسلح کمک خواهد کرد.

اما «عبدالباسط سیدا»، رئیس به اصطلاح شورای ملی معارضان سوریه از تلاش‌های صورت گرفته و تلاش‌هایی که اکنون صورت می‌گیرد تا نهاد دیگری را جایگزین شورای ملی معارضان سوریه کند، ابراز ناامیدی و نسبت به کارایی و مثمرثمر بودن چنین نهادی ابراز تردید کرده بود.

از سوی دیگر «برهان غلیون»، رئیس سابق شورای ملی معارضان درباره تاسیس شورایی جدید برای معارضان گفته بود، ایده تشکیل چنین نهاد و تشکل گسترده‌ای برای معارضان به خودی خود بد نیست، اما باید در نحوه پرداختن به این شورا کمی جانب احتیاط را مدنظر داشت.

غلیون گفته بود، هرگامی توسط معارضان سوری برداشته یا هر طرحی که ارائه می‌شود، باید بر متحد کردن صفوف گروهک‌های مسلح داخل سوریه و تشکیل نهادی اجرایی برای برعهده گرفتن وظایف دولت در تبعید متمرکز باشد.

نشست دوحه برگزار شد و در جریان آن «جرج صبرا» توانست با بدست آوردن 28 رای به عنوان رهبر جدید معارضان خارجی سوریه موسوم به «شورای ملی معارضان سوریه» در دوحه انتخاب شود.

جرج صبرا از شخصیت‌های مسیحی و کمونیست مخالف دولت سوریه به شمار می‌آید که در رقابت با «هشام مروه» که 13 رای را به دست آورده بود، به این سمت دست یافت.

همچنین «فاروق طیفور» نیز به عنوان معاون جورج صبرا انتخاب شده است.

صبرا در اولین اظهار نظر پس از ریاست بر اصلی‌ترین تشکیلات خارج‌نشین مخالف دولت سوریه گفت که بحران سوریه نیاز به اقداماتی جدی در سطح عربی و بین‌المللی دارد.

رئیس جدید شورای ملی معارضان سوریه که از سال 2005 تا 2011 رهبر حزب دمکراتیک سوریه بود، با آغاز ناآرامی‌ها در این کشور به اتهام تحریک و تشویش افکار عمومی دستگیر شد و با وجود اینکه مورد عفو عمومی «بشار اسد»، رئیس جمهوری سوریه قرار گرفت، پس از آزادی به صف مخالفان پیوست.

شورای مرکزی جدید که نتیجه نشست دوحه بود، در واقع پایان کار رسمی «شورای ملی معارضان سوریه» سابق بود که در استانبول شکل گرفت و در واقع مجموعه جدیدی با عنوان «ابتکار ملی سوریه» است که دبیرخانه آن 41 عضو دارد.

همچنین مخالفان سوری شرکت‌کننده در نشست دوحه به توافق رسیدند، تعداد اعضای دبیرخانه عمومی کنونی شورای ملی سوریه کاسته شده و 200 عضو جدید که 13 گروه مختلف از مخالفان سوریه به دبیرخانه عمومی شورای ملی معارضان سوریه راه یابند.

جرج صبرا پس از انتخاب خود مدعی شد، انتخاب او نشان‌دهنده ماهیت غیرفرقه‌ای این شوراست و برای سرنگونی حکومت بشار اسد خواستار تامین تسلیحات بیشتر شد.

آمریکا و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس پس از تشکیل این شورا، حمایت خود از تشکیل این ائتلاف را اعلام و اظهار کردند، در صورت تشکیل این ائتلاف امیدوارند، بتوانند گروه‌های مسلح پراکنده مخالف حکومت سوریه را در یک مجموعه منسجم کنند تا بدیلی برای نظام سوریه شوند.

همچنین شورای همکاری خلیج فارس در بیانیه‌ای اعلام کرد، اعضای این شورا؛ ائتلاف ملی معارضان سوریه را به عنوان نماینده قانونی ملت سوریه به رسمیت می‌شناسد.

برخی تحلیلگران تاکید می‌کنند، انتخاب جرج صبرا مسیحی به عنوان رئیس مخالفان سوریه در راستای تلاش غرب برای ایجاد فاز جدیدی از بحران آفرینی در این کشور دانست.

آنها تاکید می‌کنند، این اقدام غرب و اعراب به معنای تلاش آنها برای باز کردن پای مسیحیان سوریه به بحران این کشور و همراه کردن آنها با خود است.

