عجایب عالم و هیچ های تناولی

از مجسمه تا نقاشی

پرویز تناولی در این مجموعه نقاشی ها، از ورقه های کهنه به جا مانده از کتاب های چاپ سنگی قدیمی به عنوان زمینه اصلی کارهایش استفاده کرده و نشان داده است که می توان هنوز از نشانه های قدیمی فرهنگ ایرانی تصویر متفاوتی را به نمایش گذاشت.

در بخش عمده ای از این نقاشی ها خط نستعلیق در کنار نقاشی ها و طراحی های مدرن تناولی که عمیقا در فرهنگ ایرانی و اسلامی ریشه دارند، به شکل پویا و چالش برانگیزی ترکیب خط و نقاشی را تداعی می کند.

پرویز تناولی این نقاشی ها را در جریان اقامتش در ونکوور کانادا کشیده و خود می گوید: "زمستان‌های طولانی ونکوور و شب‌های دراز آن بهترین زمان برای اجرای این کارها بوده است."

کتاب "عجایب عالم" آخرین کتابی است که از پرویز تناولی منتشر شده است. این کتاب شامل 80 طرح از این مجموعه نقاشی ها است که به دو زبان انگلیسی و فارسی توسط نشر بن‌گاه روانه بازار کتاب شده است.

از دیگر تالیفات مهم او می توان به کتاب های "فرش"، "آتلیه کبود"، "طلسم"، "گرافیک سنتی ایران"، "قفل های ایران"، "ترازو، سنگ و سرمه دان"، "سنگ قبر" و "سرامیک ها" اشاره کرد.

پرویز تناولی در سال 1316 در تهران به دنیا آمد و در سال 1335 از دانشکده هنرهای زیبای تهران فارغ التحصیل و پس از آن برای ادامه تحصیلاتش به رم رفت.

او در کارگاه مجمسه سازی مارینو مارینی تعلیم دید و پس از فارغ التحصیلی به ایران بازگشت و در سال های 1337 و 1339 در بینال های اول و دوم تهران به عنوان هنرمند برتر شناخته شد و همزمان نامش با مکتب سقاخانه یکی از مهم ترین مکتب های هنری در ایران پیوند خورد.

مکتب سقاخانه یکی از تاثیرگذارترین جنبش های هنری معاصر ایران در دهه چهل بود که در ابتدا با حرکت های تازه در آثار تناولی و حسین زنده رودی و بعدها صادق تبریزی، منصور قندریز، فرامرز پیل آرام و مسعود عربشاهی شکل گرفت.

هنرمندانی که تحت عنوان این مکتب کار کردند، به دنبال درک فرهنگ و هنر قدیمی، بومی و سنتی ایران و بازسازی نگاه مذهبی و عامیانه در خلق آثار مدرن خود بودند.

پرویز تناولی با اشیای از کار افتاده قدیمی و نشانه هایی که به دوران کهن تعلق دارند، جهانی آرزویی و آرمانی خود را باز آفرینی می کند و زیبایی مدرن و متفاوتی را به رخ می کشد.

مجموعه مجسمه های "شاعر"، "هیچ"، "قفل و قفس" ، "دیوار" و "دست ها" از مهم ترین آثار هنری پرویز تناولی هستند.

اما مجموعه مجسمه های "هیچ" که از محبوب ترین و معروف ترین سری کارهای اوست، قصه دیگری دارد. آن طور که خودش گفته است اولین بار در سال 1343 در سکوت و خاموشی، هیج به سراغش آمده است و حاصل آن ترکیبی شد از یک دایره و کلمه هیچ از جنس پلاستیک در بالا و یک جفت دست گچی در پایین. این اثر نخستین بار در گالری بورگز به نمایش درآمد.

"هیچ" های تناولی به گفته خودش یک اعتراض بود به جریاناتی که در دهه 1340 برای استفاده از خط در نقاشی متداول شده بود. او خود در این باره نوشته است: "تصمیم گرفتم خطاطی را به طور کلی کنار بگذارم یا حداقل خود را به یک کلمه محدود کنم. مدت ها در این باره تامل کردم تا اینکه واژه هیچ خود را در نظرم نمایان ساخت ."

در حدود پنج دهه ای که از خلق اولی"هیچ" می گذرد، به نظر می رسد که این "هیچ" ها در ذهن و دست تناولی تمام نشدنی بوده اند و او هربار با فرم ها، مواد و رنگ های متفاوت، بعدی تازه از آن را با خوانشی جدید به نمایش گذاشته است.

در سری جدید نقاشی هایی که در کتاب "عجایب عالم" به نمایش درآمده نیز "هیچ" این بار در کنار مینیاتور و کاغذهای قدیمی با خطوط نستعلیق و شکسته حضوری پررنگ و تعیین کننده یافته است.

هیچ های او با شکل ها و حجم های متفاوت نمادی شده اند برای هستی و مضامینی که بین بود و نبود، بین خیال و امید، تفسیر و تعبیر می شوند و به واقعیت ما پیوند می خورند.

مجسمه های هیچ های پرویز تناولی در سال های اخیر همراه با دیگر مجموعه آثارش در حراجی های مهم دنیا از جمله حراج کریستی جایگاه ویژه ای داشته و از نظر قیمت آثار به فروش رسیده نیز رکوردهای بی سابقه ای را بر جا گذاشته است.

سایت سیمرغ