غذا در بـرابر آسم

مصرف برخی غذاها و میوه‌ها به مقدار نیاز و کاهش مصرف غذاهای کنسروی و حاوی مواد نگه‌دارنده تأثیر زیادی در کاهش علائم بیماری آسم دارد.

زمانی که عملکرد سلول‌های عضلات در ریه‌ها مختل شود و دچار انقباض و سفت شدن شوند آسم بروز می‌کند. این سلول‌ها روی سایر سلول‌ها نیز اثر می‌گذارند و شروع به تولید بیشتر مواد مخاطی غلیظ و جذاب می‌کنند. علائم آسم شامل؛ کوتاه شدن تنفس، سفت شدن قفسه سینه، عطسه، سرفه، مشکل در صحبت کردن و حتی از حال رفتن فرد است. بنا به تحقیقات و آمار، حدود 300 میلیون نفر در سرتاسر دنیا از آسم رنج می‌برند و حدود 250 هزار نفر سالانه بر اثر این بیماری جان خود را از دست می‌دهند. از سال 1980-94 تعداد افراد مبتلا به آسم حدود 75 درصد افزایش یافته و میزان رشد بیماری در کودکان زیر پنج سال به 160 درصد نیز می‌رسد. مصرف غذاهای مصنوعی و پر نمک، غذاهای فرآوری و بسته‌بندی شده که حاوی مواد نگه‌دارنده هستند، مصرف روغن‌های گیاهی و مارگارین؛ مصرف زیاد اسیدهای چرب امگا 6 و تغییر شیوه زندگی مردم باعث افزایش تعداد مبتلایان به آسم طی سال‌های اخیر شده است. بیماری آسم یک بیماری کاملاً جدی و خطرناک است و گاه می‌تواند به مرگ فرد منجر شود. توجه به توصیه‌های پزشک، مصرف برخی غذاها و میوه‌ها به مقدار نیاز و کاهش مصرف غذاهای کنسروی و حاوی مواد نگه‌دارنده تأثیر زیادی در کاهش علائم بیماری و واکنش‌های آلرژیکی فرد دارد.

هر روز یک عدد سیب بخورید

سیب و آب سیب حاوی فیتوکمیکال‌ها و مواد آنتی‌اکسیدانی است که عملکرد ریه را بهبود می‌بخشند، بنابراین به افرادی که از آسم رنج می‌برند توصیه می‌شود هر روز یک عدد سیب بخورند. در ضمن مصرف روزانه سیب توسط خانم‌های باردار، احتمال ابتلا و تولد فرزندشان با مشکل آسم و یا آلرژی را کمتر می‌کند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند مادرانی که در طول دوران بارداری دست‌کم هفته‌ای چهار عدد سیب می‌خورند، از بروز آسم و آلرژی در کودکانشان پیشگیری می‌کنند.

سیر و پیاز

ترکیب سیر و شیر گرم یک داروی بسیار قدیمی برای درمان آسم است و اگر بیماران آسمی از این ترکیب بخورند، کمتر دچار حملات آسم می‌شوند. سیر و پیاز از گونه allium ها هستند. موسیر، تره‌فرنگی و پیازچه نیز در این گروه قرار دارند. علاوه بر مصرف زیاد این‌گونه از سبزیجات در پخت‌وپز، سیر و پیاز خواص بی‌شماری در حفظ سلامت دارند. آن‌ها می‌توانند از آسم جلوگیری و یا به درمان آن کمک کنند.

سبزیجات میوه‌ای

تحقیقات دانشمندان اسپانیایی بر روی 460 دانش‌آموز و کودک اسپانیایی به مدت هفت سال نشان داد کودکانی که هر روز بیش از 35 گرم سبزیجات میوه‌ای مصرف می‌کنند، بسیار کمتر علایم و نشانه‌های آسم و آلرژی را از خود بروز می‌دهند. سبزیجات میوه‌ای شامل کدو سبز، لوبیا سبز، گوجه، بادمجان و خیار می‌شود.

خاصیت ضد التهابی سیر و پیاز

پیاز حاوی مقدار زیادی ترکیبات ضد التهابی است که می‌تواند آسم را درمان کنند و علائم آن را کاهش دهد. همچنین مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان فلاوونوئید کوئرسیتین دارد و به طور متوسط حاوی 50 میلی‌گرم کوئرسیتین است؛ بنابراین اگر به طور روزانه پیاز مصرف کنید، شدت حملات آسم در شما کاهش خواهد یافت. پیاز، 9 گونه ترکیب ضد التهابی متفاوت دارد. مصرف آن کاملاً بی‌خطر است و به ندرت دیده شده که کسی در اثر مصرف پیاز دچار آلرژی شود. سیر به خاطر طبیعت گرم خود یک سبزی مناسب برای درمان آسم و آلرژی به شمار می‌آید. در فلسفه چینی‌های باستان، سیر جایگاه ویژه‌ای دارد و در درمان گیاهی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کودکانی که هر روز بیش از 35 گرم سبزیجات میوه‌ای مصرف می‌کنند، بسیار

