برگزاری مراسم ازدواج در ماه محرم الحرام
سوال: آیا خواستگاری رفتن و دیگر مقدمات ازدواج مثل بله برون و عقد و ... در ماه محرم و صفر اشکال دارد و بی احترامی محسوب میشود؟
پاسخ: رفتن به خواستگاری و اقدامات اولیه ازدواج در ایام ماه محرم و ماه صفر اشکال شرعی ندارد لیکن احترام این دو ماه را رعایت کنید. مراسم اولیه را به طور ساده بر گزار کنید. پس از پایان ماه صفر مراسم مورد نظر را انجام دهید.
عروسی و ازدواج از سنتهای مهم پیامبر اکرم است که در اسلام برای حفظ و سیانت انسان از فساد و تباهی و برای حفظ و بقا نسل در جامعه، بر آن تأکید بسیار شده است؛ تا آن جا که اگر انسان در معرض گناه قرار گیرد، ازدواج کردن واجب است.
درباره این که در محرم و صفر حکم عروسی چگونه است، باید گفت همه روزها از ایام الله محسوب می شود، ولی همه مثل هم نیستند، بلکه در بعضی از ماهها و روزها، فضیلتهایی وجود دارد که در سایر ماه ها و روزها نیست؛ مثل فضیلت ماه رجب، شعبان، رمضان. در هر یک از این ماه ها نیز بعضی روزها بر بعضی دیگر به دلایل خاص برتری دارد، مثلاً در ماه رجب، روز مبعث حضرت رسول اکرم(ص) قرار دارد که شیعه و سنی بر فضایلی که در این ماه و این روز وجود دارد، تأکید دارند، از جمله روزه گرفتن، دعا کردن و... و یا شب و روز جمعه که فضیلت بیشتری برای آن در نظر گرفته شده است.
بنابراین، درست است که همه روزها و شب ها و ماه ها متعلق به خدای متعال است و انسان هر عمل مباحی را در هر روز از روزهای خدا، یا هر ماهی از ماه های خدا، می تواند انجام دهد؛ ولی همان گونه که گفتیم، در بعضی روزها و ماه ها، عمل مباح، از فضیلت بیشتری برخوردار می شود، مثلاً روزه گرفتن خوب است و ثواب دارد، ولی در روز مبعث و یا پنج شنبه و جمعه از ثواب بیشتری برخوردار می باشد؛ یا روزه گرفتن در عید فطر و قربان حرام است، یا در عید نوروز بنابر عقیده اهل سنّت روزه گرفتن کراهت دارد.{1}
در مورد عروسی در این دو ماه، شیعه و سنی فتوی به تحریم آن نداده اند و مثل سایر امور آن را مباح و جایز می دانند و حتی اگر ترک کردن آن موجب واقع شدن در گناه باشد، نه تنها بی اشکال، بلکه واجب است؛ ولی از جهت این که ماه محرم، ماه شهادت سلاله پاک رسول الله است که در صحرای کربلا برای حفظ و صیانت از دین مبین اسلام امام حسین(ع) خون خود و 72 تن از عزیزانش را اهدأ کرده و با لب تشنه به شهادت رسیدهاند، ماه حزن و اندوه در
میان مسلمانان نام گرفته است، گرچه پس از مصیبتی که در کربلا بر خاندان حضرت رسول وارد شده است، همه ایام، مسلمانان عزادارند و در غم و اندوه به سر می برند، ولی چون که آن حادثه جانگداز در ماه محرم واقع شده است، حزن و اندوه مسلمانان در این ماه بیشتر بوده و از حادثهای که در کربلا، و در این ماه روی داده است، متأثر می شوند و در این ایام، به یاد مصایبی که بر آن عزیزان گذاشته است، از شادی کردن و جشن گرفتن خودداری کرده و به عزاداری و زنده کردن یاد شهدای کربلا می پردازند و از این مراسم عزاداری، کمترین کاری است که در مقابل جانفشانی سید الشهدا در کربلا می توان انجام داد، اگر ما خود را مسلمان و پیرو پیامبر(ص) و اهل بیت پیامبر می دانیم، باید بر حزن آنان اندوهگین و بر شادی آنان شاد باشیم؛ چنان که امام صادق(ع) می فرماید: «شیعتنا خلقوا من فاضل طینتنا یفرحون بفرحنا و یحزنون بحزننا». امام صادق(ع) همواره در این ماه، محزون بودند.
حضرت رسول اکرم(ص) وقتی که امام حسین(ع) را می دیدند او را می بوسیدند و بسیار به وی احترام می کردند و می فرمودند: «حسین منی و انا من حسین»{2} روایات فراوان دیگری در مورد امام حسین(ع) و جایگاه والای او نزد حضرت محمد(ع) وارد شده است.
حضرت محمد(ص) صحرای کربلا را در زمان حیات خود یادآور شد و بر امام حسین(ع) گریه کرد.{3}
بنابر این، ما نیز باید در ایام حزن و اندوه پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)، محزون و در روزهای شادی آنان شاد باشیم و همان طور که وقتی پیامبر از این حادثه خبر می دهد محزون می شود، ما نیز باید محزون شویم.
از این رو، در این ماه انجام دادن مراسمی که شادی آور و شادی بخش باشد، مانند عروسی و... که مظهر شادی و فرح و سرور است، از نظر اخلاقی ناروا بوده، و قلب پیروان واقعی اهل بیت(ع) و شهدای کربلا را جریحه دار می کتد و ممکن است نشان دهنده همراهی با دین ستیزان و کسانی باشد که فرزندان پیامبر(ص) و مسلمانان را در کربلا با لب تشنه به جرم حمایت از دین اسلام و ایستادگی در مقابل فاسدان به شهادت رساندند.
ماه صفر نیز همین گونه است، زیرا مصادف با اربعین شهدای کربلا و سالار شهیدان، و مصادف با رحلت بزرگ منجی عالم بشریت حضرت ختمی مرتب و فرزندان آن حضرت یعنی امام حسن مجتبی و امام رضا(ع) است و ماه اندوه و مصیبت نام گرفته است. بدین جهت شیعیان از برگزاری مراسم عروسی در این ماه خودداری می کنند. بزرگان دین نیز از آن نهی کردهاند؛ از جمله امام رضا(ع) فرمود: از دنبال حوایج دنیا رفتن در این ماه بپرهیزید که خدا حوایج شما را در دنیا و آخرت بر آورده می کند، و در روز عاشورا اندوهگین باشید تا روز قیامت شاد باشید. متأسفانه عدهای از مسلمانان مراسم ازدواج خود را در این ماه برگزار می کنند و می گویند این کار مثل سایر امور جایز نیست،{4}
بنابراین ازدواج در این ماه اشکالی ندارد، اما اگر کسی به قصد این که چون که اهل بیت پیامبر(ص) شهید شدهاند و عزادارند، اقدام به برگزاری جشن و سرور کند حرام است.
[1]. الفقه علی المذاهب الاربعْ و مذهب اهل بیت، ج 1، ص 721.
[2].قندوزی، یتابیع المودْ ج 2 ص 207، بیروت، دار الاسوْ، چاپ اول،
[3].محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج 44، حدیث 5، ص 255 و ج 9.
[4].دکتر محمد شرباصی، یسالونک فیالدین والحیاط، ج 2، ص 176.
مشاوره مذهبی
تنظیم: گل محمدی
مرکز مشاوره
