تراز چیست (بخش اول)؟

تراز چیست و به چه منظوری انجام می شود؟

قبل از آن كه وارد مقوله‌‌ی برنامه‌ریزی شویم، لازم است اطلاعات مختصری در مورد تراز داشته باشید تا با داشتن حضور ذهن بیشتری در انتخاب مباحث جدی تر عمل نمایید. فرض نمایید از دانش آموزان كلاس شما آزمون عربی گرفته می‌شود و شما در این كلاس نمره 14 كسب می‌نمایید و با این نمره شما نفر اول كلاس می‌شوید، یك بار دیگر از آن كلاس آزمونی گرفته می‌شود و این بار نیز شما نمره 14 كسب می‌كنید با این تفاوت كه نفر آخر كلاس می‌شوید. در هر دو آزمون شما نمره 14 را كسب نمودید ولیكن ارزش این دو نمره یكسان نمی‌باشد، كه این موضوع یعنی یكسان سازی ارزش نمرات موضوع مبحث نرمالیزاسیون را می‌سازد.

به عبارتی ممكن است دقیقاً درصد نمرات خام كارنامه شما با درصد نمرات خام كارنامه دوست شما یكسان باشد ولیكن رتبه شما یكسان نباشد، یعنی در كنكور سراسری و آزاد هر تست كنكور ارزش خاص خود را دارد وارزش تست شمار‌ه‌ی 5 ادبیات با تست شماره 6 یكسان نمی‌باشد و جالب است بدانید: آن تستی كه كمترین پاسخگو را دارد، ارزشمندتر است.

از این رو در می‌یابید دروس ریاضیات و فیزیك تجربی و همچنین شیمی گروه ریاضی فیزیك و ریاضی و آمار گروه انسانی دارای ارزش بسیار بالاتری از ضرایب در نظر گرفته شده هستند و این موضوع به صورت خیلی واضح در درس عربی عمومی دیده می‌شود لذا به هیچ وجه سعی نكنید مبحث را صرفاً به دلیل آن كه سخت می‌باشد از گردونه مطالعاتی حذف نمایید.

به طور مثال:

در درس معارف اسلامی حتماً یك تست كنكور مربوط به روایات و احادیث و یك تست كنكور مربوط به درس وصیت نامه‌ی امام خمینی می‌باشد و این دو تست بیشترین ارزش را در میان تست های معارف اسلامی دارا می‌باشند زیرا كمترین پاسخگو را دارند كه حتی شاید خود شما یا دوستان شما نیز دركنكور سال قبل به این تست ها نتوانستند پاسخ صحیح بدهید. از این رو وارد مباحث آماری نشدیم وصرفاً با اشاره‌ای به موضوع تراز خواستیم ارزشمندی مباحث دشوارتر را متذكر شویم

از كجا بفهمم وضعم چه طور است؟

شاید بارها پیش آمده باشد كه این سۆال را از خود پرسیده باشید! راستش را بخواهید، یكی از اهداف اصلی شركت در كنكورهای آزمایشی( و شاید مهم ترین آن ها) یافتن پاسخ همین سۆال است. در پاسخ به این سۆال، 2 نوع پاسخ بیش از سایر پاسخ ها شنیده می‌شود:

1. در هر درس، از روی نمره ام (یعنی همان درصد!) می‌فهمم كه وضع كلی ام چه طور است.

2. در هر درس (یا در مجموع همه ی دروس) از روی رتبه ام می‌فهمم كه وضعیتم چگونه است.

برای این كه ببینید كدام پاسخ تان درست است، به مثال های زیر توجه كنید.

مثال 1:

علی در كلاس ادبیات مدرسه آزمونی تستی می‌دهد. پدرش بعد از بازگشت او به خانه درمورد آزمون از او سۆال می‌كند:

- پسرم، ادبیاتت را چند درصد زدی؟

- 90% پدر جان.

-آفرین پسرم، آفرین!

نظر شما راجع به واكنش پدر علی چیست؟ به نظر شما وضع علی در این درس چگونه است؟ نظرتان را با پر كردن یكی از گزینه های زیر نشان دهید:

ادبیات علی بسیار خوب است.

ادبیات علی وضع متوسطی دارد.

ادبیات علی ضعیف است.

هر كدام از گزینه های قبلی می‌تواند درست باشد.

راستش را بخواهید، علی آن شب تا صبح نخوابید؛ وجدانش درد گرفته بود! می‌دانید چرا؟ آزمونی كه دبیر ادبیات گرفته بود بسیار بسیار ساده بود، به نحوی كه همه ی بچه های كلاس 100% سۆالات را پاسخ داده بودند و علی تنها كسی بود كه 90% زده بود؛ یعنی شده بود نفرآخر!

صبح، بعد از صبحانه و پیش از آن كه پدر از در منزل خارج شود، علی در حالی كه انگشتان دست هایش را به هم قلاب كرده بود و شست هایش را در فضای بین دو دستش دور هم می‌چرخاند به سراغ پدر كه در حال پوشیدن كفش هایش بود رفت.

- پدر، می‌شود چند لحظه صبر كنی. من فكر می‌كنم لازم است یك توضیحی برایت بدهم. راستش ......

این همه قصه سرهم كردم تا بگویم« درصد» معیار قابل اتكایی برای اطلاع از وضعیت یك دانش آموز نیست. در یك آزمون ساده، درصدها بالا می‌روند و برعكس، در یك آزمون سخت درصدها پایین می‌آیند. یعنی ممكن بود دبیرادبیات علی، یك امتحان بسیار سخت بگیرد كه در آن بالاترین امتیاز بشود 50% .

در این حالت امتیاز 50% ضعیف محسوب نمی‌شود چراكه این فرد با وجود امتیاز 50% رتبه ی اول كلاس را به دست آورده است. این جاست كه شما خوانندگان عزیز باخودتان می‌گویید:

-« آهان ! فهمیدم؛ پس آن چیزی كه مهم است، درصد نیست بلكه رتبه است.»

این همان پاسخ شماره ی 2 در ابتدای مطلب است كه لازم است برای تحلیل آن، مثال 2 را در ادامه ی مطلب بخوانید با ما همراه باشید.

برای خواندن ادامه مطلب کلیک کنید.

مرکز یادگیری سایت تبیان - نویسنده: دکتر نکویی

تهیه و تظیم: مریم فروزان کیا