تبیان، دستیار زندگی
در مقاله گذشته به شرح و تفسیر موسیقی قوالی پرداخته شد. در این مقاله ادامه مبحث را پی می گیریم.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

نوای قوالی(2)

موسیقی عرفان و ارادت و عشق


در مقاله گذشته به شرح و تفسیر موسیقی قوالی پرداخته شد. در این مقاله ادامه مبحث را پی می گیریم.

موسیقی عرفانی

گروه قوالی خوانی

این گروه معمولا از هفت یا هشت نفر تشکیل میشود که در اصطلاح زبان اردو به آنها "همنوایان" گفته می‌شود:

یک خواننده اصلی و دو خواننده کمکی، که اگر خواننده یک نفر باشد معمولا "طبلا"، "دهل" و سازهای کوبه‌ای و هارمونیک توسط او نواخته می‌شود. بقیه هم که سازها را می‌نوازند، کلمات کلیدی را همراه و یا پس از خواننده ادا می‌کنند.

قوالی خوانها معمولا در 2 ردیف می‌نشینند. ردیف اول خوانندگان و ردیف دوم همنوایان و نوازندگان. در این نوع موسیقی ورود بانوان غیرمجاز است. چرا که گروههای اجرا کننده مسلمان هستند و شنیدن صدای زن را مجاز نمی‌دانند.

ساختار موسیقیایی

طول مدت آوازهای قوالی معمولا 15 الی 30 دقیقه است. البته گاهی قوالی‌ها خارج از قاعده معمول به طول می‌انجامند. که می‌توان به طولانی‌ترین آن یعنی آواز ‌ Hashr Ke Roz Yeh Poochhungaکه 115 دقیقه طول کشید و توسط "عزیز میان قوال" اجرا شد اشاره کرد. البته دو قطعه از کارهای استاد "نصرت فاتح علی خان" نیز دارای زمان 60 دقیقه بوده است.

موسیقی قوالی به آرامی اغاز شده و به آرامی ادامه می‌یابد اما انرژی بسیار زیادی را می‌طلبد تا بدیوسیله حس سرمستی عارفانه در میان گروه و شنوندگان ایجاد شود.

آوازهای قوالی

آوازها معمولا به شکل ذیل ساخته و اماده می‌شوند:

·         موسیقی با یک ملودی اصلی توسط ارغنون شروع می‌شود که با طبلا همراه است. و تغییرات قاعده‌بندی شده و منظمی در ملودی مشاهده می‌شود.

·         سپس "الپ" که ملودی بلند تونیک است آغاز میگردد که خواننده در آن از نوت‌های بلند در دستگاه "راگا" بهره می‌جوید.

·         سپس خواننده ابیاتی را بعنوان مقدمه کار می‌خواند که جزو بخش اصلی کار نیست و اما از نظر مضمونی به آن نزدیک است. این ابیات ریتمیک خوانده نمی‌شوند و معمولا با ارغنون همراه هستند. پس از اینکه خواننده اصلی یک بیت را می‌‌‌خواند یکی از خوانندگان کمکی پشت او ‌تکرار می‌کند. خواننده دوم معمولا بدیهه‌گویی می‌کند. تعدد ابیاتی که به این شکل خوانده میشوند بستگی به نظر مدیر گروه دارد.

"نصرت فاتح علی خان" بخاطر اجرای "سارگام" (7 نت اصلی یک ردیف با نامهای شاجا، ریشاب، گانزار، مزیام، پانچام، زایوات، و نشاط که به این شکل خوانده میشوند: سا، ری، گا، ما، پا، زا، نی) در "الپ" معروف می‌باشد.

·         با آغاز آواز اصلی طبلا، دهل و کف نواخته می‌شوند. همه افراد گروه یکصدا شروع به خواندن میکنند گویی که انعکاس آن در فضا پخش می‌شود. اشعار اصلی هیچگاه بداهه نیستند. اشعار اصلی را گروههای مختلفی می‌‌خوانند و همه از نظر شکل بندی بصورت مشابه. بسیاری از اوقات، نوا و لحن‌ها در کنار آواز اصلی بصورت بداهه ادا می‌شوند. همینطور که آواز پیش می‌رود، خواننده یا خواننده کمکی وارد ملودی بلند تونیک یا همان "الپ" می‌شود. "نصرت فاتح علی خان" بخاطر اجرای "سارگام" (7 نت اصلی یک ردیف با نامهای شاجا، ریشاب، گانزار، مزیام، پانچام، زایوات، و نشاط که به این شکل خوانده میشوند: سا، ری، گا، ما، پا، زا، نی) در "الپ" معروف می‌باشد. "سارگام" همان معادل هندی "سلفژ" است. آواز "سارگام" همراه با پاضرب و احساس عمیق است. هر کدام از خوانندگان با بازی کردن با صدای خود به "سارگام" رنگ تازه می‌بخشد. بداهه گویی در "سارگام" برخی از خوانندگان طول زمان بیشتری دارد. بخصوص وقتی که در حال اجرا با یک خواننده جوان و کم تجربه هستند. معمولا "سارگام" بطور ناگهانی پایان می‌گیرد.

استیل خواندن در موسیقی قوالی کاملا با سبک غربی‌ها متفاوت است. مثلا غربی‌ها در کلماتی که با M شروع می‌شوند، استرس و فشار را بروی حرف بعدی می‌گذارند اما در قوالی چنین نیست و استرس بر روی M است که همین موجب بوجود آمدن تون صامت می‌گردد. در قوالی تفاوتی میان "صدای برآمده از سینه" و "صدای برآمده از گلو" نیست (ایجاد صدا بستگی به فرکانس مورد استفاده دارد). بلکه شخص قوال خیلی بلند و با قدرت می‌خواند؛ که این به آنها اجازه می‌دهد تا "صدای برآمده از سینه" را به بلندترین وجه ممکن ارائه دهند که در موسیقی غرب معمول نیست. لذا صدای خواننده سبک قوالی خش‌دار و پرفشار می‌شود که این حالت به هیچ وجه مورد سلیقه موسیقی غرب نمی‌باشد.

ترجمه: محمدرضا صامتی

بخش هنری تبیان


منبع:

سایت nqawwal

سایت cnngo