کمتر علایم و نشانه‌های آسم و آلرژی را از خود بروز می‌دهند. سبزیجات میوه‌ای شامل کدو سبز، لوبیا سبز، گوجه، بادمجان و خیار می‌شود

در نظام پزشکی سنتی هند نیز استفاده از سیر به خصوص سیری که با شیر جوشیده و ترکیب شده باشد، بسیار توصیه می‌شود. اگر سیر را با سرکه سیب و عسل بخورید، تأثیر بیشتری خواهد داشت. این ترکیب باعث رقیق شدن مواد مخاطی موجود در دستگاه تنفسی، کاهش گرفتگی ریه‌ها و مجاری تنفسی و در نتیجه سهولت تنفس می‌شود؛ لذا هر روز دو حبه سیر را با یک قاشق چای‌خوری سرکه و یک قاشق چای‌خوری عسل ترکیب کرده و صبح‌ها قبل از صبحانه میل کنید. دقت باشید که اگر جزء آن دسته از افراد بسیار معدودی هستید که به مارچوبه حساسیت دارید، احتمال دارد با خوردن سیر و پیاز نیز دچار آلرژی شوید. در مورد مصرف و میزان مناسب آن‌ها حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

ماهی و روغن ماهی

همان گروه از دانشمندان بعد از تحقیقات گسترده دریافتند که مصرف ماهی تأثیر زیادی در کاهش ابتلا به آسم و آلرژی دارد. بر اساس این تحقیقات، کودکانی که هر روز دست کم حدود 60 گرم ماهی مصرف می‌کنند، کمتر دچار آلرژی و آسم می‌شوند. اگر کودکتان و یا حتی خودتان نمی‌توانید ماهی بخورید، لااقل از مکمل روغن ماهی استفاده کنید. روغن ماهی سرشار از امگا 3 است، امگا 3 به دلیل خواص ضدالتهابی و مهار واکنش‌های التهابی باعث بهبود عملکرد دستگاه تنفسی می‌شود.

مرکبات

مصرف مرکبات و میوه‌های سرشار از ویتامین c باعث کاهش حملات آسم و آلرژی به خصوص در کودکان می‌شود؛‌ تحقیقات دانشمندان ایتالیایی نشان می‌دهد کودکانی که پرتقال، نارنگی، گریپ‌فروت و کیوی می‌خورند کمتر دچار علائم آسم و آلرژی می‌شوند. ویتامین c به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی بالایی که دارد با التهابات ریوی مقابله می‌کند. مرکبات و کیوی و البته توت‌فرنگی و تمشک حاوی مقادیر زیادی ویتامین c هستند.

کاهش مصرف نمک

مطالعات دانشمندان نشان می‌دهد که زیاده‌روی در مصرف نمک نه تنها سلامت قلب را به خطر می‌اندازد، بلکه باعث تشدید علائم آسم نیز می‌شود؛ بنابراین کنترل و مدیریت مصرف نمک باعث کنترل علائم آسم و آلرژی می‌گردد. دانشمندان به مردم توصیه می‌کنند که از مصرف غذاهای بسته‌بندی و فرآوری شده بپرهیزند.

نقش آنتی‌اکسیدان‌ها در درمان آسم

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها به پیشگیری و درمان این بیماری کمک می‌کند فلاوونوئیدها، ویتامین‌های A، C و E نیز رادیکال‌های آزاد را خنثی و از آسیب‌دیدگی سلول‌ها جلوگیری می‌کنند. کاهش دریافت ویتامینA، C و E باعث تشدید علائم آسم می‌شود.

ویتامین C

اگر هر روز 2 گرم ویتامین C به بدنتان برسانید، علائم آسم در شما کاهش می‌یابد. مصرف مکمل‌های ویتامین C باعث کاهش حملات آسم می‌شود.

ویتامین E

آلودگی هوا باعث افزایش حملات آسم می‌شود، اما مصرف مکمل‌های E از این حملات پیشگیری می‌کنند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که استفاده از مکمل‌های ویتامین E در طول دوران بارداری باعث کاهش خطر ابتلای کودک به آسم می‌گردد.

بتاکاروتن و لیکوپن

بتاکاروتن و لیکوپن هر دو از پیش ماده‌های کاروتنوئیدها هستند. مصرف بتاکاروتن و لیکوپن به طور روزانه از بروز آسم و حملات آن جلوگیری می‌کند. بتاکاروتن و لیکوپن نقش محافظتی در برابر این بیماری دارند. این ویتامین‌ها در مجموع از پیشروی و تشدید آسم جلوگیری می‌کنند و التهابات ناشی از آن را از بین می‌برند. رابطه بین غذاها و افزایش احتمال بروز حملات آسم و آلرژی، خصوصاً در کودکان، سال‌هاست که مورد تحقیق دانشمندان است.

بخش تغذیه و آشپزی تبیان

منبع: دنیای سلامت - زهرا فرهناک، کار شناس ارشد تغذیه