سناریویی که پیشتر درباره «عبد الباسط سیدا» به اجرا گذاشته شد تا کردهای سوریه را درگیر بحران سوریه کند که با ناکامی آنان مواجه شد و در طول این مدت کردهای سوریه لحظه‌ای در حمایت از نظام سوریه تردید نکردند.

اما یک‌شنبه شب گروه‌های معارض سوری که برای متحد شدن در دوحه گرد‌هم آمده بودند، با امضای توافقنامه‌ای تشکیل ائتلاف جدید خود را اعلام کردند که در بردارنده گروه‌ها و جریان‌های معارض دولت سوریه است.

این گروه‌ها و جریان‌های معارض «احمد معاذ الخطیب»، یکی از مخالفان سرشناس دولت سوریه و امام سابق مسجد جامع بنی‌امیه دمشق را به ریاست این ائتلاف برگزیدند. شیخ معاذ الخطیب 52 ساله در ژوئیه پس از چندبار بازداشت، دمشق را به مقصد قاهره ترک کرده بود.

این توافقنامه که به امضای جورج صبرا و معاذ الخطیب رسیده اولین ائتلاف معارضان سوری است که تقریبا تمام گروه‌های معارض سوریه را در برمی‌گیرد و بنا به گفته معارضان وظیفه تشکیل دولت انتقالی را برعهده دارد.

«ریاض سیف» و «سهیر الاتاسی» به عنوان دو معاون رئیس ائتلاف انتخاب شدند و انتخاب معاون سوم که قرار است از میان کردها تعیین شود، به وقت دیگری موکول شد.

در مراسم انتخاب ائتلاف جدید معارضان که «ائتلاف ملی انقلابیون و معارضان سوریه» نام گرفته پرچم مخالفان در کنار پرچم قطر و اتحادیه عرب به اهتزاز درآمد.

«حمد بن جاسم بن جبر آل ثانی»، نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر در مراسم امضای توافقنامه گفت: امضای این توافقنامه نشان‌دهنده اصرار و جدیت معارضان برای وحدت میان خود است و از دیگر معارضان سوری خواست هرچه زودتر همبستگی خود را با ائتلاف جدید اعلام کنند.

وی متعهد شد، هرچه سریع‌تر اقدامات لازم در سطح عربی و جهانی برای به رسمیت شناختن ائتلاف جدید به عنوان تنها نماینده رسمی و قانونی ملت سوریه آغاز کند.

«احمد داوود اوغلو»، وزیر خارجه ترکیه نیز با تبریک امضای توافقنامه اتحاد میان معارضان آن را اولین گام به سمت آینده‌ای جدید در سوریه خواند.

شورای همکاری خلیج فارس و دبیرخانه اتحادیه عرب نیز با استقبال و تبریک به مخالفان برای ایجاد اتحادی جدید میان خود آمادگی این اتحادیه را برای همکاری کامل با نهاد جدید مخالفان سوریه اعلام کرد.

نماینده فرانسه در نشست مخالفان نیز اعلام کرد که فرانسه به عنوان اولین کشور ائتلاف جدید مخالفان دولت سوریه را به رسمیت شناخته است.

معاذ الخطیب در اولین سخنان خود پس از امضای توافقنامه اعلام کرد، هدف اصلی آنها سرنگونی نظام سوریه است و از تمامی گروه‌های مخالف خواست برای رسیدن به این هدف هر نوع اختلاف را کنار بگذارند.

وی همچنین از جامعه جهانی خواست به وعده‌های خود در قبال ملت سوریه عمل کنند و از لحاظ سیاسی و اقتصادی به مخالفان یاری برسانند.

الخطیب درخصوص مواضع روسیه در قبال دمشق نیز گفت: ما هیچ مذاکره‌ای با روسیه نخواهیم داشت و این کشور باید ارسال سلاح به سوریه را هرچه سریعتر متوقف کند.

اما شماری از گروه‌های سیاسی سوری نیز به نشست دوحه انتقاد کرده‌اند. آسیه عبدالله، از رهبران حزب سوسیالیست کردهای سوریه گفت که مهم‌ترین ارگان‌های سیاسی کرد سوریه، از جمله حزب سوسیالیست و «شورای عالی کردها» به اجلاس دوحه دعوت نشده‌اند.

در این میان چند تن از اعضای «کمیته‌ی هماهنگی برای انقلاب» که در داخل سوریه فعالیت می‌کند، نیز نشست دوحه را به نشانه‌ اعتراض ترک کردند.

بخش سیاست تبیان